نام پژوهشگر: جاهده تکیه خواه
جاهده تکیه خواه محمد حسینی نصر
به منظور بررسی توان تفرجی پارک جنگلی آبیدر واقع در جنوب غربی سنندج به مساحت 1555هکتار، از فن آوری gis استفاده شد. ابتدا نقشه های شیب، جهت و ارتفاع در نرم افزارهای arc gis 9.1 و arcview 3.3 تهیه شدند. سپس با تلفیق آنها نقشه شکل زمین به دست آمد. به منظور تهیه نقشه تراکم پوشش گیاهی با بازدید میدانی و با روش آماربرداری ترانسکت خطی اندازه گیری و طبق مدل توریسم مخدوم طبقه بندی شد. با روی هم گذاری نقشه شکل زمین، طبقات خاک و پوشش گیاهی نقشه واحدهای زیست محیطی تهیه شد. در نهایت از مقایسه واحدها با مدل توریسم مخدوم، نقشه توان تفرجی اولیه بدست آمد. نتایج نشان داد از کل مساحت منطقه 5 درصد از پارک آبیدر دارای توان تفرج متمرکز طبقه دو، 50 درصد توان تفرج گسترده طبقه یک و 45 درصد از سطح پارک دارای توان تفرج گسترده طبقه دو می باشد. برای بررسی چگونگی تقاضا برای تفرج از فرم پرسشنامه استفاده شد لذا مشخص شد در مناطقی که پوشش گیاهی مناسب و منابع آبی وجود دارد تقاضای تفرجی نیز زیاد می باشد. نتایج نشان داد که نوع و درجات مختلف تفرج به منابع آبی و تراکم پوشش گیاهی بستگی دارد که این فاکتورها همراه فاکتورهای فیزیکی( شیب ،جهت و خاک)، در تعیین پتانسیل تفرجی پارک موثرند. پس از تهیه نقشه توان تفرجی اولیه نقشه منابع آبی به عنوان یک لایه اطلاعاتی تهیه و با نقشه توان تفرجی اولیه ادغام شد با دخالت دادن فاکتور منابع آبی در نقشه توان تفرجی اولیه طبقات تفرجی تغییر کرده بدین صورت که 2 درصد از پارک آبیدر دارای توان تفرج متمرکز طبقه یک،23 درصد توان تفرج متمرکز طبقه 2، 31درصد توان تفرج گسترده طبقه یک و 44 درصد از سطح پارک دارای توان تفرج گسترده طبقه دو می باشد. بررسی نتایج در این مطالعه نشان داد، اقلیم وآب و هوا، وجود و کیفیت منابع آبی، درصد پوشش جنگلی، امکانات و راههای دسترسی، شیب و جهت آن و خاک به ترتیب بیشترین تأثیر بر فرایند ارزیابی را دارند. در مرحله بعد بر اساس نقشه توان تفرجی نهایی 8 ایستگاه که دارای بهترین مشخصات برای قابلیت تفرجی بودند انتخاب گردیدند. برای تعیین اولویت مکانی زمانی با استفاده از معیار های طبیعت گردی به هر منطقه امتیاز داده شد که به ترتیب ایستگاه 3، 1، 4، 6، 5، 2، 8 و 7 در اولویت برنامه ریزی تفرجی قرار دارند.
پروین دشتی ایرج حسن زاد ناورودی
در دوران کنونی در پی بروز بحران های زیست محیطی، نابودی منابع و ایجاد موانع در راه رسیدن به توسعه پایدار لازم است برنامه ها بر اساس شناخت و ارزیابی توان محیطی صورت گیرد. در این مطالعه از دو روش جهت ارزیابی توان تفرج پارک جنگلی حسن آباد سنندج استفاده شد که شامل روشارزیابی توان تفرجی تجزیه و تحلیل سیستمی مخدوم و نیز فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(ahp) می باشد. براساس روش مخدوم ابتدا نقشه واحدهای زیست محیطی از تلفیق نقشه های شیب، جهت، ارتفاع، تیپ خاک و پوشش گیاهی تهیه و با مدل اکوتوریستی مخدوم مقایسه شد ونقشه توان تفرج تهیه شد . براساس نتایج، ازکلمساحت 6/434 هکتاریمنطقه 9/8 درصدبهتفرجمتمرکزدرجه 2، 8/41 درصدبهتفرجگستردهدرجه 2 وحدود 3/49 درصدبهتفرجگستردهدرجهیکاختصاصیافت. براساس روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی پس از شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تفرج منطقه، این عوامل در قالب پرسشنامه توسط کارشناسان تفرج مورد مقایسه زوجی قرار گرفتند و توسط نرمافزار expert choice وزندهی شدند، سپس در محیط gis این عوامل لایه سازی و تلفیق شدند. بر اساس نتایج، 8 فاکتور موثر در بررسی قابلیت تفرج شناسایی شد. از کل مساحت پارک، 2/5 درصد دارای توان بالا، 1/51 توان خوب و 7/43 توان تفرج متوسط را داراست.سپس نقشه های حاصل از دو روش در محیط gis همپوشانی شدند بر اساس نتایج طبقات توان تفرجی تنها در50 درصد سطح منطقه مشترک بودند.