ارزیابی زیبایی اجزای جاده‌ جنگلی (مطالعه موردی : جنگلهای شفارود، استان گیلان)

سابقه و هدف: ‏در سالهای اخیر توجهات عمومی به کیفیت بصری و زیبایی کناره های جاده های جنگلی افزایش یافته است. کیفیت بصری یک جاده به مشخصه‌هایی از قبیل وضعیت سطح جاده، وضعیت پوشش دامنه‌های خاکبرداری و خاکریزی و زیبایی کناره های جاده بستگی دارد. مواد و روش‌ها: ‏در این مطالعه به منظور بررسی وضعیت زیبایی جاده جنگلی، بخش‌هایی از جاده‌های سری 3 شفارود در استان گیلان انتخاب شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 150 عکس از قسمت‌های مختلف چهار جاده جنگلی با سال ساخت متفاوت گرفته شد و به افراد مختلف ارائه شده و مشخصه‌های سطح (سواره رو) جاده، دامنه خاکبرداری، دامنه خاکریزی و کناره (شانه و جوی کناری) جاده مورد ارزیابی قرار گرفت. کیفیت مشخصه‌ها در عکس‌ها توسط افراد مورد ارزیابی قرار گرفته و به هر کدام از مشخصه‌ها نمره (از 1 تا 5) داده شد. سپس ارزش زیبا شناختی متوسط هر یک از مشخصه‌ها بر اساس مجموع امتیازات عکس‌ها به دست آمد. به منظور برآورد ارزش زیباشناختی کلی جاده جنگلی، ارزش کیفی بصری متوسط برای هر جاده تعیین شد. به منظور تعیین نوع ارتباط بین ارزش زیباشناختی متوسط هر یک از مشخصه‌ها و ارزش کیفی بصری متوسط از روش رگرسیون گام به گام استفاده شد. به منظور بررسی تفاوت بین ارزش کیفیت بصری متوسط به دست آمده از مناطق مختلف، از آزمون مقایسه میانگین فریدمن استفاده شد. علاوه بر این، برای بررسی میزان همبستگی بین ارزش زیبا شناختی متوسط مشخصه های جاده از آزمون کندال استفاده شد. در نهایت برای هر جاده یک مدل رگرسیونی ارائه شد.‏یافته‌ها: نتایج به دست آمده از میانگین ارزش‌ها نشان داد که بالاترین کیفیت، مربوط به سال 1372 با معدل 73/3 و پایین‌ترین کیفیت مربوط به سال 1387 با معدل 88/1 است. نتایج آزمون مقایسه میانگین فریدمن نیز نشان داد که بین میانگین مقدار عددی ارزش کیفیت بصری متوسط در سالهای مختلف، تفاوت معنی داری وجود دارد. علاوه براین نتایج نشان داد که دامنه خاکبرداری نسبت به سایر مشخصه‌ها تأثیر بیشتری بر زیبایی کلی جاده های جنگلی دارد. نتایج آزمون کندال نیز نشان داد که ارتباط مستقیم و مثبتی بین مولفه‌های بررسی شده در تمامی سال‌ها وجود دارد. همچنین براساس نتایج این تحقیق، جاده های قدیمی کیفیت بصری بهتری نسبت به جاده‌های تازه ساخت دارند. نتیجه‌گیری کلی: ‏بی توجهی به استانداردهای تعیین شده در ساخت جاده، عدم پوشش گیاهی مناسب در دامنه های خاکبرداری و خاکریزی و استفاده از مصالح با کیفیت پایین در روسازی جاده می‌تواند اثر منفی بر ارزش زیبا شناختی جاده بگذارد.