ارزیابی تاثیر آلاینده‌های فلز سنگین سرب و روی بر نشست‌پذیری خاک رسی‌ماسه‌دار

جلوگیری از نشت و انتقال شیرابه‌های مراکز دفن زباله عموما حاوی فلزات سنگین می‌باشد، یکی از مشکلات متداول زیست محیطی در سراسر جهان است. کانی‌های رسی به دلیل تبادل کاتیونی بین لایه‌ای با دیگر کاتیون‌های فلزی به عنوان جذب کننده‌های طبیعی بسیار مناسب شناخته می‌شوند. مطالعات پیشین نشان دهنده‌ی آن‌است که اندرکنش بین کانی‌های رسی با آلاینده‌های فلز سنگین می‌تواند با تغییر خصوصیات سطحی و ریز ساختاری موجب تغییر در خصوصیات ژئوتکنیکی این خاک‌ها شود. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه تأثیر حضور آلاینده‌های فلز سنگین بر فرایند نشست‌پذیری خاک‌های رسی ماسه‌دار است. برای این منظور پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، آزمایش‌ها‌ی پراش پرتو ایکس، رسوب، جذب، تحکیم یک‌بعدی و تعیین حد روانی بر روی نمونه‌هایی که در معرض آلاینده‌های فلز سنگین سرب و روی قرارگرفته بودند، انجام شد. نتایج حاصل از آزمایش‌های پراش پرتو ایکس و رسوب بیان‌گر آن‌است که حضور آلاینده‌های فلز سنگین سرب و روی موجب تغییر ساختار از حالت پراکنده به درهم تبدیل‌شده و این شدت درهم شدن ساختار نیز با افزایش غلظت آلاینده‌های فلز سنگین افزایش‌یافته است به‌گونه‌ای که با این تغییر ساختار خاک میزان نسبت تخلخل اولیه و نشست‌پذیری نمونه‌ها کاهش یافته است. نتایج حاصل بیان‌گر آن‌است که، با افزایش غلظت آلاینده‌ی فلز سنگین سرب از 0 تا 25 سانتی مول بر کیلوگرم-خاک، نسبت تخلخل اولیه نمونه‌های مخلوط کائولینیت-ماسه با نسبت‌های 10، 25 و 40 درصد ماسه به ترتیب 17/0، 20/0 و 25/0 کاهش یافته است. همچنین این میزان کاهش برای نمونه‌های مشابه در حضور آلاینده فلز سنگین روی برابر 13/0، 16/0 و 18/0بوده است.