ارزیابی آسیب پذیری، راهکاری برای مدیریت پایدار مراتع (مطالعۀ موردی: مراتع قشلاقی شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان)

نویسندگان

  • جمشید قربانی دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران.
  • حسین آزادی هیأت علمی گروه جغرافیا، دانشگاه گنت بلژیک، ایران.
  • قدرت اله حیدری استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران.
  • ولی اله رئوفی راد دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران.
چکیده مقاله:

مطالعۀ حاضر با هدف سنجش آسیب­پذیری اجتماعی-اقتصادی بهره­برداران مراتع قشلاقی شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان انجام شد. بدین منظور، با استفاده از مرور ادبیات و نظرات صاحب­نظران، مهم­ترین شاخص­های اجتماعی-اقتصادی مراتع استخراج شد. جوامع آماری تحقیق شامل بهره­برداران مراتع قشلاقی، مراتع قشلاقی و کارشناسان مراتع بودند که حجم نمونه در هر کدام از این جوامع با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. با استفاده از پرسشنامه، نظرات کارشناسان و بهره­برداران مرتعی در رابطه با شاخص‌های اجتماعی-اقتصادی اخذ شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات طیفی از کارشناسان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. در مرحله آخر، با استفاده از فرمول پیشنهادی می­بار و والدز (2005) سنجش آسیب­پذیری صورت گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می­دهد که پارامترهای حضور کارشناسان در مراتع، مشکلات محلی و فروپاشی نظام­های بهره­برداری گذشته و تعداد بهره­بردار بیشترین تأثیر را در آسیب­پذیری اجتماعی مراتع دارند. همچنین پارامترهای هزینه­های زندگی، تعداد دام، وضع اقتصادی بهره­برداران مرتعی، نوع دام و افزایش قیمت­ها به ترتیب بیشترین تأثیر را در آسیب­پذیری اقتصادی مراتع دارند. از طرف دیگر، تلفیق شاخص­های اجتماعی-اقتصادی در سطح سامان عرفی، آسیب­پذیری مراتع را بهتر می­تواند نمایان ­سازد. بنابراین در برنامه­ریزی­های مدیریتی مراتع باید به شرایط اجتماعی- اقتصادی بهره­برداران در سطحی پایین­تر از ملی یا منطقه­ایی (در سطح سامان عرفی) توجه کافی داشت. نتایج چنین مطالعاتی می­تواند در بردارنده دستاوردهای مثبت و مناسبی برای مسئولان مدیریت مراتع باشد، تا آنان را از این منظر، در مدیریت، حفظ و احیاء مراتع یاری رساند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی-اقتصادی بهره برداران مراتع (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی شهرستان نطنز استان اصفهان)

ارزیابی آسیب­پذیری اکوسیستم­ها از مهم ترین ابزارهای موجود برای دستیابی به مدیریت پایدار و نیز ارائه راهکارهای مدیریتی و برنامه­ریزی موثر برای به حداقل رساندن اثرات مخرب ناشی از عوامل آسیب­زا موجود است. از این رو، مطالعه حاضر با هدف سنجش آسیب­پذیری اجتماعی-اقتصادی بهره­برداران مراتع ییلاقی شهرستان نطنز استان اصفهان انجام شد. بدین منظور، با استفاده از مرور ادبیات و نظرات صاحب­نظران، مهم ترین شاخص...

متن کامل

ایجاد یک سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری برای ارزیابی و مدیریت مراتع (مطالعه موردی: مراتع نیمه‌استپی فریدن- اصفهان)

این تحقیق با هدف ایجاد و کاربرد یک مدل پشتیبان تصمیم‌گیری برای کمک به مرتع‌داران برای تعیین وضعیت مرتع و گرفتن تصمیم‌های آگاهانه در مراتع شهرستان فریدن انجام شد. در این مطالعه فراوانی گونه‌های گیاهی در 31 مکان مطالعاتی در سه شدت چرایی مختلف با استفاده از روش قدم نقطه و برداشت 400 نقطه در هر مکان در طول 4 ترانسکت متعامد اندازه‌گیری و با استفاده از آنالیز گرادیان چرایی، گونه‌های معرف شدت چرایی شن...

متن کامل

ارزیابی آسیب‌پذیری اجتماعی-اقتصادی بهره‌برداران مراتع (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی شهرستان نطنز استان اصفهان)

ارزیابی آسیب­پذیری اکوسیستم­ها از مهم‌ترین ابزارهای موجود برای دستیابی به مدیریت پایدار و نیز ارائه راهکارهای مدیریتی و برنامه­ریزی موثر برای به حداقل رساندن اثرات مخرب ناشی از عوامل آسیب­زا موجود است. از این‌رو، مطالعه حاضر با هدف سنجش آسیب­پذیری اجتماعی-اقتصادی بهره­برداران مراتع ییلاقی شهرستان نطنز استان اصفهان انجام شد. بدین منظور، با استفاده از مرور ادبیات و نظرات صاحب­نظران، مهم‌ترین شاخص...

متن کامل

تغییرات عملکرد مراتع قشلاقی تحت تاثیر عملیات مدیریت مرتع (مراتع قشلاقی کلات سادات‌آباد سبزوار)

  ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ مراتع ﺑﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و درازﻣﺪت زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌رﯾﺰی اﺻﻮﻟﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺮاﺗﻊ و ﺣﻔﻆ آب و ﺧﺎک را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ‌ﻧﻤﺎید. هدف اصلی از این تحقیق، ارزیابی تغییرات پوشش‌گیاهی و شاخص‌های خاک مراتع قشلاقی منطقه کلات سادات سبزوار تحت عملیات مدیریت مرتع می‌باشد. فاکتورهای گیاهی شامل میزان تولید گونه‌های گیاهی، درصد پوشش تاجی گونه‌های گیاهی، درصد لاشبرگ، تراکم گونه‌های گیاهی، وضع...

متن کامل

رژیم غذایی گوسفند دالاق در مراتع قشلاقی شرق استان گلستان (مطالعه موردی: مراتع گمیشان)

به منظور تعیین رژیم غذایی گوسفند دالاق، مراتع قشلاقی دشت گمیشان انتخاب شد. نخست محدودۀ چرای دام مشخص شد. سپس، وضعیت مرتع و ترکیب گیاهی، به روش ارزش مرتع، و گرایش، به روش ترازوی گرایش، تعیین شد. زمان برداشت در دو دورة چرایی ـ هفتة اول آبان 1389 و هفتة آخر فروردین 1390 ـ در دو بازة چرای روزانه (صبح ساعت 7- 11 و عصر ساعت 13- 17)، به مدت پنج روز متوالی، انجام شد. با استفاده از روش مشاهدة مستقیم، شم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 69  شماره 4

صفحات  877- 893

تاریخ انتشار 2017-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023