اثر قارچ‎های میکوریزا و کود زیستی بیوفسفر بر شاخص‌های رشد، عملکرد، اجزاء عملکرد و ترکیبات اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.)

مقدمه: دستیابی به تولید بهینه گیاهان دارویی همراه با پایبندی علمی به اصول کشاورزی پایدار از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف: بررسی اثر قارچ‎های مختلف میکوریزا و کود زیستی بیوفسفر بر خصوصیات مرفولوژیکی، عملکرد، اجزاء عملکرد و کمیت و کیفیت اسانس زیره سبز. روش بررسی: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل تلقیح با سه گونه مختلف از قارچ‎های میکوریزا (Glomus mosseae, Glomus interradices, Glomus hoi و عدم تلقیح به عنوان شاهد) و کاربرد بیوفسفر (تلقیح بذر، تلقیح بذر + محلول پاشی و عدم استفاده به عنوان شاهد) بود. نتایج: نتایج نشان داد اعمال تیمارهای آزمایشی موجب افزایش معنی‌دار (01/0P < ) صفات ارتفاع بوته، قطر سایه انداز، تعداد ساقه‌های جانبی و تعداد چتر در بوته، چترک در چتر، دانه در چتر، دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد اسانس در مقایسه با شاهد شد. بیشترین میزان صفات ارتفاع بوته، قطر سایه انداز، تعداد ساقه‌های جانبی، چتر در بوته و درصد اسانس از تیمار G. interradices حاصل شد. همچنین، بیشترین درصد و عملکرد اسانس از تیمار G. interradices و بیشترین درصد ترکیبات اصلی اسانس (کومین آلدهید، پارامنتا-1و4-دین-7-ال، گاما ترپینن، گاما ترپینن-7-ال، بتاپینن، پاراسیمن و میرسن) از تلقیح دو گونه G. mosseae و G. hoi حاصل شد. نتیجه‌گیری: در مجموع و مطابق با اثرات متقابل، کاربرد هم زمان G. interradices و محلول پاشی بیوفسفر بیشترین میزان درصد و عملکرد اسانس را در گیاه زیره سبز تولید نمود.