نام پژوهشگر: یونس کمایی زاده
یونس کمایی زاده سعید وثوقی
چکیده هدف این پژوهش بررسی رابطه بین جهانی شدن و منطقه گرایی در نظام بین الملل خواهد بود و در این راستا به سازمان همکاری شانگهای به عنوان جدیدترین مجمع منطقه ای شکل گرفته پس از جنگ سرد پرداخته خواهد شد. منطقه گرایی و جهانی شدن، از اصطلاحات رایج در تبین روابط بین الملل در سالهای اخیر است که همواره مورد توجه نظریه پردازان نظام بین الملل بوده است. هر دو اصطلاح پس از جنگ سرد کاربرد گسترده تری یافتند. تحولات عمده و فراگیر سیاسی، اقتصادی و تکنولوژیکی بین الملل، تعاریف جدیدی از توسعه منافع اقتصادی و تجاری کشورها در گرایش به سمت منطقه ای کردن روابط اقتصادی خود مطرح ساخته است. از اهم این تحولات که تاثیرات مهمی در توجه به منطقه گرایی داشته است، می باید از جهانی شدن اقتصاد و گسترش وابستگی متقابل در سطح سیستم بین الملل، تغییرات مربوط به طبیعت رقابت های اقتصادی و بهره وری تولیدی بین المللی، پایان سیستم نظامی گری و استراتژیک دو قطبی، افول نسبی اقتدار و مشروعیت جهانی آمریکا، ظهور و توسعه سیستم تجاری و بین المللی سه قطبی که مراکز اصلی آن در اروپا، آسیای جنوب شرقی و قاره آمریکاست و بالاخره بازتاب حضور گسترده اقتصادی و سیاسی کشورهای جدید صنعتی، نام برد. منطقه گرایی، یکی از راه های نزدیکی ملت ها و دولت ها (به ویژه پس از دهه 80 میلادی) دانسته شده است. که در زمینه های گوناگون نظامی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی تجلی داشته است. منطقه گرایی با ملت گرایی و جهان گرایی همخوانی ندارد بلکه روش جدیدی است که می تواند راه را برای همگرایی جهانی هموار سازد. بسیاری از کشورهای جهان سوم، پیوستن به ترتیبات منطقه ای را راهی برای دگرگون سازی نظام جهانی می دانند، به گونه ای که بتوانند هر چه بهتر منافع اقتصادی آنها را تامین کند. در این راستا سازمان همکاری شانگهای جدیدترین منطقه گرایی پس از جنگ سرد محسوب می شود. سازمان همکاری شانگهای در مقایسه با دیگر سازمان های منطقه ای از جمله اتحادیه اروپا، آ سه آن و .... چهره متفاوتی دارد. این سازمان در فضای پس از جنگ سرد شکل گرفته فضایی که ما در آن تحول در موضوعات سنتی روابط بین الملل را شاهد هستیم، فضایی که جهانی شدن آن را دگرگون کرده و موضوعات جدیدی را به نظام بین الملل پس از جنگ سرد وارد کرده است که پیش از این تنها اسمی از آن ها بود. از قبیل تروریسم، جدایی طلبی، افراط گرایی و.... این سازمان همکاری های امنیتی، اقتصادی را با هم در دستور کار دارد. که این امر از ویژگی های منطقه گرایی نوین پس از جنگ سرد محسوب می شود.