آناتومی مفهوم «دانش آموخته»: تحلیل کیفی برداشت و تجارب دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیئت‌ علمی

هدف این پژوهش آگاهی از برداشت و تجارب اعضای هیئت ‌علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی از مفهوم دانش­آموخته دانشگاهی بود که با رویکردی تفسیری و کیفی و با راهبرد پدیدارنگاری انجام شد. میدان تحقیق دانشگاه کردستان بود. مشارکت ‌کنندگان 42 نفر (25 نفر از اعضای هیئت ‌علمی تمام ‌وقت و 17 نفر از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی) بودند. نمونه­گیری با روش هدفمند و با حداکثر تنوع انجام شد. برای جمع­آوری داده­ها از یک منشور مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد که تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده­ها با استفاده از کدگذاری نظری تحلیل شدند که شش مقوله توصیف درخصوص مفهوم دانش‌آموخته با عناوین محصول دانشگاه، سفیر دانشگاه، یادگیرنده مادام‌العمر، کاریاب پراسترس، کنشگر اجتماعی و ‌کاربر دانش در شغل به­دست آمد. دانشجویان بیشتر از اعضای هیئت ‌علمی به مقولات محصول دانشگاه، کاریاب پراسترس و کنشگر اجتماعی تأکید داشتند. اعضای هیئت ‌علمی بیشتر بر مقولات یادگیرنده مادام‌العمر، کاربر دانش در شغل و سفیر دانشگاه تأکید داشتند. بیشترین احساس ناخوشایند از دانش‌آموختگی به دانشجویان و بیشترین حس خوشایند از دانش‌آموختگی به اعضای هیئت ‌علمی مربوط می­شد. مفهوم دانش‌آموخته از دیدگاه زنان در مقایسه با مردان به­دلیل مسائلی مانند ازدواج و نگهداری از فرزندان متفاوت بود. در زمینه برداشتهای متفاوت از مفهوم دانش‌آموخته به نظر می‌رسد که تنوع نظریه­ها و برداشتهای سیاسی و اجتماعی تصوراتی را به­وجود می‌آورد که موجب می­شود تعریفها، اندازه­گیریها و یافته­ها یکدست و یکپارچه نباشند.