ارزیابی تیمارهای مختلف بر بهبود جوانه‌زنی بذر زنبق نمکزار

زنبق نمکزار (Iris spuria subsp. Musulmanica) گیاهی است بومی، که به‌‌عنوان گیاه زینتی ارزشمند، که می‌تواند به‌ صورت گل شاخه بریده و در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. بذر زنبق نمکزار در شرایط طبیعی دارای جوانه‌زنی پایینی است، به همین دلیل آزمایشی در جهت بهبود جوانه‌زنی آن انجام گردید. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار، چهار تکرار (هر تکرار شامل 25 بذر) در سال 1395 و از رویشگاه طبیعی زنبق نمکزار واقع در شهرستان بجنورد اجرا گردید. تیمارها شامل: هیدروکسید سدیم 20 مولار به مدت 10 دقیقه، هیدروکسید سدیم 15 مولار به مدت 20 دقیقه، آب 100 درجه سانتی‌گراد به مدت 10 دقیقه، آب 80 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 10 دقیقه، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 15 دقیقه، چینه سرمایی به مدت 30 روز، چینه سرمایی به مدت 60 روز، چینه سرمایی به مدت 90 روز و تیمار شاهد بودند. تأثیر تیمارهای منتخب بر همه پارامترهای جوانه‌زنی معنی‌دار بود (05/0>p). پیش تیمار بذرها در محلول هیدروکسید سدیم با غلظت 20 مولار به مدت 10 دقیقه نسبت به بقیه تیمارها، منجر به افزایش بیشتر در پارامترهایی درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذور، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه، وزن ‌تر و خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه گردید. در سه سطح چینه سرمایی جوانه‌زنی کمتری نسبت به شاهد بدون تیمار مشاهده شد. هم‌چنین تیمار اسید سولفوریک 10 دقیقه به‌طور نسبی موجب بهبود در جوانه‌زنی و سایر پارامترهای جوانه‌زنی نسبت به شاهد بدون تیمار گردید. هیدروکسید سدیم به واسطه فعالیت قلیایی و حل ترکیبات چربی دوست موجود در پوشش‌های بیرونی و درونی بذر زنبق نمکزار به‌طور مؤثرتری موجب بهبود جوانه‌زنی گردید. احتمالاً در این گونه زنبق نیز به مانند بسیاری از گونه‌‌های زنبق خواب مورفوفیزیولوژیکی وجود دارد.