ابوالقاسم لاهوتی

ابوالقاسم لاهوتی یکی از شناخته‌ترین شاعران فارسی‌گوی مبارز سدة بیستم است که تمام آثار و فعالیت‌های ادبی خود را در راه منافع مردم صرف کرد و شعر را ابزاری در خدمت به آنان قرار داد. در این مقاله ضمن ارائۀ شرح‌حال مختصری از لاهوتی، به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی او در هردو کشور ایران و تاجیکستان پرداخته شده است. اشعار لاهوتی در بیداری و خودشناسی مردم ایران و تاجیک نقشی بسیار مهم دارد. وی با شعرهای انقلابی خود نظم انقلابی ایران را بنیاد نهاد و یکی از سردفتران نظم شوروی تاجیک شد. او از روزی که به تاجیکستان قدم نهاد، تقدیر خود را به تقدیر خلق تاجیک و ادبیات شوروی تاجیک پیوند زد. لاهوتی در سال 1925م به‌عنوان اولین مدیر نشریات دولتی تاجیکستان تعیین شد. او در تأسیس و رشد دیگر ساختارهای فرهنگی نیز سهم بسزا داشته و به‌عنوان معاون وزارت معارف تاجیکستان و شاعر نامی و خادم اجتماعی با دلسوزی تمام به کار مکتب و معارف پرداخته و برای بهتر شدن وضع کتاب‌های درسی و آموزش و تربیت دانش‌آموزان جدّ و جهد زیادی کرده است. فعالیت انقلابی استاد لاهوتی را از ایجادیاتش و ایجادیاتش را از فعالیت انقلابی‌اش جدا کردن امکان‌ناپذیر است. در ادبیات فارسی‌زبانان شاعری وجود ندارد که مسئله‌های روزگار تلخ رنجبران ستم‌کشیده را تا این اندازه وسیع و عمیق و با توجه تمام تصویر کرده و مقام بزرگ آن‌ها را در اجتماع نشان داده باشد.