ارزیابی عملکرد و برخی صفات کیفی علوفه در کشت مخلوط تریتیکاله با لگوم‌های یکساله

چکیده به­­منظور ارزیابی برخی ویژگی­های زراعی و کیفی علوفه در کشت مخلوط تریتیکاله با لگوم­های یکساله، در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، آزمایشی به صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص تریتیکاله، کشت مخلوط جایگزینی تریتیکاله با چند لگوم علوفه­ای یکساله شامل باقلا، نخود فرنگی، ماشک گل­خوشه­ای و گاودانه با نسبت 1:1 بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه تریتیکاله از کشت خالص و کمترین عملکرد دانه از کشت مخلوط تریتیکاله با ماشک گل­خوشه­ای حاصل شد. همچنین بالاترین عملکرد علوفه تریتیکاله در کشت خالص مشاهده شد. الگوی کشت بر جذب عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم اثر معنی­داری داشت.میزان جذب نیتروژن، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در ماشک در کشت مخلوط با تریتیکاله در مقایسه با سایر لگوم­ها بالاتر بود. بیشترین میزان جذب فسفر مربوط به تریتیکاله در کشت مخلوط با نخود فرنگی بود. کشت مخلوط تریتیکاله با لگوم­ها منجر به کاهش درصد NDF و ADF، افزایش درصد پروتئین خام و درصد خاکستر و هم­چنین افزایش قابلیت هضم ماده خشک علوفه تریتیکاله، در مقایسه با کشت خالص آن شد. بنابراین، با توجه به پایین­تر بودن NDF و ADF علوفه تریتیکاله در الگوهای کشت مخلوط، می‌توان چنین گفت که کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص تریتیکاله، از طریق کاهش NDF و ADF کیفیت علوفه را بهبود بخشید. در بین لگو­های یکساله، نخود فرنگی در کشت مخلوط با تریتیکاله، بیشترین درصد پروتئین خام و خاکستر و کمترین درصد  NDF و ADF را دارا بود. از آنجایی که بین کشت خالص تریتیکاله با کشت مخلوط تریتیکاله با نخود فرنگی از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی­داری وجود نداشت. هم­چنین، تریتیکاله در کشت مخلوط با نخود فرنگی از کیفیت بالای علوفه برخودار بود، بنابر این، به عنوان تیمار برتر در راستای اهداف کشاورزی پایدار برای تولید معرفی می­گردد.