ارزیابی شهرستان‌های استان آذربایجان غربی در زمینه بهره‌مندی از شاخص‌های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی

  ارزیابی شهرستان‌های استان آذربایجان غربی در زمینه بهره‌مندی از شاخص‌های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی     سیدمیثم موسوی [1] ، مینا انجم شعاع [2] *، قاسم رجبی واسوکلایی [3] ، [4] ، محمد عزتی اثر1، رامین وره‌زردی [5]   تاریخ دریافت 15/11/1393 تاریخ پذیرش 30/02/1394   چکیده   پیش‌زمینه و هدف: عدالت در توزیع امکانات و خدمات سلامت باهدف ارتقاء دسترسی و بهره‌مندی از خدمات بهداشت و درمان برای آحاد جامعه، صورت می‌گیرد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیلی بر بهره‌مندی از شاخص‌های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی در شهرستان‌های استان آذربایجان غربی بود.   مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی است و شهرستان‌های استان آذربایجان غربی جامعه آماری پژوهش را شامل می‌شوند که بر اساس 15 شاخص رتبه‌بندی شده‌اند. داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و از طریق مرکز آمار ایران جمع‌آوری شده است. شاخص‌های موردمطالعه با استفاده از مدل آنتروپی شانون وزن‌دهی شده و سپس با بهره‌گیری از سه روش امتیاز استانداردشده، تاکسونومی عددی و تاپسیس ( TOPSIS )، به ارزیابی هر یک از شهرستان‌ها ازنظر میزان برخورداری از امکانات و خدمات پرداخته شد.   یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که شاخص‌های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی در استان آذربایجان غربی به‌صورت متوازن توزیع نشده و اختلاف فاحشی بین شهرستان‌ها ازنظر توسعه خدمات سلامت مشاهده گردید. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از فن آنتروپی شانون، شاخص نسبت تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی به ازای هر هزار نفر جمعیت به‌عنوان مهم‌ترین و شاخص نسبت تعداد آزمایشگاه به ازای هر هزار نفر جمعیت به‌عنوان کم‌اهمیت‌ترین شاخص معرفی گردید. بر اساس یافته‌های روش ترکیبی کپ لند نیز شهرستان‌های ارومیه و پیرانشهر به ترتیب برخوردارترین و محروم‌ترین شهرستان‌های استان آذربایجان غربی ازنظر شاخص‌های موردبررسی تشخیص داده شدند.   نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش، اختلاف زیادی بین شهرستان‌های استان آذربایجان غربی ازنظر بهره‌مندی از امکانات و خدمات سلامت وجود دارد؛ لذا به سیاست‌گذاران پیشنهاد می‌شود به‌منظور توزیع عادلانه امکانات و خدمات سلامت در برنامه‌ها، توجه ویژه‌ای در تخصیص منابع به مناطق محروم داشته باشند.   کلیدواژه‌ها: بهره‌مندی، شاخص‌های توسعه، بهداشتی و درمانی، آذربایجان غربی      مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره سیزدهم، شماره سوم، پی‌درپی 68، خرداد 1394، ص 245-234      آدرس مکاتبه: مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران، تلفن: 03432263781   [1] گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.   [2] مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران. (نویسنده مسئول)   [3] مرکز تحقیقات مدل سازی در سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران.   [4] گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.   [5] گروه جغرافیا، دانشکده علوم پایه، دانشگاه پیام نور ابهر، زنجان، ایران.