اثر نوع و میزان کود نیتروژن بر عملکرد و کارایی‏ مصرف آب و نیتروژن در نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)

به‌منظور مقایسه نوع و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد، میزان اسانس و کارایی مصرف آب گیاه نعناع فلفلی  (Mentha piperita L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‏های 93-1392 و 94-1393 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا گردید. کودهای نیتروژنی شامل اوره، سولفات آمونیوم و اوره آمونیوم نیترات (UAN) در سطوح صفر، 70، 140، 210 و 280 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به عنوان تیمار مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد تر نعناع فلفلی به ازای هر کیلوگرم نیتروژن در سال دوم آزمایش (7/97 کیلوگرم در هکتار) نسبت به سال اول (88 کیلوگرم در هکتار) بیشتر بود. عملکرد ماده خشک با افزایش مقدار نیتروژن از منبع کودی اوره آمونیوم نیترات (با 25 کیلوگرم در هکتار)، نسبت به اوره (18 کیلوگرم در هکتار) و سولفات آمونیوم (16 کیلوگرم در هکتار)، بیشتر بود. در هر دو سال آزمایش، کود اوره آمونیوم نیترات عملکرد اسانس بیشتری داشت و حداکثر عملکرد نسبی اسانس در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب از 280 و 210 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. محتوای نیتروژن ساقه با افزایش میزان کود نیتروژن افزایش یافته و کودهای اوره و اوره آمونیوم نیترات، باعث انباشته شدن نیتروژن بیشتری در برگ شدند. کارایی بیولوژیک مصرف آب به ازای هر کیلوگرم نیتروژن مصرفی در کود اوره آمونیوم نیترات (9/1 گرم بر مترمکعب)، نسبت به اوره (4/1 گرم بر مترمکعب) و سولفات آمونیوم (3/1 گرم بر مترمکعب) بیشتر بود. حداکثر کارایی اقتصادی و بهره‏وری آب در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب از مقادیر 280 و 250 کیلوگرم نیتروژن بدست آمدند. با افزایش میزان مصرف کود نیتروژن، کارایی زراعی مصرف نیتروژن در سال دوم (با شیب 34/0گرم بر گرم) نسبت به سال اول (با شیب 17/0 گرم بر گرم)، کاهش نشان داد و کارایی جذب اوره و سولفات آمونیوم با افزایش مصرف، کاهش یافتند، اما در کود اوره آمونیوم نیترات، تا سطح 170 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش کارایی جذب شده و سپس کاهش یافت. کارایی فیزیولوژیک نیتروژن در کود سولفات آمونیوم در هر دو سال آزمایش مشابه بود و نسبت به اوره و کود اوره آمونیوم نیترات برتری جزئی نشان داد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‏رسد که مصرف مقادیر بالای کود اوره آمونیوم نیترات در زراعت نعناع فلفلی در خوزستان نسبت به کودهای اوره و سولفات آمونیوم کارایی بهتری داشته باشد، در حالی که در سطوح پایین، کارایی تولید اوره و پس از آن سولفات آمونیوم بهتر بود.