آموزش و پرورش یکی از مهمترین نهادهایی است که عهده دار امر تربیت در کشور است. مدارس، محل تربیت افرادی است که در سنین رشد و شکوفایی اند و باید با شناخت کافی از خود و هدف زندگی، برای مسیرشان برنامه ریزی کنند. این شناخت، در جهان بینی توحیدی، در سایه تعلیمات قرآن و آموزه های دینی میسر است. زیرا دین، همان میثاق و فطرت الهی و خمیرمایه خلقت انسان است و مادامی که انسان در مسیر فطرت خود حرکت می کند، رو به مقصد دارد و از خطر گمراهی در امان است. مقصد این حرکت و رشد، خدای متعال می باشد که حقیقت و نور وجود است و صبر، از شرایط لازم برای رسیدن به حق است. رهیافتگان این مسیر که از بالاترین درجه سلامت روحی برخوردارند، همان پیشوایان و امامان برحقند که بهترین الگوهای تربیت برای انسان ها و مخصوصاً هدایت گران جامعه می باشند. از جمله این هدایت گران و راهنمایان جامعه، مشاوران و راهنمایان دانش آموزان در مدارس هستند. مشاور مدرسه با درک مسائل مختلف هر دانش آموز در کلاس درس، خانواده، دوستان و… به او یاری می کند تا خود را بهتر بشناسد و در مسیر زندگی بهتر حرکت کند. جریان تربیت باید باعث رشد تفکر و عقلانیت و همچنین قدرت انتخاب گری و اراده دانش آموزان شود. زیرا آموزه های قرآن کریم داشتن “عقل” و “اراده” را دو امتیاز مختص انسان می داند. در این تحقیق، با توجه به آیات سوره مبارکه “عصر” که مومنین یکدیگر را به حق و به صبر سفارش می کنند، “حق محوری” و “صبرپیشگی” را دو نکته مهم تربیتی در مدارس دانسته با مطالعه مصادیق حق و صبر از آیات قرآن و احادیث، به ارتباط و همسویی حق محوری با تعقل و همچنین صبر با اراده پی می بریم. لذا “تواصی به حق” و “تواصی به صبر” را به عنوان دو اصل مهم که منجر به تربیت و رشد ویژگی های انسانی می شود، نتیجه می گیریم. چنانچه سفارش یکدیگر به حق و صبر که محور توصیه های مومنین به هم می باشد، مبنای ارتباطات هدایت گرانه و یاورانه در مدرسه قرار گیرد، مشاور باید با دانش آموز ارتباطی دوسویه و مساوی، با درک متقابل از وضعیت او ایجاد کند و تلاش خود را در جهت تأمین سلامت روحی و روانی با تأکید بر حقیقت محوری و صبرپیشگی در تمام شوون متمرکز نماید. در پایان تحقیق، وضعیت موجود مدارس در مقایسه با وضعیت مطلوب، نقد و بررسی شده، پیشنهاداتی ارائه می شود.

تحقیق حاضر با هدف مقایسه مبانی نظری معنی درمانی فرانکل با دیدگاه شهید مطهری صورت گرفته است. در این تحقیق از شیوه تحلیل محتوا برای بررسی اهداف و سوالات اصلی پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. منابع استفاده شده در پژوهش مربوط می شود به همه آثار فرانکل که به فارسی ترجمه شده است و کتابهایی که در زمینه معنی درمانی و نظریات مشاوره که به نگارش یا ترجمه درآمده است و همچنین نمونه کتابهای شهید مطهری که در آنها مباحث مربوط به انسانشناسی و هستی شناسی و فلسفه مطرح شده است. در این پژوهش ابتدا نظریه معنی درمانی فرانکل و مبانی فلسفی آن و مفاهیم کلیدی نظریه مطرح شده و بعداً از آن، دیدگاه شهید مطهری و مبانی انسان شناسی و هستی شناسی آن و کاربرد این مبانی در مشاوره مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج نشان داد که مفهوم هستی و ماهیت انسان، اراده معطوف به معنا و معنا جویی انسان، آزادی اراده و محدودیت های آزادی انسان و معنا و هدف زندگی انسان از جمله مبانی هستی شناسی و انسانشناسی دیدگاههای فرانکل و مطهری می باشند.همچنین بین دیدگاه معنی درمانی فرانکل و شهید مطهری مفاهیم مشترک از جمله : ماهیت وجودی انسان، آزادی، مسئولیت و تکلیف پذیری، معنا جویی، هدفمندی، خودآگاهی، خلاء معنوی و وجودی، معنای عشق و کار و تلاش وجود دارد.واز مبانی انسان شناسی و هستی شناسی دیدگاه شهید مطهری می توان نظریه علمی را استخراج کرد که در روانشناسی و مشاوره از آن استفاده برد.

بر اساس گزارش قرآن کریم، جامعه اسلامی عصر رسالت، با وجود روح اسلام و نَفَس ملکوتی پیامبراکرم (ص) شاهد نابه هنجاری ها وکژرفتاری هایی چون بدحجابی، تعرض به زنان و ایذاء آنان، روابط پنهانی با جنس مخالف، چشم چرانی و زنا و... بوده است. پیامبر اکرم(ص) با فعالیت های فرهنگی و تربیتی و ارائه راهکارهای دفعی و تدریجی، نسبت به نابه-هنجاری های جنسی زمان خود واکنش نشان داده و با اجرای برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت، راه های صحیح تعامل با این غریزه را تبیین نمودند. قرآن کریم و پیامبراکرم نیرومندی این غریزه و ضعف انسان در برابر آن و جاذبه فوق العاده اش را یادآور شده و بر لزوم ارضاء آن، تأکید نموده اند. در دین مقدس اسلام، عزوبت و بی همسری نکوهش شده و از سرکوب این غریزه به شدت منع شده است. قرآن کریم و پیامبراکرم(ص)، تنها روش صحیح ارضاء این نیاز را در قالب ازدواج دانسته و نسبت به این پیوند مبارک، تشویق فراوان به عمل آورده و برکات فراوانی را برای آن برشمرده اند. به فراهم آوردن اسباب و امکانات ازدواج برای بی همسران توجه خاص نموده و برای تسهیل هرچه بیشتر در انجام این امر، به حداقل ها در تشریع ازدواج اکتفا کرده و با آداب و سنن سخت و دست و پاگیر جاهلی مقابله و آنها را اصلاح و یا جایگزین نموده اند. جهت بالابردن کیفیت بهره مندی از لذت مشروع و حلال به آموزش مهارت های صحیح جنسی پرداخته و زوجین را به رعایت حقوق متقابل جنسی یکدیگر توجه داده و اجر و پاداش فراوانی را بر عمل زناشویی مقرر فرموده اند. برای افرادی که به هر دلیل امکان ارضاء مشروع و مطلوب برای آنان فراهم نشده نیز راه هایی را، جهت تعدیل این غریزه، بیان نموده است. در راستای پیشگیری از نابه هنجاری ها و انحرافات جنسی نیز به همگان دستور داده نگاه خود را کنترل و از چشم چرانی دوری نمایند. پرورش فضایل اخلاقی مانند عفاف و پاکدامنی، حیاء و غیرت، تقویت روح ایمان، حجاب و پوشش مناسب، پرهیز از خودآرایی و خودنمایی و خلوت با نامحرم را به عنوان راه هایی برای جلوگیری از مفاسد جنسی مطرح کرده است. همچنین مجازات های سنگینی برای مجرمین جرائم جنسی قرار داده تا بزهکاری ها در این عرصه تکرار نشود و از اینگونه معضلات جلوگیری به عمل آید.

ابن سینا به طور خاص در کتاب تدابیر المنازل او السیاسات الاهلیه به مسأله تعلیم و تربیت می پردازد. شهید ثانی در کتاب منیه المرید فی آداب المفید و المستفید به طور کامل و دقیق در خصوص مسأله مهم تعلیم و تربیت سخن گفته است. در این میان دو نگرش کلی در آثار مربوط به تعلیم و تربیت بیشتر نمایان است. یکی نگرش فیلسوفان است که از مابعد الطبیعه متأثر است و مسائل عمده تعلیم و تربیت را از منظر فلسفی ارائه می دهند و منبع معرفتی، فیلسوف عقل است؛ گروه دیگر عالمانی هستند که منابع معرفتی خود را از عقل، قرآن و سنت گرفته و با نگرشی دینی به تبیین تعلیم و تربیت پرداخته اند. در این میان بوعلی سینا برای معلم جایگاه مهمی در سیستم آموزش و پرورش قائل است و معتقد است که معلم، الگوی رفتاری کودکان است و آنان از رفتار او نسخه برداری و در زندگی خودعمل می کنند. شهید ثانی نیز اصول و روشهای تعلیم و تربیت را در سه گروه مطرح می کند.1) اصول و روشهایی که معلم و آموزگار باید آنها را رعایت کند.2) اصول و روشهایی که متربی و آموزنده باید آنها را رعایت کند.3) اصول و روشهایی که هم معلم و هم متعلم رعایت آنها را باید پاس بدارند که در این پایان نامه این شباهت ها و تفاوت ها را بررسی می کنیم.

خودکنترلی نگه داشتن خویشتن از آلودگی هاست و سبب آن درونی است. انسان در پرتو این ویژگی قادر خواهد بود از افتادن در وادی خطا، اشتباه، گناه و نیز وقوع جرم بر حذر بوده و به مقصد کمال نزدیک تر شود. اهمیت خودکنترلی در انسان به اندازه ای حائز اهمیت است که نه تنها در تعلیمات و دستورالعمل های دینی مورد تأکید قرار گرفته و در نوع انسان مزیت شمرده شده که در علوم مختلف مورد بررسی قرار گرفته و نظر صاحب نظران را به خود جلب کرده است؛ از جمله این علوم روان شناسی، جامعه شناسی و مدیریت می باشد. اگر چه در قرآن کریم واژه صریحی دلالت بر خودکنترلی ندارد امّا آیاتی که در خصوص قلب و نفس تبیین شده اند در سیاق خود بر این امر دلالت دارند که در این رساله مورد بررسی واقع شده اند. از منظر قرآن کریم برخی عوامل موجبات تقویت این خصیصه را در انسان فراهم آورده و دسته ای دیگر از بروز این صفت عالی در انسان ممانعت به عمل می آورند. از مهم ترین عوامل تقویت خودکنترلی ایمان، توکل، نماز و روزه می باشد و از سوی دیگر پیروی از هوای نفس، غفلت از خود، زینت دنیا و وسوسه ی شیطان از مهم ترین موانع این صفت به شمار می-روند. نتیجه خودکنترلی در انسان موجب ایجاد و بروز صفات زیبایی چون صبر، هدایت، اخلاص و اطاعت است که سعادت دنیا و آخرت انسان را تضمین می کند. هدف از نگارش این رساله، ارائه ی یک الگویی برای انسان سالم است و در پرتو این امر و برای رسیدن به این هدف اصلی، ثمرات دیگری را نیز در بر خواهد داشت. این اثر به بررسی آیات قرآن و بیان نظر مفسران در این خصوص پرداخته و اگر چه به دلیل جامع بودن تفسیر المیزان أثر جاویدان علامه طباطبایی بیشتر این امور از منظر این مفسر عالی مقام مورد تأکید و پیگیری قرار گرفته است و نیز به روش کتاب خانه ای گردآوری شده و بیانی توصیفی- تحلیلی دارد. کلمات کلیدی: خودکنترلی، عوامل تقویت خودکنترلی، موانع خودکنترلی، نفس، قرآن کریم.

آنچه در این مختصر آمده بررسی کوتاهی است که پیرامون موضوع سلام و آثار فردی و اجتماعی آن از دیدگاه قرآن و سنت، با استفاده از آیات و روایات انجام گرفته و در شش فصل تنظیم گردیده. در ابتدا و طرح تحقیق و ضرورت و اهداف آن پرداخته شده و به دنبال آن در فصل اول معنای سلام از نظر لغت اصطلاح قرآنی و کاربردهای سلام مشتقات و الفاظ مشابه سلام و تحیت مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم تاریخچه و پیشینه سلام از زمان خلقت حضرت آدم تا عصر حضرت ابراهیم و پیامبران الهی همچون موسی و عیسی تا عصر پیامبر گرامی اسلام (ص) و عصر امروزی ردیابی شده که تحیت با جمله "سلام علیکم" مرسوم بوده و در ادامه ادای احترام در میان ملل مختلف جهان تحت عناوینی کاربردهای سلام درآسیای قدیم و جدید و... کاربردهای سلام در میان ملل مختلف جهان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در فصل سوم و جایگاه و اهمیت سلام در قرآن و سنت پرداخته شده و در ادامه سلام و تحیت را به سه بخش عمده تقسیم نموده است. بخش اول سلام های خداوند متعال به پیامبران الهی در دنیا حکایت می کند و بخش دوم سلام خداوند متعال به پیامبران الهی را در قیامت بیان می کند وبخش سوم سلام های خداوند متعال را بر پیامبران الهی هم در دنیا و آخرت حکایت می کند. در فصل چهارم و پنجم که ریشه اصلی این پژوهش به شمار می رود و آثار سلام در زندگی فردی و اجتماعی پرداخته شده است و با تکیه بر آیات و روایات آثار برای سلام بر شمرده است مانند ابتدای به سلام، تواضع و فروتنی و...و در فصل ششم به آداب سلام پرداخته شده است که در دو مرحله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است مرحله اول آداب اجتماعی سلام مرحله دوم آداب فقهی سلام و در پایان استفتائاتی از محضر مراجع عظام تقلید درباره حکم مصاحفه مردان با زنان نامحرم، زینت بخش این تحقیق قرار گرفته است.

فصل اول (کلیات) گفتمان از نظر قرآن، نوع ارتباط و تبادل افکار جوامع بیان گردیده، و از این طریق ایجاد شناخت و شناساندن با توجه به تجارب تاریخی در گذشته و آگاهی دادن به خطرات و تهدیدات و غارت سرمایه های مادی و معنوی جامعه انسانی است. در فصل دوم (اقسام گفتمان) منطق پیشتازان و منطق مشرکان در کنار هم بیان گردیده و برای انسانها معیار داده. در فصل سوم (ابعاد گفتمان) در بعد شخصیتی به موضوعاتی از قبیل ذهنی، جسمانی و روانی به علل ناهنجاریها و راهکارهای شناخت شخصیتی آن پرداخته شده است. در فصل چهارم (شرایط گفتمان) بر اساس تحقیقی که صورت گرفته، حقیقت جوئی، عدم بر تربینی، اشتراک اهداف، استناد به علم، اندیشه آزاد و اراده قوی و شناخت عمیق به مسائل روز و حل مشکلات جامعه انسانی ذکر گردیده است. در فصل پنجم (موانع) به موانع گفتمان سالم بر مبنای جستجوی صورت گرفته، در موضوعات مختلف تدوین گردیده است.

موضوع بحثنا حول القناعه لها من أهمیّه بالغه فی حیاه الانسان و المجتمع ویعدّ هذا الأصل التربوی من الأمور المهمه فی الحیاه البشریه، فرأینا أن یکون البحث حول القناعه، ویدور المحور حول القناعه بین الأفراط والتفریط، الأفراط الذی هو الأسراف، والتفریط الذی هو التقتیر فیرادف القناعه فی المعنی، وما هو أرتباطها بسائر المفاهیم من الحرص والطمع وغیرها، فکان البحث حول هذه الأمور، وکذلک الآثار التربویه للقناعه التی أستفدناها من خلال الأحادیث الوارده عن آل البیت ^. ولتفهم أکثر الموضوع وخلاصته فقد بیّنته فی المقدمه والخاتمه بشکل وافٍ. والمسأله الأخری: إنّ موضوع بحثنا کان یدور حول القناعه بین الأفراط والتفریط والآثار التربویه والروحیه المترتبه علی هذه الأمور. وأهمیته: کتب حول هذا الموضوع بشکل مختصر جدّاً فی کتب الأخلاق، ولهذا السبب کانت هناک أهمیّه کبری للدخول فی هذا الموضوع، و کیف یربّی ویروّض الأنسان نفسه علی الشی ء القلیل والبسیط فی هذه الدنیا، وهناک أهمیه قصوی فی تربیه النفس وترویضها، فمن تمکن الغنی فی قلبه أنه غنی وإن خلت یده عن حطام الدنیا فتراه لایبالی بما فات، فالقنوع یطلب الدنیا بقدرٍ. والقنوع ینفع نفسه ویفید غیره، وقد وردت الآثار فی مدح القناعه أنها صحه للجسم، وراحه للنفس وبذل للغیر، فلِم لاتکون ممدوحه؟ ولم یکتب حول هذا الموضوع کتاب خاص، وقد قمت بشرح موسّع بشکل موضوعی وعملی لأنی قد بحثت هذا الموضوع بکل جوانبه الأجتماعیه والاقتصادیه والتربویه بخلاف ما کتب فی بقیه الکتب الأخلاقیه بصوره مختصره، لقد قمت بأیضاح کامل لجمیع مفردات البحث وطرحه بشکل علمی.

پژوهش حاضر در راستای تبیین نقش دنیا در رشد و انحطاط اخلاقی انسان از دیدگاه قرآن و پاسخ به سوالاتی از قبیل: مفهوم قرآنی دنیا چیست؟ انجام گرفته است. در نوشتار حاضر مجموعه ای از فرضیه ها که در باره دنیا ابراز و مطرح گردیده به روش توصیفی و تحلیلی تبیین شده که با یادکرد معانی سه گانه: 1- نزدیک 2- پست 3- ناچیز و کم، از منظر اهل لغت. و با دو معنی: 1- جهان مادی 2- اعتبارات و اوهام، در اصطلاح قرآن و حدیث. و مصادیق و کاربرد آن از زندگی، مال و ثروت و لذت طلبی از افق آیات و روایات به تشریح دنیایی پرداخته شده است.

هدف کلی این پژوهش، تبیین اخلاق همسرداری و بررسی عوامل و راهکارهای موثر - و به ویژه نقش و تاثیر زنان - در تحکیم خانواده، بر اساس آموزه های دین مبین اسلام است. همچنین آسیب شناسی عواملی که باعث اختلاف، تضعیف و گسستگی روابط خانوادگی می گردد، مورد بررسی قرار می گیرد. در این پژوهش، مراد از نقش همسران در نظام خانواده، موقعیتی است که زن و شوهر در خانه دارند و توقعات و کارهائی که به تناسب این موقعیت و جایگاه، از آنان انتظار می رود. منظور از واژه ی «همسران» در عنوان موضوع، به لحاظ وضع موجود خانواده (خانواده هسته‏ای که مرکب از شوهر، زن و فرزندان است) عنوان شوهری برای مرد و همسری برای زن می ‏باشد که تحت این عناوین ایفای نقش می‏کنند. خانواده به عنوان کهن ‏ترین و پردامنه ‏ترین نظام در جوامع بشری، مناسب ‏ترین و مطمئن ‏ترین بستر و زمینه برای تأمین نیازهای جسمانی، معنوی و تربیتی اعضای خود است. نظام خانواده، مثل دیگر نظام‏های اجتماعی و انسانی دارای یک «سازمان» است. در یک سازمان، هر شخص بر اساس سلسله مراتب تعیین شده، جایگاه و نقش مشخصی دارد که نشانه ی میزان و تأثیرگذاری او بر دیگران، یا فرمانبرداری و تاثیرپذیری او از دیگران است. در نظام خانواده نیز هر فرد بر اساس جایگاه و نقش معینی که برای او تعیین شده است، در راه بالندگی و سلامت و سعادت خانواده به ایفا و انجام تکالیف و وظایف خود می پردازد. پیداست که در صورت عدم قرار گرفتن صحیح افراد خانواده – علی الخصوص والدین - در جایگاه های مناسب خود، این سازمان آنچنان که باید، به وضعیت و اهداف ایده آل نخواهد رسید. در دستورات و آموزش های دینی توجه بخصوصی به نقش‏های جنسیتی همسران شده است. واژگان کلیدی: اخلاق - خانواده –همسر – زن در خانواده ،اخلاق اسلامی ، استحکام، آرامش و سکون.

آنچه در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته، حقوق متقابل والدین و فرزندان از دیدگاه فقه اسلامی می باشد. ابتدا کلیات موضوع همانند مفهوم حق، تکلیف و رابطه بین آنها و مبانی اولیه حقوق اسلامی و آنچه موجب حق است بیان شده است . در ادامه آنچه که موجب می شود تا کنکاش در موضوع حقوق متقابل والدین و فرزندان دارای جایگاه ویژه ای در مسائل حقوقی اسلامی باشد ذکر گردیده است . و بالاخره قسمت عمده پایان نامه به بحث پیرامون تکلیف و وظایف والدین نسبت به فرزندان از دوران جنینی در شکم مادر تا مرحله تولد - کودکی - نوجوانی و جوانی و بزرگسالی می پردازد و از طرف دیگر وظایف فرزندان را نسبت به پدر و مادر که حول محور احترام، تکریم و احسان مادری و معنوی است ، بیان می کند. در این پایان نامه برغم بزرگانی که در این زمینه متحمل زحمت شده اند و مباحث آنها براساس اخلاقیات می باشد سعی شده وظایف والدین نسبت به فرزندان و فرزندان نسبت به والدین براساس احکام شرعیه فرعیه از منابع فقه اسلامی، قرآن و سنت ارائه گردد.

از دیدگاه اسلام، حقوق مشروع ملت بر نظام آفرینش و واقعیتهای وجودی بشر مبتنی بوده و پاسخی منطقی و معقول به مقتضیات و نیازهای فطری و طبیعی وی بشمار می رود. "فطره الله التی فطر الناس علیها" براساس ، مبانی و اصول کلی نظام حقوقی اسلام از قبیل حق حیات ، آزادی و عدالت ، بر مبادی حقیقی و نه اعتباری تکیه دارد و ضمن تاکید تامین اهداف مقدمی نظیر رفاه عمومی و استقرار عدالت ، حصول مقصد عالی تری را که همانا تحقق کمال روحی بشر و نیل به مقام قرب و عبودیت پروردگار است به عنوان هدف غائی خود اعلام نموده است . کتاب (قرآن)، سنت (قول، فعل و تقریر معصوم)، اجماع کاشف از سنت و عقل منابع چهارگانه حقوق اسلامی هستند که مبین و مفسر اراده باریتعالی در شکل گیری سیستم حقوقی اسلام از مبنا تا غایات بشمار می روند. در مکتب متعالی اسلام، میزان استحقاق هر شخصی، تنها معیار بهره وری از حقوق بوده و انسانها به نسبت استحقاق هر شخصی، تنها معیار بهره وری از حقوق بوده و انسانها به نسبت استحقاق مشترک از امتیازات برابر برخوردار می شوند. تفاوت استحقاق ناشی از اختلافات جسمی و روحی، نوع استعدادها، جنسیت و کار و تلاش ، به همان نسبت ، حقوق متفاوتی را ایجاب می نماید، همانگونه که برخورداری از توانائیهای برتر، تکالیف افزونتری را می طلبد و این همان مفهوم عدالت اسلامی است . "لا یکلف الله نفسا الا وسعها لما ماکسبت و علیها و مااکتسبت " قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حقوق فردی نظیر حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را فی الجمله مطابق با سیستم حقوقی اسلام تشریح و به رسمیت شناخته است هر چند عموم بعضی اصول آن قیود کوچکی را می طلبد. برخورداری از حق حیات ، حرمت و کرامت انسانی، انتخاب ، امنیت ، بهره وری از محاکم، آزادی فکر، عقیده و بیان، صیانت اسرار خصوصی، داشتن و یا عضویت جمعیت و حزب ، مشارکت در اداره امور کشور، تابعیت ، مالکیت خصوصی، داشتن مسکن و شغل مناسب ، تامین اجتماعی، آموزش و پرورش و محیط مساعد رشد و شکوفائی، پرتوی از حقوق الهی و مشروع ملت به شمار می رود که در آئینه قانون اساسی بازتاب یافته است . تحقق و نیل به هدف غائی نظام حقوقی، ایجاب می کند اعمال حقوق و آزادیهای فردی، بگونه ای طراحی و اجرا شود که بدون کمترین معارضه ای کاملا با هدف مذکور هماهنگ و همسو باشد. رعایت حریم الهی، حقوق عمومی اجتماع، حدود دیگران و حق خویشتن، محدوده اساسی اسلام برای اعمال حقوق و آزادیهای فردی است که آن را از انحراف و طغیان باز می دارد.

قانون مدنی ایران بر مبنای فقه امامیه تنظیم شده است و قوانین آن، گاهی مجمل و ناقص است . لذا در تحلیل و بررسی قانون مدنی باید به فقه امامیه توجه خاص مبذول شود. به علاوه در مواردی که قانون حکم خاصی ندارد، فتاوای معتبر از منابع رسمی حقوق به شمار می آیند. عقد ضمان از جمله مباحثی است که در مورد ماهیت و ویژگیهای آن بین فقهای امامیه و اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. شیعه معتقد است که عقد ضمان مفید نقل ذمهء مدیون به ذمهء ضامن است و پس از تحقق عقد، مدیون اصلی بری می شود. اما اهل سنت اعتقاد دارند که ذمهء مدیون به ذمهء ضامن ضمیمه می شود و طلبکار حق رجوع به هر دو را دارد. هر دو گروه برای اثبات نظر خود دلایلی اقامه کرده اند. قانون مدنی ایران به پیروی از نظر فقهای امامیه ضمان را مفید نقل ذمه می داند اما سعی کرده است با قرار دادن استثنائاتی نتیجهء ضمان ضم ذمه را نیز به دست آورد (مواد 699 و 723) تفاوت گذاشتن بین عنوان "دین" و "التزام به تادیه" مبنای اصلی این مواد می باشد. بحث حقوقی وجود دارد که آیا ضمان مبتنی بر انتقال دین است یا تبدیل تعهد؟ اگر ضمان، انتقال دین باشد، تضمینات دین سابق باقی می مانند و در تبدیل تعهد این تضمینات و وثائق از بین می روند.