ارزیابی تأثیرات خشکسالی بر تالاب هشیلان

تالاب‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد جزء مهم‌ترین و درعین‌حال حساس‌ترین اکوسیستم‌ها به شمار می‌روند. به علت سیستمی بودن ساختار تالاب هرگونه تغییر در شرایط محیطی بخصوص اقلیم و کاربری اراضی باعث ایجاد تغییرات در تالاب‌ها می‌شود. تالاب‌های ایران در چند دهه گذشته به علت رخداد خشکسالی‌های متعدد و دخالت‌های انسانی در معرض نابودی قرارگرفته‌اند. تالاب هشیلان به‌عنوان یک تالاب منحصربه‌فرد که در منابع مختلف از آن تحت عنوان سوءتفاهم جغرافیایی یادشده، در مرکز استان کرمانشاه واقع‌شده و آب آن از آبخوان‌های کارستی کوهستان خورین تأمین می‌شود. در این پژوهش از داده­های بارش، دبی و نقشه­های توپوگرافی و تصاویر ماهواره­ای لندست استفاده‌شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی تأثیر خشکسالی‌های کوتاه‌مدت بر تالاب هشیلان و شناسایی دلیل آسیب‌پذیری بالای این تالاب نسبت به خشکسالی کوتاه‌مدت است. در این راستا ابتدا با استفاده از شاخص SPI سال 1386 به‌عنوان سال خشکسالی حاد انتخاب و تصاویر ماهواره‌ای لندست مربوط به یک سال قبل و بعد از خشکسالی (1385-1387) در دوره کم‌آبی تالاب انتخاب گردیدند. به‌منظور برآورد میزان تغییرات سطح تالاب در اثر خشکسالی از روش تشخیص بصری تغییرات و نسبت گیری طیفی (NDVI) در سال‌های موردنظر استفاده‌شده است. نتایج حاکی از آن است که وسعت تالاب نسبت به سال قبل از خشکسالی 47% کاهش‌یافته است. بررسی ژئومورفولوژی کارست منطقه و شرایط هیدروژئولوژیکی چشمه‌های کارستی نشان‌دهنده‌ی توسعه‌یافته بودن آبخوان‌های کارستی منطقه، حجم ذخیره دینامیکی کم و زمان مرگ کوتاه آن‌ها هست. تیپ آب چشمه سبزعلی بیکربناته بوده و دارای منشأ کارستی می‌باشد. دلیل اصلی حساسیت بالای تالاب هشیلان نسبت به وقوع خشکسالی توسعه‌یافته بودن ژئومورفولوژی کارست و سیستم کارستی آبخوان‌های تغذیه‌کننده تالاب بوده که به علت غلبه جریان مجرایی و حجم ذخیره دینامیکی کم و ضریب مرگ کوتاه به‌شدت در مقابل کاهش بارش حساس می‌باشند.