آموزش درس اصول ‌روابط‌ بین‌الملل در دانشگاه‌های ایران: آسیب‌ها و راهکارها

یکی از راه‌های ارتقای هر رشته علمی، وجود ارتباط مستمر میان اهل آن اعم از اساتید و دانشجویان و محققان است. در صورتی یک رشته علمی می‌تواند گسترش یابد و بالنده باشد که اهل آن علم در ارتباط با هم به چالش دیدگاه‌ها، رهیافت‌ها ونظریه‌ها از یک سو و روش‌های مطالعه و پژوهش از سوی دیگر بپردازند. این امر مستلزم وجود راه‌های ارتباطی نهادینه شده و نظام‌مند میان اهل آن علم است. یکی از این راه‌ها انجام تحقیقات در مورد وضعیت هر رشته علمی از حیث آموزش و پژوهش و اعلام نتایج آن به جامعه علمی می‌باشد. درس اصول‌ روابط‌ بین‌الملل اولین درسی است که تلاش دارد تا دانشجویان کارشناسی رشته علوم‌سیاسی را با مبحث روابط بین‌الملل آشنا سازد و مانند سایر دروس پایه‌ای ار اهمیت بسیار برخوردار است. در این مقاله به دنبال آن هستیم تا با استفاده از روش پیمایشی به مطالعه کمّی و کیفی در جهت آسیب‌شناسی شیوه و محتوای آموزش درس اصول‌ روابط‌ بین‌الملل به‌عنوان یکی از دروس اصلی و پایه‌ای رشته علوم‌سیاسی در دانشگاه‌های ایران بپردازیم. مهم‌ترین پرسش‌های این مقاله عبارتند از: الف) منابع درسی- اعم از اصلی و فرعی- اصول روابط‌بین الملل در دانشگاه‌های مختلف کدام است، ب) مباحث تدریس شده تا چه میزان به‌روز و کاربردی است و بالاخره ج) میزان رضایت‌مندی دانشجویان از شیوه تدریس این درس به چه میزان است. از آنجا که این تحقیق از نوع اکتشافی و توصیفی است، قاعدتاً نمی‌تواند دارای فرضیه‌ای مشخص باشد و تنها هدف آن جمع‌آوری اطلاعات و آسیب‌شناسی شیوه تدریس درس اصول‌ روابط‌ بین‌الملل و ارائه راه‌کارهایی برای بهبود وضعیت موجود آموزش این درس می‌باشد. این تحقیق داده‌های خود را از دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، امام صادق (ع)، آزاد تهران، بین‌المللی امام‌خمینی، فردوسی مشهد، یزد، اصفهان، شیراز، باقرالعلوم (ع)، مفید و موسسه امام‌خمینی (ره) در فاصله سال‌های 1385 - 1380 کسب کرده است. روش جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسش‌نامه می‌باشد.