ارزیابی‌اطمینان‌پذیری تصفیه‌خانه فاضلاب شهری با استفاده از آنالیز درخت خطا

با توجه به رشد سریع جمعیت و نیاز فزاینده برای آب پاک و قابل اطمینان، تصفیه‌خانه‌های فاضلاب نقش مهمی در تامین یک منبع قابل اطمینان آب ایفا می‌نمایند. در این ارتباط اطمینان‌پذیری یک تصفیه‌خانه فاضلاب، زمانی که پساب خروجی، مجدداً استفاده شده و یا به منابع آبی تخلیه می‌شود، مسئله‌ای حیاتی است. عوامل اصلی مؤثر بر عملکرد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، تغییرات در ورودی، تغییرات ذاتی در فرآیندهای تصفیه و مشکلات طراحی و شکست‌های تجهیزاتی و عملیاتی است. بنابراین دستیابی به استانداردهای تخلیه و استفاده مجدد، نیازمند ارزیابی اطمینان‌پذیری تصفیه‌خانه است. از میان روش‌های مختلف ارزیابی اطمینان‌پذیری سیستم‌ها، روش آنالیز درخت خطا یکی از روش‌های معمول و کارآمد است. آنالیز درخت خطا یک روش استنتاجی تحلیل شکست از بالا به پایین است که در آن یک حالت نامطلوب از سیستم که شامل شکست یا عدم تحقق اهداف سیستم می‌باشد، تجزیه و تحلیل می‌شود. مطالعه موردی در این مقاله تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک غرب تهران بوده که فرآیند آن لجن فعال متعارف بوده و پساب خروجی آن برای آبیاری فضای سبز پایین دست مورد استفاده قرار می‌گیرد. اجزای درخت خطا در این تحقیق شامل تخطی BOD تصفیه‌خانه از استاندارد آبیاری به عنوان رویداد نهایی و مواردی نظیر خطای اپراتور، خرابی تجهیزات و مشکل طراحی به عنوان رویدادهای پایه می‌باشد. مقدار احتمالات رویدادهای پایه با توجه به داده‌های موجود و نظرات کارشناسان و بهره‌برداران تصفیه‌خانه تعیین شده و احتمال رویداد نهایی محاسبه شده است. بر اساس نتایج به‌دست آمده احتمال بروز تخطی پساب خروجی 29 درصد برآورد شده که عوامل انسانی به خصوص خطای اپراتور بالاترین سهم را در  وقوع آن دارا می‌باشد. پس از آن عوامل مکانیکی، اقلیمی (کمیت و کیفیت فاضلاب ورودی) و عوامل مرتبط با شبکه در رده‌های بعد قرار می‌گیرند. در این رابطه جهت افزایش اطمینان‌پذیری و مدیریت ریسک اقداماتی با اولویت توجه به کاهش خطاهای مربوط به عوامل انسانی، افزایش سطح نظارت و بازرسی سیستم توصیه گردیده است.