ارزیابی دیدگاه لوئیس در مسئلۀ تمایز روابط علّی از غیر علّی
نویسندگان
چکیده مقاله:
مسائل علّیت طبیعی، به‌ویژه مسئلۀ تمایز روابط علّی از غیرعلّی، یکی از پرمناقشه‌ترین مسائل فلسفی در میان فیزیکدانان و فیلسوفان سدۀ اخیر می‌باشد. لوئیس، در پاسخ به این مسئلۀ بنیادی، از دو رویکرد مختلف هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی بهره میگیرد. او ابتدا با یک رویکرد هستی‌شناسانه شاخصۀ وابستگی علّی را به‌عنوان فصل ممیز روابط علّی از غیرعلّی مطرح می‌کند و سپس با یک رویکرد معرفت‌شناسانه، قالب شرطی‌های خلاف واقع را برای آزمودن این معیار به‌کار میگیرد. اما بررسی رویکرد هستی‌شناسی او نشان می‌دهد که شاخصۀ مزبور، شرط ممانعت از غیر را ندارد و وابستگی‌هایی مانند وابستگی عرض به موضوع و غیره را نیز شامل می‌شود. در مقابل، نظام هستی‌شناسی صدرایی، با ارائۀ فصل ممیزی خاص‌تر موسوم به «وابستگی ذاتی»، گسترۀ روابط علّی را از سایر وابستگی‌های وجودی که در پیدایش مقارن یکدیگرند، جدا می‌سازد. نظریۀ معرفت‌شناسی او نیز ضمن مواجه با نقدهایی مانند عدم تفکیک علت اصلی از شرایط پیش‌زمینه، دربرگرفتن گسترۀ محدودی از علت‌ها و ...، کارایی لازم را نیز در فرایند علت‌یابی و کشف روابط علّی، در اختیار اهل علم قرار نمی‌دهد؛ در حالی‌که، نظام معرفتی صدرایی، با مبنا قرار دادن علم حضوری به عنوان علم حقیقی انسان، در مقام کشف روابط علّی معیار بهتری را ارائه می‌دهد که برغم اشکالاتی که بر آن وارد شده است، به نظر نویسنده می‌تواند نتیجه‌های عملی خوبی به ارمغان آورد.
منابع مشابه
پشتوانه‌های اخلاق از دیدگاه امام علی
عده‌ای مسائل اخلاقی را به‌عنوان امری خصوصی در زندگی شخصی انگاشته و برخی آن را از مسائل مقدس روحانی و معنوی‌ِ موثر در سرای آخرت و امری دست‌نیافتنی دانسته‌اند و برخی اخلاق را مانع بزرگ آزادی پنداشته‌‌اند. امام علی× معتقد است که اخلاق نه تنها برای سرای آخرت سعادت‌آفرین است بلکه برای همین زندگی دنیوی نیز یک ضررت است و انسان برای نیک‌بختی در طول زندگی خود چاره‌ای جز طی مسیر مکارم اخلاق ندارد. گرچه عل...
متن کاملمسئلۀ شیعه و سنّی در اندیشۀ علی الوردی
مسئلۀ اختلاف شیعه و سنّی یکی از محوری‍ترین مسائل در تاریخ اسلام و اندیشۀ اسلامی است. این مسئله ابعاد گوناگون دینی، اجتماعی و سیاسی دارد و از همین رو، بسیاری از پژوهشگران با استفاده از ابزارها و شیوه‍های گوناگون، و از دیدگاه خود به بررسی آنها پرداخته‌اند. یکی از این پژوهشگران، دکتر علی الوردی (1913ـ1995م)، جامعه‌شناس و تاریخ‍نگار عراقی است که در این مقاله به بیان رویکرد و دیدگاه او در مورد این ...
متن کاملآموزههای تاریخ از دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع)
این نوشتار ــ چنان‌که از عنوان آن برمی‌‌آید ــ درپی بررسی آموز‌‌ه‌‌ها و عبرت‌‌های تاریخ از دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع) است. تاریخ نقلی، علم تاریخ و یا تاریخ علمی، گنجینه‌‌ای از حقایق و اطلاعات زندگی گذشتگان است. با این وصف، آیا تاریخ برای آیندگان سودی دارد؟ آیا می‌‌توان از گذشته به آینده پل زد یا از آن عبور کرد و عبرت آموخت؟ اگر پاسخ مثبت است، دلیل یا ادلۀ آن چیست؟ و عمده‌‌ترین عواملی که موجب ک...
متن کاملاعجاز قرآن از دیدگاه امیرمؤمنان علی (ع)
از قرن‌ها پیش دانشمندان علوم اسلامی دربارة وجوه اعجاز قرآن تحقیق کرده و با استناد به شواهد قرآنی وجوه گوناگونی را ذکر کرده‌اند. بعضی از ایشان بر جنبه‌های بلاغی تأکید کرده و برخی وجوه معرفتی و معنوی را برگزیده‌اند. برای دست‌یابی به دیدگاه عمیق‌تری دربارة وجوه اعجاز قرآن بهره‌جویی از نظرهای کسانی که زمان نزول وحی را درک کرده و یا نزدیک به آن بوده‌اند، بسیار شایسته است و در این میان کلام امام علی ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 15 شماره 59
صفحات 109- 135
تاریخ انتشار 2019-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023