ارزیابی خصوصیات چند ژنوتیپ‌ گندم نان ایرانی با استفاده از روش حداکثر درست‌نمایی محدودشده تحت شرایط تنش و عدم تنش شوری

نویسندگان

  • اشکبوس امینی مربی پژوهش بخش غلات، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
  • حمید دهقانی دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده مقاله:

به‌کارگیری روش تجزیۀ آماری مناسب می‌تواند مکمل اجرای یک طرح آزمایشی دقیق برای اصلاح نباتات و دام باشد. در این آزمایش 33 ِژنوتیپ گندم ایرانی نان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط عدم تنش و تنش شوری در مزرعۀ تحقیقاتی مرکز ملی شوری ایران واقع در استان یزد کشت شدند. از برآوردگر حداکثر درستنمایی محدودشده (Restricted Maximum Likelihood, REML) برای بررسی ساختارهای مختلف واریانس-کوواریانس ژنوتیپی و برآورد همبستگی‌های ژنوتیپی و فنوتیپی برخی از صفات در لاین‌های گندم ایرانی نان در شرایط عدم تنش و تنش شوری استفاده شد. برآوردهای مختلف به‌روش REML نشان داد که صفات عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده و شاخص برداشت دارای تنوع ژنتیکی در شرایط نرمال و تنش شوری بودند که از این تنوع می‌توان در برنامه‌‌های اصلاحی گندم برای تحمل به شوری استفاده کرد. همچنین با استفاده از روش REML اثر متقابل ژنتیک × محیط برای هیچ‌‌‌‌‌کدام از صفات به‌ویژه عملکرد که یکی از مهم‌ترین صفات برای ارزیابی تحمل به تنش شوری در گندم است، مشاهده نشد. با مقایسۀ میانگین عملکرد دانه، لاین‌های SALT22، SALT29، SALT28 بیشترین عملکرد و لاین شمارۀ 6، رقم شاه‌پسند و لاین شمارۀ 13 کمترین عملکرد را در دو شرایط تنش و نرمال داشتند. با استفاده از برآوردگر REML همبستگی ژنتیکی مثبت و معنی‌‌داری بین عملکرد دانه با زیست‌توده (97/0) و شاخص برداشت (94/0) در دو شرایط عدم تنش و تنش شوری و همبستگی منفی و معنی‌‌‌‌داری بین عملکرد دانه و تعداد روز تا رسیدگی (32/0-) در شرایط تنش شوری برآورد شد. ازاین‌رو امکان انتخاب ژنوتیپ‌های زودرس پرمحصول در شرایط تنش شوری به‌ویژه در محل اجرای آزمایش (یزد) وجود دارد و می‌توان گزینش برای بهبود عملکرد بیشتر در شرایط تنش شوری را انجام داد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی خصوصیات چند ژنوتیپ گندم نان ایرانی با استفاده از روش حداکثر درست نمایی محدودشده تحت شرایط تنش و عدم تنش شوری

به کارگیری روش تجزیۀ آماری مناسب می تواند مکمل اجرای یک طرح آزمایشی دقیق برای اصلاح نباتات و دام باشد. در این آزمایش 33 ِژنوتیپ گندم ایرانی نان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط عدم تنش و تنش شوری در مزرعۀ تحقیقاتی مرکز ملی شوری ایران واقع در استان یزد کشت شدند. از برآوردگر حداکثر درستنمایی محدودشده (restricted maximum likelihood, reml) برای بررسی ساختارهای مختلف واریانس-ک...

متن کامل

ارزیابی ژنتیکی عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک گندم نان ایرانی تحت شرایط بدون تنش و تنش شوری در مزرعه با استفاده از روش جینکز-هیمن

تنش شوری همواره یکی از جدی‌ترین تهدید‌ها برای افزایش عملکرد گیاهان به‌ویژه گندم نان به­عنوان یکی از مهم­ترین منابع تامین غذای مردم جهان بوده است. آگاهی از نحوه توارث عملکرد و اجزای عملکرد یکی از اولین اصولبه­نژادی برای دستیابی به ارقام متحمل به تنش شوری در گندم است. به­منظور مطالعه نوع عمل ژن­هادر کنترل عملکرد و اجزای عملکرد، هفت رقم ایرانی گندم نان شامل فلات، بم، قدس، روشن، ارگ، کویر و پیشتاز ...

متن کامل

ارزیابی تحمل به شوری ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از شاخص های تحمل به تنش

به منظور تعیین برخی شاخص های پایداری مرتبط با عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری، 41 ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط نرمال و تنش شوری در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری واقع در استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفتند. شوری آب آبیاری در شرایط نرمال و تنش شوری به ترتیب 2 و 10 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از اختلاف معنی دار بین عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ­ها در شرایط نرمال و...

متن کامل

ارزیابی برخی ژنوتیپ‌های گندم تحت تنش شوری در شرایط مزرعه

به منظور ارزیابی لاین‌های امیدبخش گندم و برخی صفات زراعی در شرایط تنش شوری، تعداد 17 لاین حاصل از برنامه به نژادی همراه با شاهدهای متحمل به شوری بم، ارگ و کویر در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به مدت دو سال زراعی 89-88 و 90- 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند با هدایت الکتریکی آب آبیاری و عصاره اشباع خاک به ترتیب 8/93 و 10/81 دسی زیمنس بر متر اجرا شد. برای اعمال تنش شوری تا ...

متن کامل

تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و بررسی الگوی واکنش ژنوتیپی در لاین‌های مختلف گندم نان تحت شرایط تنش شوری

The objectives of present study was analyzing genotype by environment (GE) interaction on the grain yields of 97promising bread wheat lines (Triticum aistivum L. (along with three control varieties under salt stress and normal conditions using additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) model .The trials were conducted at four research locations including Yazd and Mahan of Kerma...

متن کامل

انتخاب ژنوتیپ های برتر گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از شاخص های گزینشی تحت شرایط تنش خشکی

مؤثرترین روش جهت بهبود ژنتیکی عملکرد به­عنوان یک صفت چندژنی، استفاده از گزینش غیرمستقیم از طریق صفات دیگر و گزینش هم­زمان بر مبنای شاخص­های گزینش مناسب است. هدف از اجرای این پژوهش، انتخاب لاین­های برتر گندم نان با استفاده از شاخص­های گزینشی تحت شرایط تنش خشکی بود. برای این منظور، 305 لاین خالص گندم حاصل از تلاقی ارقام روشن و فلات به­همراه چهار رقم شاهد شامل روشن، فلات، مهدوی و شاه­پسند در قالب ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 46  شماره 1

صفحات  57- 69

تاریخ انتشار 2015-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023