ارزیابی وضعیت فعلی بیابانزایی با استفاده از مدلI. C. D (مطالعه موردی: منطقه خضرآباد- همت‌آباد یزد)

 یکی از بحران­های اکولوژیکی که جهان امروزه با آن درگیر شده است پدیده بیابان­زایی می­باشد. اما برای مهار این بحران نیاز به شناخت و درک صحیح از عوامل و فرایندهای آن می­باشد. به­منظور ارزیابی وضعیت فعلی بیابان­زایی با استفاده از مدل ICD محدوده­ای به وسعت حدود 242 کیلومتر مربع در منطقه خضرآباد- همت­آباد یزد در نظر گرفته شد. روش طبقه­بندی شدت بیابان­زایی در ایران  (ICD)توسط محمدرضا اختصاصی و سعید مهاجری در سال 1374 ارائه شد. در این تحقیق ابتدا اقدام به جمع­آوری داده­های موجود و انجام مطالعات پایه گردید. داده­های جمع­آوری شده وارد محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی[1] شدند و به روش تفسیر عکسهای هوایی و ماهواره­ای و با استفاده از نرم­افزارهای آرک ویو[2] و ایلویس[3] نقشه­های پایه برای منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. براساس مطالعات انجام شده با تلفیق نقشه­های ژئومورفولوژی، کاربری اراضی و پوشش گیاهی 8 واحد همگن بیابانی در منطقه مورد مطالعه تفکیک شد. در مرحله بعد در هر واحد بیابانی عوامل مؤثر در بیابان­زایی شامل سه عامل محیطی، سه عامل انسانی و دو عامل شاخص فرسایش خاک و توان برگشت­پذیری و بازسازی اکوسیستم، به روش امتیازدهی در دامنه (10- 0) مورد بررسی قرار گرفت. سپس براساس جمع امتیازات بدست­آمده و مقایسه آن با جدول شاخص شدت بیابان­زایی، نقشه نهایی بیابان­زایی تهیه گردید. نتایج بدست­آمده نشانگر آنست که 53/81 درصد منطقه دارای شدت بیابان­زایی متوسط و 47/18درصد بقیه از وضعیت بیابان­زایی شدید برخوردار می­باشد. بنابراین عامل اصلی بیابان­زایی در سطح 53/81 درصد سطح منطقه مورد مطالعه عامل محیطی[4] و 47/18 درصد سطح منطقه تحت تأثیر عامل انسانی[5] می­باشد. اصلی­ترین معیار موجود در این منطقه که در روند بیابان­زایی مؤثر است فرایند تخریب منابع آب[6] (W.d)می­باشد.   [1]- Geographic Information System(GIS) [2]- Arcview 3.2 [3]-Ilwis 3.1 [4]- Environmental Causes [5]- Anthropogenic Causes [6] - Water Degradation