ارزیابی سریع نظام ثبت وقایع حیاتی و نظام آمار حیاتی (تولد و مرگ) ایران بر اساس چارچوب سازمان جهانی بهداشت

  دریافت: 26/3/92 پذیرش: 3/11/92     مقدمه: اطلاعات ثبت وقایع حیاتی مهم‌ترین منبع داده‌های آمار حیاتی هستند؛ ولی این نظام‌ها معمولاً در بسیاری از کشورهای جهان سوم ضعیف و ناکامل می‌باشند. هدف این مطالعه ارزیابی سریع نظام ثبت وقایع حیاتی و نظام اطلاعات حاصل از آن در خصوص تولد و مرگ در ایران بر اساس مدل پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت می‌باشد.   روش کـار: ابزار مورد استفاده در این ارزیابی سریع، پرسشنامه‌ای مشتمل بر 25 سؤال در خصوص عملکرد نظام وقایع ثبت و آمار حیاتی در 11 حیطه می‌باشد. برای پاسخ به هر سؤال، کشورها می‌توانند از بین چهار سناریوی طراحی شده برای هر سؤال، یکی را که با شرایط نظام ثبت وقایع حیاتی آن کشور همخوانی دارد انتخاب نمایند.   یافته‌ها: حیطه‌های مربوط به منبع و زیرساخت‌های ثبت، سازمان‌دهی و وظایف نظام آمار حیاتی و ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها با کسب 100% امتیازات، بیشترین درصد امتیازات را به خود اختصاص داد. فعالیت‌های مربوط به طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها با کسب 33% امتیازات و مدارک و آموزش کدگذاران، کیفیت کدگذاری و فعالیت‌هایی که بر کیفیت داده‌های علت مرگ تأثیر دارد با کسب 50% امتیازات، کمترین درصد امتیازات را به خود اختصاص دادند. در مجموع، امتیاز نهایی برای وضعیت نظام ثبت وقایع حیاتی و نظام آمار حاصل از آن، 61 امتیاز معادل 33/81% امتیازات بود. این امتیاز، نشان دهنده وضعیت نامتناسب نظام ثبت و آمار وقایع حیاتی کشور می‌باشد.   نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج ارزیابی، بیشترین نقاط ضعف نظام وقایع ثبت و آمار حیاتی کشورمان، در حیطه‌های مرتبط با کیفیت داده‌های مرگ و کدگذاری علت‌های مرگ می‌باشد. لازم است جهت برطرف کردن ضعف‌های شناخته شده در این زمینه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های لازم صورت پذیرد.