اخلاق اقتصادی از منظر قرآن کریم با تکیه بر راهبرد‌های روان‌شناختی

هر دین آسمانی یک سخن جهانی دارد سخن جهانی اسلام اخلاق است؛ حساب می‌آید. در عرصه‌ پر رقابت اقتصادی گاه برخی برای ربودن گوی سبقت، حاضرند حریم اخلاق را بشکنند تا سود لازم را به دست آورند. بنابراین لازم است اخلاق اقتصادی رعایت شود و فضایلی چون اتقان در کار، انصاف، عدالت و قسط مورد توجّه قرارگیرد و از رذایلی مانند کم فروشی، رباخواری، احتکار، اسراف و تبذیر پرهیز گردد. اگر مثلّث سقوط انسان را در کلام پیامبر (ص) جست و جو کنیم یکی از ضلع های آن در عرصه‌ی اقتصاد است که می فرماید: هَلاکُ النّاسِ فی ثَلاثٍ: اَلکِبرُ وَ الحِرصُ وَ الحَسَدُ. آری حرص یکی از عوامل سقوط انسان هاست که جنبه‌ی روان شناسانه دارد. هدف این پژوهش ارائه‌ی راهبردهای روان‌شناختی قرآن برای رشد اخلاق اقتصادی است. روش این پژوهش با رویکرد کیفی و تحلیل محتوای کمّی و کیفی است و در آن از فنّ تحلیل محتوای مضمونی بر مبنای واحد جملات استفاده شده است. جامعه‌ی آماری این پژوهش 6236 آیه‌ی قرآن و حجم نمونه، 95 آیه از آیات قرآن است. روش نمونه گیری هدفمند بوده و با هدف انتخاب آیات اقتصادی قرآن که اشارات اخلاقی و روان‌شناختی در آن آمده، انجام گرفته است. در این پژوهش راهبردهای شناختی، دیداری، شنیداری، گفتاری و کرداری قرآن برای رشد اخلاق اقتصادی با ابزار جدول تحلیل محتوای کمّی و کیفی ارائه گردیده است آنگاه نمایه‌ی مدل مفهومی آن نیز طرّاحی شده است.