نام پژوهشگر: فاطمه سهرابی اطهر
فاطمه سهرابی اطهر جواد حسینزاد
مطالعه رفتار مصرف کننده و تحلیل چگونگی اختصاص درآمد محدود خانوار به کالاها و خدمات گوناگون، یکی از مباحث مهم و کاربردی علم اقتصاد به شمار می رود. برآورد توابع تقاضا و شناخت جایگاه عوامل مهمی چون مقادیر و قیمتها، در چارچوب کششهای مربوطه در شناخت ترجیحات مصرفی و پیش بینی نیازهای آینده مصرف کنندگان جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی از اهمیت بالایی برخوردار است. آگاهی از ضرایب کشش تقاضای کالاهای خوراکی میتواند کمک فراوانی به برنامه ریزان کشاورزی کند و آنان را در شناخت سیر تغییرات تقاضا، برای محصولات کشاورزی در سالهای آینده یاری دهد. در این مطالعه سعی شد رفتار مصرفی خانوارهای شهری ایران از طریق برآورد سیستم توابع تقاضا و محاسبه انواع کشش های مقداری و قیمتی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. همچنین علاوه بر پرداختن به ویژگیهای ریاضی و نظری انواع سیستم های تقاضا الگوهای تجربی برخی از سیستم های انعطاف پذیر پرکاربرد مانند سیستم تقاضای تقریباً ایده آل (aids)، سیستم تقاضای معکوس تقریباً ایده آل (iaids)، سیستم تقاضای رتردام (rottordam)، سیستم هیبرید (cbs)، سیستم تقاضای تقریباً ایده آل درجه دوم ((quiads و سیستم تقاضای مخارج درجه دوم (qes) )برای 8 گروه اصلی کالاهای خوراکی کشور که شامل غلات و فرآورده های آن، انواع گوشت، شیر و فرآورده های آن و تخم مرغ، میوه و سبزی ها، روغن ها و کره، نوشیدنیها، حبوبات و خشکبار می باشد) تبیین و برآورد شد. بررسی ها نشان داد که سیستم تقاضای معکوس تقریباً ایده آل ((iaids به لحاظ سازگاری با ویژگیهای نظری توابع تقاضا، تطابق نتایج آن با واقعیت و همچنین دیگر آزمونهای انتخاب مدل برتر از وضعیت بهتری برخوردار بود. نتایج محاسبه کششها نشان داد که تغییر مقدار هر کدام از گروه های خوراکی علاوه بر تغییر قیمت خود آن گروه، قیمت گروه های دیگر را نیز تغییر می دهد در این رابطه نتایج نشان داد که غلات با لبنیات، گوشت و حبوبات رابطه جانشینی دارد. همچنین گوشت به جز گروه های غلات، شیر و حبوبات با باقی گروه ها حالت تکمیلی دارد. آشامیدنی ها نیز فقط با شیر حالت جانشینی دارد. قدر مطلق کشش مقیاس گوشت و خشکبار کمتر از واحد به دست آمد که نشان می دهد این محصولات جز کالاهای لوکس محسوب می شوند. در بین گروه های خوراکی قیمت گوشت