نام پژوهشگر: یاسر کریمی گیلایه
یاسر کریمی گیلایه باقرعلی عادلفر
گیلان در دوران قاجار از مهمترین ولایات کشور بود. اهمیت آن به حدی بود که عمدتاً حکمرانانی از جمع شاهزادگان یا بزرگان دربار به آن دیار گسیل می شدند. در دوره ناصری نیز افراد معروف زمانه برای حکمرانی به گیلان فرستاده شدند. وابستگی خانوادگی حاکمان با دربار قاجار، جرأت بیشتری به چپاولگری و غارت مردم تهیدست و کشاورز این منطقه می داد. اقتصاد گیلان اقتصادی متکی به کشاورزی است تولیدات عمده آن در دوره قاجار ابریشم، زیتون، برنج و توتون بود. سطح کشت و تولید این محصولات در این منطقه نسبت به دیگر مناطق بیشتر بود. در دوره قاجار عواملی چند بر اقتصاد گیلان اثرات منفی می گذاشت و جلوی رشد و پیشرفت اقتصاد آن منطقه را می گرفت. بلایای طبیعی مانند قحطی، طاعون، وبا، طغیان رود خانه ها و ... بر جمعیت و تبعاً بر اقتصاد گیلان خسارات جبران ناپذیری بر جا می گذاشت. علاوه بر این نیز باید ناخوشی کرم ابریشم را اضافه کنیم که یکی از مهمترین محصولات منطقه و حتی کشور را به زوال کشاند. کشاورزان گیلانی پس از آنکه نتوانستند محصول ابریشم را به مقدار سابق برگردانند، با نا امیدی دست از پرورش ابریشم کشیدند و به کشت توتون و برنج روی آوردند. محصول اخیر بیشترین صادرات گیلان را در دو دهه اواخر حکومت ناصرالدین شاه (1313- 1264ق) دربر می گرفت. از جمله محصولات دیگری که طرفداران زیادی در قاره اروپا داشت، زیتون بود که در منطقه رودبار و حوضه اطراف آن کشت می شد.