اثر تغییر اقلیم بر آبدهی و ویژگی‌های چشمه‌های کارستی استان کرمانشاه
نویسندگان
چکیده مقاله:
مناطق کوهستانی زاگرس چین‌خورده (حوضة الوند) و زاگرس مرتفع (حوضة قره‌سو) در استان کرمانشاه دارای آبخوانهای کارستی متعدّدی بوده که توسّط چشمه‌های کارستی تخلیه می‌گردند. این آبخوان‌ها، منبع اصلی تأمین آب جوامع انسانی، اکوسیستم‌های حوضه‌ها و تأمین‌کنندة جریان پایة رودخانه‌های الوند و قره‌سو بوده و نقش حیاتی در پایداری محیط، استمرار و شکل‌گیری مدنیّت در مناطق مورد مطالعه دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی بر ویژگی‌های کمّی و رژیم آبدهی چشمه‌ها است. بدین منظور، ترکیبی از روشهای آماری و مدل‌سازی استفاده شد. دادههای مورد استفاده شامل بارش و دبی ایستگاههای وزارت نیرو، دادههای بارش، پارامترهای دمایی، رطوبت نسبی و تابش خورشید برای ایستگاههای همدید و همچنین دادههای طولانی‌مدّت GPCC است. نتایج آنالیز خودهمبستگی نشان داد در زاگرس مرتفع به‌جز چشمة یاوری، دبی سایر چشمه‌های کارستی به بارش وابستگی زیادی دارند. در مقابل، چشمه‌های زاگرس چین‌خورده وابستگی کمتری به بارش دارند، در این زون تنها دبی چشمه‌های ماراب و ریجاب به بارش وابستگی بالایی دارند. بررسی شرایط اقلیمی ایستگاههای همدیدی نمایندة هر زون نشان داد اقلیم منطقه طی دورة 2014-1986 تغییرات قابل توجّهی یافته و شرایط خشکی منطقه شدّت بیشتری پیدا کرده است، به طوری که بررسی دادههای بارش ایستگاه‌ها و دادههای شبکه‌ای نشان‌دهندة کاهش بارش و افزایش خشکسالی‌های متمادی و دوره‌ای در دو زون مورد بحث است. در مقابل، شرایط حرارتی از روند افزایشی معنی‌داری برخوردار شده است. بیشترین کاهش رطوبت و افزایش دمای منطقه از اواخر دهة 1990 قابل مشاهده است. بررسی شرایط کمّی و کیفی چشمه‌های منطقه در ارتباط با تغییرات اقلیمی، بیانگر تغییرات قابل توجّه آنها است، زیرا آبدهی چشمه‌های مورد مطالعه در دو دهة گذشته به تبعیّت از روند منفی بارش، دارای روند کاهشی بوده‌اند. خشکسالی‌های شدید و کاهش بارش بدون تأخیر زمانی سبب کاهش آبدهی چشمه‌های کارستی منطقة مورد مطالعه شده‌اند. ویژگی‌های کیفی چشمه‌های مورد مطالعه نیز تغییر کرده است که بیشتر تابع حجم آب ورودی به آبخوان بوده و رابطة معنی‌داری با نوسانات بارشی ندارد.
منابع مشابه
بررسی اثر تغییر اقلیم بر آبدهی حوزه آبخیز حبله‌رود
در تحقیق حاضر، با استفاده از خروجی مدل گردش عمومی جو HadCM3، مدل ریزمقیاس ساز LARS-WG و مدل هیدرولوژیک SWAT، به بررسی اثر تغییر اقلیم بر آبدهی حوزه آبخیز حبله‌رود پرداخته شده است. ابتدا به کمک مدل LARS-WG، خروجی مدل گردش عمومی جو HadCM3 در دوره 2040-2011 ریزمقیاس شد و دادههای هواشناسی لازم برای مدل SWAT تهیه شد. نتایج ریزمقیاس سازی نشان داد که بارش در دوره آتی، اختلاف معنی‌داری با بارش در دو...
متن کاملبررسی تأثیر واحدهای سنگ‌چینه‌شناسی مختلف بر توسعۀ کارست و تغییرپذیری آبدهی چشمه‌های کارستی، استان کرمانشاه
عوامل مختلفی در پدیدۀ کارستی‌شدن سازندهای کربناته نقش دارند که از مهمترین آنها عبارتند از: سنگ‌شناسی، مقدار بارش، ویژگی‌های چینه‌شناسی، عوامل ساختاری و توپوگرافی منطقه و در این میان، ویژگی‌های سنگ‌شناسی و چینه‌شناسی اهمیت ویژه‌ای دارند. در پژوهش حاضر، چهار چشمۀ کارستی مهم با چینه‌شناسی مختلف شامل چشمه‌های روانسر، کبوترلانه، دربند صحنه و کاشنبه بررسی شدند. آبخوان تغذیه‌کنندۀ این چشمه‌ها به‌ترتی...
متن کاملارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارشهای حداکثر روزانه کرمانشاه
از اثرات مهم و بالقوه تغییر اقلیم، تغییر شدت و فراوانی بارشهای سیلزا در آینده است. برای کاهش آثار زیانبار تغییر اقلیم در هر منطقه، لازم است تغییرات بارشهای حدی آینده در آنجا پیشیابی شود. روشهای ریزمقیاس نمایی بسیاری برای ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش توسعه یافته است، اما اغلب این روشها برای ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارشهای حداکثر مناسب نیستند. در این میان مدل استوکستیک NSRP که کمتر...
متن کاملتحلیل آبدهی رودخانه سرباز تحت اثر پدیده تغییر اقلیم
تغییر اقلیم به تغییرات رفتار آب و هوایی یک منطقه نسبت به رفتاری که در طول یک افق زمانی بلند مدت از اطلاعات مشاهده یا ثبت شده در آن منطقه مورد انتظار گفته می شود. در مقیاس عمومی، افزایش تدریجی دمای کره زمین و اقیانوس ها را در اثر افزایش گازهای گلخانه ای، مهمترین عامل تغییراقلیم می دانند. در مقیاس های منطقه ای و محلی نیز، تغییراقلیم آثار چشمگیری بر روی بارش، تبخیر و تعرق، رواناب سطحی و در نتیجه و...
اثر تغییر اقلیم بر تبخیر-تعرق مرجع در استان مازندران
انتشار گازهای گلخانهای باعث گرم شدن و تاثیر بر مولفههای آب و هوایی میشود و در نتیجه نیاز آبی بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار میدهد. این پژوهش با هدف شناخت تاثیر تغییرات آب و هوایی بر تبخیر-تعرق مرجع در استان مازندران انجام پذیرفت. برای این منظور دادههای اقلیمی ایستگاههای هواشناسی قراخیل، بابلسر، نوشهر و رامسر، طی سالهای 2005-1985 استفاده شد. دادههای هواشناسی دوره آینده (2081-2006) با است...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 21
صفحات 51- 66
تاریخ انتشار 2017-02-19
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023