اثر محدودیت منبع و مخزن بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه چند رقم برنج

به منظور تعیین اثر محدودیت منبع و مخزن بر عملکرد و اجزا عملکرد چهار رقم برنج، آزمایشی در سال 1382 در موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران (آمل) با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل اعمال محدودیت منبع و مخزن در چهار سطح (قطع تمام برگ ها به جز برگ پرچم, قطع برگ پرچم, قطع یک سوم انتهای خوشه و شاهد) و فاکتور رقم در چهار سطح (طارم، ندا، شفق و فجر) بود. در این آزمایش صفاتی از قبیل عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه پوک در خوشه، طول خوشه، درصد باروری خوشه و وزن هزاردانه، در تمام تیمارها ارزیابی شدند. با اعمال تیمارهای محدودیت منبع و مخزن بین ارقام از نظر عملکرد دانه، شاخص برداشت، طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه پوک در خوشه، وزن هزار دانه و سایر صفات مرتبط تفاوت معنی داری وجود داشت. اثر متقابل رقم ´ تیمار بر عملکرد دانه، شاخص برداشت و طول خوشه معنی دار (p < 0.01) شد. تیمار شاهد و قطع یک سوم انتهای خوشه به ترتیب با میانگین عملکرد 3/5255 و 1/4055 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد را داشتند. در بین ارقام برنج، رقم ندا با میانگین 6/5419 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را دارا بود. تیمار قطع یک سوم انتهای خوشه با میانگین 55/88 درصد بیشترین و تیمار قطع برگ پرچم با 4/76 درصد، کمترین درصد با روری خوشه را داشتند. شاخص برداشت، طول خوشه، تعداد دانه در خوشه با عملکرد همبستگی مثبت و معنی داری را داشتند و وزن هزار دانه با عملکرد همبستگی منفی داشت ولی این همبستگی معنی دار نبود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که در بین ارقام، رقم طارم دارای محدودیت مخزن و بقیه ازقام (فجر، شفق و ندا) دارای محدودیت منبع بودند.