اثر زمان کاشت بر روند پر شدن دانه ژنوتیپ‌های گندم نان در شرایط دیم منطقه گنبد کاووس

نویسندگان

  • حسین صبوری دانشیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
  • رحمت‌اله محمدی گنبد دانش آموخته دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
  • مسعود اصفهانی استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
  • مظفر روستایی دانشیار پژوهش، بخش غلات، مؤسسه تحقیقات دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران
چکیده مقاله:

تغییر در زمان کاشت منجر به تغییر در فنولوژی گیاهی از جمله مرحله پر شدن دانه گندم می‌شود. در این آزمایش، اثر زمان‌های مختلف کاشت بر تغییرات روند پر شدن دانه ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان در سال زراعی‌‌ 92-1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد ارزیابی شد. عامل اول زمان کاشت شامل 11 آذر، 30 آذر، 19 دی، 8 بهمن و 28 بهمن ماه و عامل دوم پنج ژنوتیپ‌ گندم شامل گنبد، کوهدشت، کریم، لاین 7 و لاین 16 بودند. اثر متقابل زمان‌ کاشت × ژنوتیپ برای صفات سرعت پر شدن دانه، وزن نهایی دانه و دوره‌ مؤثر پر شدن دانه معنی‌دار و برای عملکرد دانه غیرمعنی‌دار بود.‌ تاخیر در کاشت، میانگین عملکرد دانه را در ژنوتیپ‌های گندم کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه در زمان کاشت اول و کمترین آن در زمان کاشت پنجم حاصل شد. بیشترین میانگین عملکرد دانه در رقم کریم و کمترین آن مربوط به رقم گنبد بود. با تاخیر در کاشت سرعت پر شدن دانه ژنوتیپ‌های گندم تا زمان کاشت چهارم افزایش یافت و پس از آن در بیشتر ژنوتیپ‌ها به علت مواجه شدن با افزایش دما و افت رطوبت، کاهش شدیدی نشان داد. بیشترین سرعت پر شدن دانه در زمان کاشت چهارم در ژنوتیپ کوهدشت به میزان 93/1 میلی‌گرم در روز و کمترین مقدار در زمان کاشت پنجم در رقم گنبد به مقدار 32/1 میلی‌گرم در روز مشاهده شد. بیشترین و کمترین تغییرات این صفت از زمان کاشت اول تا زمان کاشت پنجم به­ترتیب مربوط به رقم کوهدشت با افزایش 46/0 میلی‌گرم در روز و رقم گنبد با افزایش 14/0 میلی‌گرم در روز بود. در اثر تاخیر در کاشت، طول دوره موثر پر شدن دانه ژنوتیپ‌ها از 3/35 روز به 3/18 روز کاهش یافت. حداکثر وزن نهایی دانه ژنوتیپ‌ها نیز در زمان‌های مختلف کاشت از 1/54 میلی‌گرم به 5/29 میلی‌گرم کاهش نشان داد، به­طوری­که بیشترین و کمترین کاهش به­ترتیب مربوط به رقم گنبد (4/19 میلی‌گرم) و رقم کریم با کاهش 2/13 میلی‌گرم بود. به ازای هر درجه افزایش دمای محیط در زمان کاشت پنجم نسبت به زمان کاشت اول در مرحله پر شدن دانه، طول این دوره 1/4 روز کاهش نشان داد و میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها به ازای هر روز تاخیر در کاشت به مقدار 51 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. نتایج این آزمایش نشان دهنده واکنش‌های متفاوت ژنوتیپ‌های گندم مورد ارزیابی به شرایط محیطی در مرحله پر شدن دانه بود. به نظر می‌رسد که می‌توان از این موضوع در شناسایی و انتخاب ژرم‌پلاسم‌های مناسب برای برنامه‌های اصلاحی گندم در شرایط دیم منطقه گنبد بهره‌برداری کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر زمان کاشت بر روند پر شدن دانه ژنوتیپ های گندم نان در شرایط دیم منطقه گنبد کاووس

تغییر در زمان کاشت منجر به تغییر در فنولوژی گیاهی از جمله مرحله پر شدن دانه گندم می شود. در این آزمایش، اثر زمان های مختلف کاشت بر تغییرات روند پر شدن دانه ژنوتیپ های مختلف گندم نان در سال زراعی 92-1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد ارزیابی شد. عامل اول زمان کاشت شامل 11 آذر، 30 آذر، 19 دی، 8 بهمن و 28 بهمن ماه و عامل دوم پنج ژنوتیپ گندم شامل گنبد، کوهدشت، کریم، لاین 7 و لاین 16 بودند. اثر مت...

متن کامل

بررسی تأثیر زمان کاشت بر روند پر شدن و عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های گندم نان با استفاده از روش تجزیۀ آماری چندمتغیره در شرایط دیم

به‌منظور بررسی رابطۀ عملکرد دانه با صفات زراعی ژنوتیپ‌های گندم نان در زمان‌های مختلف کاشت در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در گنبدکاووس در سال‌های زراعی 93-1391 اجرا شد. صفات مورد ارزیابی عبارت از: شمار سنبله در مترمربع، سرعت پر شدن دانه، دورۀ مؤثر پر شدن دانه، شمار دانه در سنبله، وزن هزاردانه، وزن دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداش...

متن کامل

بررسی اثرژنوتیپ و تاریخ کاشت بر روند پر شدن دانه،‏‏ عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط محیطی گنبد

به منظور مطالعه روند پر شدن دانه، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در گندم تحت تاثیر ژنوتیپ و تاریخ کاشت در شرایط محیطی گنبد آزمایشی در سال زراعی 90-89 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در شرایط دیم انجام شد.این آزمایش با پنج ژنوتیپ ( کوهدشت، لاین 17، زاگرس، مروارید و n-80-19 ) و چهار تاریخ کاشت (26 آذر، 13 دی، 30 دی و 17 بهمن) به صورت فاکتوریل بر مبنای بلوک های کامل تصادفی انجام شد. صفات تعداد پنجه در...

15 صفحه اول

بررسی واکنش ژنوتیپ‌های گندم نان به تنش گرما در دوره پر شدن دانه در شرایط اهواز

به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط محیطی شهر اهواز اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل ده ژنوتیپ گندم نان میان‌رس (چمران، اترک، افلاک، دز، فلات، داراب 2، کویر، پیشتاز، S-78-11 و S-83-3) و دو تاریخ کاشت مناسب (22 آب...

متن کامل

اثر تنش گرما در دوره پر شدن دانه بر فتوسنتز و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان (Triticum aestivum L.)

به منظور بررسی اثر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر فتوسنتز، تبادلات گازی و مؤلفه‌های فلورسانس کلروفیل ژنوتیپ‌های گندم نان، دو آزمایش در سال زراعی 90-1389 در مزرعه و فیتوترون دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در آزمایش اول، ده ژنوتیپ گندم نان بهاره میان‌رس در دو تاریخ کاشت؛ مناسب (22 آبان ماه) و تاخیری (اول دی ماه) در مزرعه بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. د...

متن کامل

بررسی اثر ژنوتیپ و زمان کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط دیم

به‌منظور مطالعه عملکرد و اجزای عملکرد گندم تحت تأثیر ژنوتیپ و زمان کاشت در شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد به اجرا در آمد. این آزمایش با پنج ژنوتیپ (زاگرس، کوهدشت، مروارید، N-80-19 و لاین 17) و چهار زمان کاشت (26 آذر، 13 دی، 30 دی و 17 بهمن) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‏‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که صفات عملکرد زیستی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 3

صفحات  307- 321

تاریخ انتشار 2017-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023