ارزیابی تاب آوری اجتماعی و اقتصادی در برابر زلزله (نمونه موردی بجنورد)

مقدمه: مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی‌های دقیق، برنامه‌ریزی و سپس ارائه راه‌کار مناسب می‌باشد. امروزه اکثر برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در زمینه مدیریت زلزله به بازه زمانی حین و بعد از وقوع بحران محدود شده است و کمتر به برنامه‌ریزی‌های پیش از وقوع زلزله توجه می‌شود. از میان برنامه‌های کاهش مخاطرات می‌توان تاب‌آوری را برنامه‌ای دقیق‌تر وموفق‌تر به دلیل توجه آن به ابعاد اجتماعی و اقتصادی از دیگر ابعاد قابل‌ارزیابی یک شهر دانست. طبق آیین‌نامه طراحی ساختمان، شهر بجنورد واقع در استان خراسان شمالی جزء شهرهایی با آسیب‌پذیری زیاد می‌باشد و همچنین پیشینه شهر نشان می‌دهد که درطول سالیان شاهد زمین‌لرزه‌های گسترده‌ای بوده است. هدف از انتخاب پژوهش ارزیابی میزان تاب‌آوری معیارهای اجتماعی و اقتصادی شهر بجنورد و نیز شناسایی ضعف‌های زیرمعیارهای مورد ارزیابی در پژوهش می‌باشد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه انجام، توصیفی- تحلیلی است؛ بدین صورت که با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای همه تعاریف و معیارهای مورد ارزیابی مناسب شهر بجنورد استخراج گردید، سپس در روش میدانی میزان تاب‌آوری شهر با استفاده از روش سلسله ‌مراتبی و SPSS سنجیده شد. در پایان برای سنجیدن معناداری میان تاب‌آوری شهر و پایداری، با استفاده از روش همبستگی پیرسون میزان معناداری در معیارهای اجتماعی و اقتصادی ارزیابی شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شهر بجنورد با وجود 3 منطقه موجود، میانگین تاب‌آوری اجتماعی در مناطق1، 2 و مهر به ترتیب 03/89 درصد ، 04/87 درصد، 53/86 درصد و در کل شهر 67/87 درصد می‌باشد؛ همچنین میانگین تاب‌آوری اقتصادی در مناطق1، 2 و مهر به ترتیب مساوی است با 31/49 درصد ، 69/47 درصد ، 59/39 درصد و در کل شهر 50/45 درصد می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد شهر بجنورد با ضریب همبستگی در معیار اجتماعی 020/0- باSig 936/0 فاقد معناداری و در معیار اقتصادی با ضریب همبستگی 632/0 با Sig05/0 دارای معناداری می‌باشد.