نام پژوهشگر: حسن ابوالقاسمی
مهین نیکوگفتار ظریف حسن ابوالقاسمی
توانایی تکثیر و تمایز سلولهای بنیادی خونساز تحت کنترل گروهی از ملکولهای ویژه متشکل از فاکتورهای نسخه برداری، سایتوکاین ها و همچنین گروه جدیدی ازrna های کوچک تنظیمی به نام micro rna(mir) ها میباشد. مطالعات متعددی بر روی شناسایی پروفایل بیان mir ها جهت تعیین نقش این ملکولهای کوچک در تمایز مگاکاریوسیتی سلولهای بنیادی خونساز انجام شده است. تحقیقات قبلی حکایت از کاهش بیان mir-10a و همچنین کاهش در سطح فاکتور نسخه برداری c-myb که به عنوان پروتئین هدف mir-150 شناخته شده است، می کند. با توجه به مطالعات قبلی، در این تحقیق به بررسی اثر کاهش بیان mir-10a و افزایش بیان mir-150 در تمایز مگاکاریوسیتی سلولهای cd133+ خون بند ناف پرداخته شد. به این منظور با تاثیر lna anti mir-10a (locked nucleic acid) از طرفی و همچنین وکتور رتروویروس حامل mir-150 به سلولهای هدف، میزان تمایز مگاکاریوسیتی از طریق سنجش بیان مارکرهای cd41 و cd61 بررسی شد. همچنین سطح بیان mir ها وrna و پروتئین ملکولهای هدف آنها (hox a1 و c-myb ) نیز به روش real time سنجیده شد. یافته های ما حکایت از تمایز مگاکاریوسیتی سلولهای cd133+ با بیان افزایش یافته cd41 و cd61 به موازات افزایش در سطح mrna و پروتئین hox a1 را در شرایطی که سلول تحت درمان با lna anti mir-10a قرار گرفت، داشت (value=0. 3 p). قدرت کلنی زایی در سلولهای تمایز یافته با تشکیل کلنی در محیط کشت نیمه جامد حاوی ترومبوپوئیتین(مگا کالت) ثابت شد. از طرف دیگر در سلولهای تحت درمان با وکتور حامل mir-150 ، علیرغم کاهش در سطح mir-150 و پروتئین هدف آن( c-myb ) تفاوت معنی داری در القا تمایز مگاکاریوسیتی نسبت به گروه کنترل دیده نشد. اثر توام کاهش mir-10a و افزایش mir-150 نیز تفاوت معنی داری با اثر هر یک به تنهایی نداشت. در نهایت ثابت شد که mir-10a نقش مهمی در تمایز مگاکاریوسیتی سلولهای بنیادی خونساز داشته و اثر آن از طریق پروتئین هدف آنhox a1 اعمال شده و به این ترتیب نقش فاکتور نسخه برداری hox a1 نیز در تمایز مگاکاریوسیتی به اثبات رسید.
کامران عطاردی حسن ابوالقاسمی
تعداد اندک سلول های cd34+ در خون بند ناف، استفاده از آن را به عنوان منبع سلول های بنیادی خون-ساز در پیوند آلوژن بیماران بزرگسال تحت الشعاع قرار داده است. یکی از راه های رفع این مانع در بهبود نتایج و توسعه دسترسی پیوند خون بند ناف، توسعه ex vivo آن است. علیرغم پیشرفت درک ما از فاکتورهای رشدی که بلوغ تدریجی رده های مختلف سلولی سیستم خون ساز را حمایت می کنند، در مورد فاکتورهایی که خودنوسازی سلول های بنیادی و پیش سازهای خون ساز را متاثر می سازند، دانش اندکی در دسترس است و از همین رو توانایی ما در توسعه ex vivo سلول های بنیادی خون ساز با محدودیت روبروست. تا به امروز اغلب کوشش های توسعه ex vivo سلول های بنیادی خون ساز با استفاده از فاکتورهای رشد خون ساز انجام پذیرفته که اثرات بالینی چندانی نداشته است. رویکردهای اخیر، با معرفی توانایی مسیر انتقال پیام notch در بهره-برداری بالینی از توسعه ex vivo سلول های بنیادی خون ساز منجر به استفاده از این مسیر انتقال پیام در این عرصه شده است. از این رو در این تحقیق به بررسی اثر افزایش بیان jag1 در سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف و کشت توام سلول های اخیر در توسعه سلول های بنیادی خون ساز بند ناف پرداخته شد. به این منظور توالی کد کننده ژن jag1 به وسیله آدنووکتور حامل آن به سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف انتقال داده شد و سلول های cd34+ خون بند ناف در حضور سیتوکین های scf، tpo و fl تحت چهار شرایط سیتوکین به تنهایی، سیتوکین و سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف با بیان افزایش یافته jag1، سیتوکین و سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف تیمار نشده، سیتوکین و سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف به همراه وکتور خالی، کشت داده شدند. نحوه تکثیر و توسعه سلول های بنیادی خون ساز بعد از 7، 14 و 21 روز به وسیله آزمون ltc-ic، توان کلنی زایی سلول های تکثیر شده، شمارش سلول های هسته دار و سلول های cd34+ تعیین گردید. یافته های ما حکایت از افزایش بیان jag1 در سلول های بنیادی مزانشیمی به میزان 7 برابر داشت. افزایش مطلق کلنی زایی سلول های تکثیر شده (05/0< p value) و سلول های ltc-ic (01/0< p value) در حضور سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف با بیان افزایش یافته jag1 به موازات تکثیر یکسان سلول های هسته دار در مقایسه با گروه های کنترل، نشان از تفوق توسعه بر تکثیر داشت. نتایج به دست آمده حکایت از تاثیر بیشتر سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف با بیان افزایش یافته jag1 در القاء خودنوسازی سلول های بنیادی خون ساز اولیه در مقایسه با سلول های بنیادی مزانشیمی تیمار نشده دارد و احتمالا این اثر ناشی از فعال شدن بیشتر گیرنده های notch است.
الهام خلف عادلی حسن ابوالقاسمی
چکیده ندارد.