آینده‌نگاری تأثیر فناوری‌های همگرا بر مدل آرمانی نظام اداری جمهوری اسلامی ایران

  زمینه: نظام اداری، به عنوان یکی از کلیدی­ترین زیرساخت­های توسعه، خود تحت تأثیر دیگر خرده­نظام­ها مانند نظام علم و فناوری قرار دارد و یکی از جریان­های بالقوه مؤثر بر نظام اداری، «همگرایی فناورانه» و «فناوری­های همگرا» می­باشد. هدف: تحقیق حاضر با هدف کشف پاسخ مناسب به این سؤال اساسی طراحی شده است که «تأثیرگذاری فناوری­های همگرا بر آینده نظام اداری آرمانی ج.ا. ایران، چگونه خواهد بود؟». روش­ها: در تحقیق کیفی و توصیفی حاضر، ابتدا ده سند فرادستی ناظر بر نظام اداری کشور با رویکرد نظریه داده­بنیان مورد تحلیل و کدگذاری قرار گرفتند تا مدلی از نظام اداری آرمانی ج.ا. ایران طراحی شود. در ادامه، نظرات خبرگان فناوری­های همگرا در ایران درباره تأثیرات احتمالی این فناوری­ها بر ابعاد مختلف نظام اداری آرمانی، از طریق مصاحبه گردآوری و با تکنیک تحلیل شبکه اجتماعی و نرم افزار UCINET مورد تحلیل واقع شد. یافته­ها: ابعاد اصلی نظام اداری آرمانی ج.ا. ایران در قالب عناصری چون ورودی، زیرساخت­ها، منابع، فرایندها، خروجی و بازخورد، شناسایی شدند و تأثیرگذاری فناوری­های همگرا بر این ابعاد شش­گانه با چگالی 87/0 مورد تأیید قرار گرفت. بالاترین مقدار از شاخص مرکزیت درجه­ای داخلی (تأثیرپذیری) و خارجی (تأثیرگذاری) به ترتیب مربوط به «فرایندهای کاری» و «روبوتیک و هوش مصنوعی» می­باشد و حوزه «رابط انسان - ماشین» بیشترین مقدار شاخص مرکزیت بینابینی را داراست. نتیجه­گیری: تمامی ابعاد شش­گانه نظام اداری آرمانی ج.ا. ایران، به شدت از فناوری­های همگرا متأثر خواهد شد و لازم است سازوکارهای مناسب (مانند آموزش، مقررات، اعتبارات و...) برای مواجهه مؤثر با این آینده در ارکان مختلف نظام ایجاد گردد.