علی موذنی خوراسگانی کاظم مندگاری
چکیده: بافت شهری تاریخی به مثابه میراث فرهنگی در نتیجه عواملی، امروزه دستخوش تغییرات و تحولاتی شده که عمدتا در جهت تخریب و نابودی این میراث گرانبها پیش می رود و محیط هائی که باید به عنوان فضاهائی سرشار از نشاط و سرزندگی در شهر به شمار آید امروزه به محل های بزه و نمادی از نابسامانی شهری تبدیل شده است. بافت قدیم تنها یک مسئله کالبدی نیست بلکه مسائل اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی را نیز در بر می گیرداز اینرو موضوع دخالت در بافت های شهری تاریخی دارای اهمیت و پیچیدگی های خاص خود است و هر مکانی با توجه به شرایط خاص خود روش خاص مداخله را می طلبد. نحوه بهره برداری از بافت های( مسکونی، فرهنگی و یا عملکردهای دیگر) در احیاء بافت موضوعیت دارد. فهم ارزش ها و ویژگی های معماری و شهری محوطه های تاریخی در معرفی و بیان آن، توجه و دقت بیشتری را در گزینش بهره برداران می طلبد. در ابن راستا مخاطبین عام و خاص معماری اعم از اساتید، کارشناسان، دانشجویان و علاعمندان به موضوع معماری، بهترین فهم و ادراک را از ارزشهای تاریخی این بناها و محوطه های تاریخی دارند. برنامه ریزی و سازماندهی فعالیت های مرتبط با حوزه معماری در قالب موزه معماری می تواند ضمن پاسخگوئی به نیازهای قشر معماران در حفاظت کالبد و ارزشهای مستتر در آن نیز مفید واقع شود. با توجه به سابقه و ادبیات گسترده ای که در ضمینه مداخله در بافت های شهری تاریخی وجود دارد، این تحقیق ابتدا با مرور بر این ادبیات سعی در اکتشاف اصول منطبق بر ویژگی های سایت مورد نظر را دارد، اما با توجه به اینکه بافت های شهری تاریخی بر اساس اصول و ویژگی های مکانی شکل گرفته اند، فهم و برنامه ریزی برای آنها لزوم ارتباط حضوری و دریافت های شهودی را می طلبد. بنابراین بخش عمده تحقیق از طریق دریافت-های میدانی و دستیابی به اصول کلی در قالب یک ایده معمارانه ( کانسپت) ارائه می گردد. در این مجال پس از بیان مقدمه ای در باب بافت های تاریخی بالاخص بافت شهری اصفهان وتحلیل نقشه-های بالا دست آن به بررسی نگرش های مداخله در بافت های شهری تاریخی و بیان چارچوب نظری طراحی در این محوطه ها پرداخته شده که در نتیجه به جمع بندی و ارائه گزینه های پیشنهادی و در نهایت به معرفی طرح پیشنهادی منجر شده است. یافته های تحقیق بیشتر متوجه این نکته است که در یک ارتباط حضوری و یک به یک و با حرکت در فضاهای معماری می توان نوع مداخله در بافت را بر اساس ویژگی های منظری محیط تنظیم نمود. با توجه به اینکه موضوع موزه معماری مخاطبین خاص خود را دارد، بدیهی است برای پاسخگوئی به این نیازها و همچنین نیازهای اقشار عمومی ساکن در بافت، تحقیق باید علاوه بر جنبه های بصری و کالبدی به حوزه های اجتماعی و روانشناسی طرح نیز بپردازد. در حقیقت نوعی معاصر سازی فرهنگی می تواند پاسخی مناسب در جهت حفظ این میراث گرانبها باشد.
