نام پژوهشگر: فاطمه جوانی جونی
فاطمه جوانی جونی پرویز عبدالمالکی
به دلیل افزایش نازایی و مشکلات موجود در اهدا گامت، ضرورت ایجاد روشی مطمئن و ایمن جهت تولید منبعی از سلول های جنسی به منظور استفاده در انجام تحقیقات و درمان ناباروری بسیار ارزشمند است. به همین منظور محققین با استفاده از سلول های بنیادی، به دنبال ایجاد محیط کشت مناسب برای تمایز سلول های زایا هستند. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیر میدان مغناطیسی ایستا بر نرخ تمایز سلول های بنیادی مغز استخوان موش صحرایی به سلول های زایای بدوی بود. مسیر تمایزی سلول ها به نوع محیط کشت و برخی فاکتورهای خاص همانند مکمل ها و محرک های القایی بستگی دارد که باعث هدایت تمایز سلول ها در جهت خاصی می شود؛ بنابراین، با انتخاب یک محیط مناسب (?mem) و استفاده از محرک های تمایز (bmp4) می توان سلول های بنیادی را به سلول های معینی تمایز داد. در این مطالعه از سلول های بنیادی مغز استخوان موش صحرایی به عنوان یک هدف زیستی استفاده شد. با اعمال میدان مغناطیسی ایستا (4 میلی تسلا و به مدت 24 و 48 ساعت) تغییر در نرخ تمایز این سلول ها بررسی گردید. برای میدان دهی از میدان مغناطیسی ایستا به شکل سلونوئید که مجهز به سیستم کنترل دما، رطوبت، غلظت مناسب co2 و تنظیم شدت میدان بود، استفاده شد. برای ایجاد تمایز، بیان ژن های ویژه ای الزامی بوده که به عنوان مارکر تمایز شناخته می شوند. برای ردیابی بیان مارکرهای ژنی مسیر تمایز (oct-4 , nanog, c-myc fragilis, mvh , stella,) از روش pcr-real time و جهت ردیابی پروتئین های مارکر (oct4 و mvh) از واکنش ایمنوسیتوشیمی استفاده شد. نتایج نشان دهنده این بود که افزایش شدت و زمان میدان مغناطیسی ایستا باعث کاهش نرخ تکثیر و در صد حیات سلول های مزانشیمی مغز استخوان می شود. کاهش معنادار (05/0p?) بیان ژن های پرتوانی (oct-4 , nanog, c-myc) و پروتئین oct-4 و افزایش معنادار (05/0p?) بیان ژن های اختصاصی سلول های زایای بدوی (fragilis, mvh , stella) و پروتئین mvh نشان دهنده ی تمایز سلول های بنیادی به سلول های زایای بدوی بود. همچنین بیان ژن c-myc به عنوان یک ژن انکوژنیک کاهش معنی داری (05/0p?) را در انتهای مراحل آزمایش نسبت به مرحله شروع تمایز سلولی نشان داد. نتیجه کلی نشان داد که میدان مغناطیسی ایستا به عنوان یک محرک فیزیکی می تواند باعث تغییر بیان ژن ها و پروتئین ها شده و از این طریق بر روند تمایز سلول های بنیادی مغز استخوان تأثیرگذار باشد.
فاطمه جوانی جونی پرویز عبدالمالکی
موجودات زنده در طول زندگی خود در معرض بسیاری از عوامل ژنوتوکسین زیست محیطی قرار می گیرند. از عوامل زیان بار زیست محیطی می توان پرتوهای یونیزه کننده و میدان های الکترومغناطیسی را نام برد. در سال های اخیر، مطالعات زیادی برای ارزیابی تاثیرات زیستی احتمالی میدان های مغناطیسی و پرتوهای طبیعی انجام شده است اما علیرغم این مطالعات، مکانیسم این اثرات هنوز ناشناخته مانده است. در تحقیق حاضر تأثیرات اعمال میدان مغناطیسی ایستا با شدت 15 میلی تسلا و پرتوهای طبیعی روی میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و محتوای فلاونوئیدی و کروموزوم های گیاه باقلا (vicia faba l.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، تغییرات معنی داری را در نمونه هایی که تحت تأثیر میدان مغناطیسی ایستا و پرتوهای طبیعی قرار گرفته بودند نسبت به نمونه های شاهد نشان داد. این نتایج موید آن است که میدان مغناطیسی ایستا و پرتوهای طبیعی می تواند در سیستم دفاعی آنتی اکسیدان اختلال ایجاد کند و باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در گیاه گردد. در گیاهان تیمار شده با میدان مغناطیسی و پرتوهای طبیعی، کاهش محتوای فلاونوئید و فعالیت آنزیم های جاروب کننده گونه های فعال اکسیژن و رادیکال های آزاد سبب تغییر عملکردهای حیاتی سلول می شود. علاوه بر این اثرات، اختلالات کروموزومی در گیاهانی که تحت تاثیر میدان مغناطیسی ایستا و پرتوهای طبیعی قرار گرفته بودند ، نسبت به گروه شاهد به طور معناداری افزایش یافته بود. اختلالات در نمونه های مشاهده شده در فازهای پروفاز، متافاز، آنافاز و تلوفاز شامل پل، شکستگی ها و کروموزوم های تاخیری می باشد.