اثر کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت دانه آفتابگردان در شرایط تنش خشکی

با توجه به اهمیت کاربرد کودهای آلی در کشاورزی پایدار، این آزمایش برای ارزیابی پاسخ گیاه آفتابگردان به کودهای آلی، شیمیایی و تلفیقی تحت تنش موقت رطوبتی در مرحله رشد زایشی به ‌صورت کرت­های خرد شده و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل S1: شاهد (آبیاری کامل)، S2: قطع موقت آبیاری در مرحله گلدهی و S3: قطع موقت آبیاری در مرحله پرشدن دانه و عامل فرعی شامل F1: شاهد (عدم استفاده از کود)، F2: 30 تن در هکتار کود گاوی، F3:20 تن در هکتار کود گوسفندی، F4: 10 تن در هکتار کود مرغی، F5: کود شیمیایی N،  Pو K توصیه شده، F6: 15 تن در هکتار کود گاوی+ نصف کود شیمیایی توصیه شده، F7: 10 تن در هکتار کود گوسفندی+ نصف کود شیمیایی توصیه شده، F8: 5 تن در هکتار کود مرغی+ نصف کود شیمیایی توصیه شده بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش عملکرد و وزن صد دانه و افزایش درصد پوکی دانه­ها گردید اما بر قطر طبق، قطر ساقه و ارتفاع گیاه اثر معنی­داری نداشت. تیمارهای F2، F4و F6 بیشترین تأثیر را بر عملکرد و دیگر صفات کمی اندازه­گیری شده داشتند. تنش خشکی در مرحله گلدهی باعث افزایش غلظت پروتئین دانه نسبت به سایر تیمارها شد. درصد روغن دانه و ترکیبات غیراشباع اسید اولئیک و اسید لینولئیک در تیمار آبیاری کامل بیشترین و در تیمار تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه کمترین مقادیر را داشتند. عملکرد پروتئین و روغن نیز به‌دلیل تأثیر زیاد تنش خشکی در مرحله رشد زایشی بر عملکرد دانه کاهش معنی­داری داشتند. تنش در مرحله گلدهی غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه را افزایش داد در حالی‌که در مرحله پر شدن دانه باعث کاهش غلظت آنها نسبت به آبیاری کامل گردید. در بین منابع کودی نیز درصد پروتئین و عملکرد پروتئین به‌ترتیب در تیمارهای F3 و F4 بیشترین مقادیر را داشتند درحالی که بیشترین درصد روغن و عملکرد روغن از تیمار F6 به­دست آمد. درصد اسید لینولئیک در تیمار F4 و اسید اولئیک در تیمار F3 از سایر تیمارها بیشتر بود. نتایج بیانگر اثر بیشتر کودهای دامی و یا تغذیه تلفیقی در افزایش غلظت عناصر غذایی دانه نسبت به کودهای شیمیایی بود.