ارزیابی شبکه‌های بوم‌شناختی سیمای سرزمین شهری (مطالعۀ موردی: کلان‌شهر کرج)

تکه‌تکه‌شدن سیمای سرزمین، مهم‌ترین چالش توسعۀ شهری است که مانع گسترش جریان مواد و انرژی در منطقه می‌شود. این تغییرات، ویژگی‌های بوم‌شناختی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ در نتیجه، شبکه‌های بوم‌شناختی به‌عنوان ابزارهایی برای برنامه‌ریزی حفاظت بررسی می‌شود. در این راستا، به‌منظور ارزیابی شبکه‌های بوم‌شناختی سیمای سرزمین کلان‌شهر کرج از تصاویر ماهواره‌ای در سال‌های 1385، 1390 و 1396 استفاده شد. طبقه‌بندی و تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی بر‌اساس پوشش سرزمین و با الگوریتم ماشین بردار پشتیبان صورت گرفت. همچنین به‌منظور ارزیابی وضع موجود و روند تغییرِ ویژگی‌های ناهمگنی، پیوستگی و شبکۀ ارتباطی- انزوایی در سال‌های گذشته از متریک‌های سیمای سرزمین استفاده شد. نتایج نشان داد روند تغییر معیارهای بررسی در منطقۀ مطالعاتی مطلوب نیست. روند نامناسب تغییر معیارهای ناهمگنی فضایی سیمای سرزمین، پیوستگی لکه‌های هم‌نوع در سراسر سیمای سرزمین و بهینگی ارتباطی باعث کاهش عملکرد بوم‌شناختی و به‌دنبال آن، کاهش پایداری شبکه‌های بوم‌شناختی می‌شود. همچنین با توجه به روند کاهشی متریک‌ها در لکه‌های سبز به‌ویژه سبز انسان‌ساخت و روند افزایشی متریک‌ها در لکه‌های ساخت‌وساز و لکه‌های باز، می‌توان به این نتیجه رسید که عملکرد بوم‌شناختی سیمای سرزمین و ویژگی‌های شبکۀ بوم‌شناختی سیمای سرزمین سیر نزولی را دنبال می‌کند.