اثر محدویت فیزیکی خوراک و تغذیه مجدد بر عملکرد رشد، خصوصیات و ترکیب شیمیایی لاشه بره‌های لری

سابقه و هدف: رشد جبرانی اضافه‌وزنی است که در اثر فراهم آمدن شرایط دسترسی دام به غذای کافی بعد از یک دوره محدودیت غذایی به دست می‌آید. بنابراین دامی که تحت تأثیر یک دوره محدودیت غذایی قرارمی گیرد پس از تغذیه مجدد مخصوصاً در اوایل دوره مذکور، دارای احتیاجات نگهداری کمتری در مقایسه با دامی است که تحت تأثیر دوره محدودیت غذایی قرار نگرفته است. با توجه پروار 320 هزار رأس بره پرواری در استان لرستان در سال و امکان استفاده از محدودیت خوراک و در راستای ترویج استفاده از رشد جبرانی در پروار بره‌ها پروژه با هدف بررسی امکان تغییر روند سرعت رشد، پروار و ترکیبات فیزیکی و شیمیایی لاشه بره‌های پرواری نژاد لری از طریق راهکارهای کوتاه‌مدت، محدودیت خوراک مصرفی انجام شد. مواد و روش‌ها: برای انجام آزمایش تعداد 24 رأس بره نر نژاد لری از شیر گرفته با میانگین وزن زنده 45/1±30 کیلوگرم انتخاب‌ شدند. چهار جیره آزمایشی شامل 1) گروه شاهد (جیره پروار بدون محدودیت و در حد اشتها)؛ 2) گروه محدودیت 80 درصد اشتها 3) گروه محدودیت 70 درصد حد اشتها) 4) گروه محدودیت 60 درصد حد اشتها) بودند. در پایان آزمایش میزان افزایش وزن روزانه، وزن نهایی، ضریب تبدیل غذایی، بازده خوراک و خوراک مصرفی محاسبه‌شده و سپس از هر تیمار سه رأس بره کشتار شدند. خصوصیات لاشه به همراه هزینه تولید برای هر کیلوگرم افزایش وزن، لاشه و گوشت لخم محاسبه شد. جهت تعیین ترکیب شیمایی گوشت درصد ماده خشک، خاکستر، چربی خام و پروتئین خام تعیین شد. داده‌های عملکرد، صفات لاشه و ترکیب شیمیایی لاشه در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار (هر تکرار شامل گروه 6 رأسی و 3 رأس برای صفات لاشه و ترکیب شیمیایی لاشه) توسط رویه مختلط آنالیز کوواریانس شد. مقایسه میانگین تیمارها با استفاده از آزمون توکی انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد بین وزن نهایی بره‌ها در پایان دوره محدودیت خوراک اختلاف معنی‌دار وجود داشت (05/0>P). در پایان تغذیه مجدد بین گروه شاهد و گروه‌های محدودیتی 70 و 80 درصد محدودیت خوراک اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد (05/0P>). بین ماده خشک مصرفی روزانه بره‌ها در پایان دوره محدودیت خوراک اختلاف معنی‌دار وجود داشت (05/0>P). در پایان رشد جبرانی بین گروه شاهد و گروه‌های محدودیتی اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد. در دوره تغذیه مجدد ضریب تبدیل خوراک در تیمارهای محدودیت خوراک نسبت به تیمار شاهد کاهش داشت. بازده خوراک روندی مشابه ضریب تبدیل خوراک در دوره محدودیت خوراک و رشد جبرانی در گروه‌های آزمایشی داشت. نتایج ترکیب فیزیکی لاشه در دوره تغذیه مجدد نشان داد که میانگین اکثر صفات لاشه در تیمار شاهد و 80 درصد خوراک با یکدیگر تفاوت معنی‌دار نداشته و بالاتر از دو گروه محدودیت 70 و 60 درصد خوراک بودند. در این بین وزن دنبه، درصد دنبه و چربی کل لاشه در تیمار شاهد بالاتر از کلیه گروه‌های محدودیت بود. نتایج نشان داد درصد گوشت لخم لاشه سرد در گروه‌های جبرانی بالاتر از تیمار شاهد بود. درصد ترکیبات شیمیایی لاشه در دوره محدودیت خوراک نشان داد ماده خشک، درصد پروتئین خام و چربی در تیمار شاهد بیشتر از تیمارهای محدودیت خوراک بود و بین تیمارها اختلاف معنی‌دار وجود داشت (05/0>P). در دوره تغذیه مجدد درصد پروتئین خام بیشتر از گروه شاهد بود. نتیجه‌گیری‌: این مطالعه مشخص نمود بره‌های تحت محدودیت 80 درصد خوراک به دلیل افزایش وزن بالاتر، ضریب تبدیل غذایی مناسب‌تر ازنظر وضعیت پرواری نسبت به بره‌های شاهد که در کل دوره در حد اشتها خوراک مصرف نمودند ارجحیت داشتند. همچنین درصد چربی کل لاشه کمتر و گوشت لخم بیشتر و درنهایت هزینه‌های تولید هر کیلوگرم لاشه و گوشت لخم پائین تری نسبت به سایر تیمارها داشتند.