اثر کیتوزان بر بیان ژن چاویکول – O- متیل ترانسفراز و ترکیبات فنیل پروپانوئیدی ریحان بنفش L. Ocimum basilicum تحت تنش خشکی

آنزیم چاویکول-O- متیل‌ترانسفراز یک آنزیم کلیدی در مسیر ساخته‌شدن فنیل‌پروپانوئیدها در ریحان (Ocimum basilicum L.) یک گیاه دارویی و معطر از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. در این پژوهش اثر الیسیتور کیتوزان بر میزان اسانس، ترکیبات فنیل‌پروپانوئیدی و بیان ژن آنزیم چاویکول-O- متیل‌ترانسفراز در گیاه ریحان تحت شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای این تحقیق شامل تنش خشکی (نرمال، تنش ملایم و متوسط) و محلول پاشی کیتوزان با غلظت‌های 2/0 و 4/0 گرم در لیتر بودند. میزان متیل‌چاویکول به وسیله کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تعیین شد و سطح بیان ژن چاویکول-O- متیل‌ترانسفراز نیز با روش Semi-quantitative RT-PCR بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد میزان اسانس، میزان بیان ژن چاویکول-O- متیل‌ترانسفراز و ترکیب متیل‌چاویکول تحت تأثیر تنش خشکی و الیسیتور کیتوزان در مقایسه با نمونه‌های شاهد افزایش معنی‌داری یافت؛ به‌طوری که بیشترین میزان آن با به‌کارگیری غلظت 4/0 گرم در لیتر از کیتوزان در تنش ملایم یعنی آبیاری در 30 تخلیه رطوبتی از ظرفیت زراعی به‌دست آمد. تغییرات میزان ترکیب متیل‌چاویکول با میزان بیان ژن آنزیم چاویکول– O- متیل ترانسفراز مطابقت داشت، که می‌توان بخشی از این تغییرات را ناشی از تغییر در سطح بیان ژن آنزیم چاویکول-O- متیل‌ترانسفراز درنظرگرفت. بنابراین کیتوزان به عنوان یک الیسیتور زیستی می‌تواند از طریق افزایش بیان ژن و فعالیت آنزیم چاویکول-O- متیل‌ترانسفراز سبب افزایش ترکیبات فنیل‌پروپانوئیدی گیاه ریحان در شرایط تنش خشکی شود.