ارزیابی واکنش ژنوتیپ‌های گندم نان (Triticum aestivum L.) و دوروم (Triticum turgidum L.) به تنش شوری

در سال 1381 طی یک آزمایش گلخانه‌ای واکنش 11 ژنوتیپ گندم نان (Triticum aestivum L.) و 9 ژنوتیپ گندم دوروم (Triticum turgidum L.) به تنش شوری به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی بررسی شد. شوری شامل سه سطح 72/0 ( کنترل)، 1/8 و 5/11 (دسی زیمنس بر متر) بود. در مرحله دو برگی تنش اعمال شد و20 روز پس از اعمال تنش، نمونه‌برداری برای اندازه‌گیری میزان Na+ و K+ و پرولین برگ صورت گرفت. تنش شوری dS/m1/8 EC= باعث افزایش غلظت Na+ و کاهش غلظت K+ و K+/Na+ در مقایسه با تیمار کنترل، شد. تفاوت معنی‌دار (001/0p< ( بین دو گونه از نظر این صفات وجود داشت. در dS/m5/11 EC=، هیچ کدام از ژنوتیپ‌های دو گونه کاهش معنی‌داری در غلظت K+ نسبت به dS/m1/8 EC= نشان ندادند. با توجه به شاخص‌های میزان Na+ و نسبتK+/Na+ ارقام مرودشت و امید و لاین 128 حساس‌ترین ژنوتیپ گونه نان بودند. در ژنوتیپ‌های دوروم نیز لاین 168 متحمل‌ترین و رقم یاوارس حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها بودند. با افزایش شوری غلظت پرولین در دو گونه افزایش نشان داد. در ژنوتیپ‌های گندم نان در دوسطح تنش، بیشترین مقدار پرولین درژنوتیپ‌های حساس به شوری و کمترین مقدار در ژنوتیپ‌های متحمل مشاهده شد. بنابراین به نظر نمی‌رسد بتوان پرولین را به عنوان یک شاخص مناسب تحمل به شوری در گندم‌های نان و دوروم در نظر گرفت. پس از اندازه گیری عملکرد بیولوژیک و با محاسبه شاخص تحمل به شوری (STI)، مشخص شد که رقم امید و لاین 84 مناسب‌ترین ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش و بدون تنش بودند. رقم امید و لاین 68 کمترین مقدار تحمل تنش (TOL) را نشان دادند.