آسیب‌شناسی مشارکت مردمی در نوسازی و بهسازی بافت محله آبکوه شهر مشهد

گذر زمان و تجربیات به‌دست‌آمده از اقدامات مختلف بهسازی و نوسازی در شهرها و کشورهای مختلف، نشان داده است که روند بهسازی و نوسازی بدون مشارکت مردمی و عدم‌مداخله آنان، نمی‌تواند به نتیجه مطلوب بیانجامد و ضروری است در این امر، مشارکت مردمی و نقش و جایگاه آنان در فرآیندهای مربوطه، مدنظر قرار گیرد. در این پژوهش، برای بررسی موضوع مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت محله آبکوه کلان‌شهر مشهد، و شناخت واقع‌بینانه از وضعیت موجود، از تکنیک سوات[1] و شناسایی نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای مشارکت مردمی، استفاده گردید. اطلاعات از طریق سؤالات باز و از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان، گردآوری گردیده است. نتایج بررسی نشان داد که گرچه در این محله، فرصت‌های زیادی همچون «موافقت با اجرای طرح در محله در صورت مشارکت مردمی»، «بالا بودن مشارکت غیررسمی در محله (فعالیت شورای محله، سطح بالای مشارکت در امور مذهبی و خیریه و ...)، «وجود حس مشارکت در درون محله»، «تعلق مکانی جمعیت ساکن و تمایل به ادامه سکونت در محله» و «توجه به رویکرد مشارکت مردمی در طرح تهیه‌شده» و ... وجود دارد، اما در کنار آن، نقطه‌ضعف‌های مختلف موجود در محله مانند «عدم تدوین سازوکار و شیوه‌های مناسب و نهادهای مشارکتی»، «تعدد سازمان‌های متولی موضوع (آستان قدس، سازمان اوقاف، شهرداری و ...) و نبودن مدیریت یکپارچه در اجرای طرح»، «مشکلات مالی خانوارها در محدوده و پایین بودن سطح درآمدها»، «عدم اعتماد به مسئولین و احساس ترس از مشارکت رسمی» و «عدم‌ حمایت دولتی و قانونی از تشکل‌ها و شوراهای محلی» و غیره سبب شده است که نتیجه مطلوب در این زمینه حاصل نگردد. در این راستا، راهبردهای مختلفی جهت افزایش مشارکت مردم در طرح ارائه گردیده است. لازم است مدیران و مسئولین طرح، به مشارکت واقعی ساکنان توجه بیشتری نمایند و متناسب با شرایط و ویژگی‌های ساکنان بافت، سازوکارها و الزامات مشارکت مردمی را در اجرای طرح فراهم آورند. [1]SWOT