پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی یکی از بیماری های مهم این گیاه محسوب می شود. کنترل این بیماری همانند سایر عوامل بیماری زای خاک زاد، به دلیل شرایط پیچیده خاک و اطراف رایزوسفر، همواره با مشکلاتی مضاعف توام بوده-است. بنابراین بررسی امکان استفاده از روش های بیولوژیکی و تلفیقی در کنترل بیماری های خاک زاد، مورد توجه قرار می گیرد. مطالعه حاضر با استفاده از باکتری های آنتاگونیست باسیلوس و سودوموناس، جدایه غیربیماری زای fusarium oxysporum، و نیز کاربرد جدایهharzianum trichoderma مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 15 جدایه قارچ f. oxysporum از ریشه گیاهان گوجه فرنگی جدا شد، که در این میان 5 جدایه متعلق به گونه f. oxysporumبودند. در آزمون کشت متقابل هیچ کدام از جدایه ها قادر به ایجاد هاله بازدارندگی در اطراف قارچ عامل بیماری نبودند و از نظر کاهش رشد میسلیومی تفاوت معنی دار بین آن ها و تیمار شاهد مشاهده نشد، بنابراین یکی از جدایه ها انتخاب و جهت انجام آزمایش های گلخانه ای مورد استفاده قرار گرفت. تاثیر جدایه آنتاگونیستf. oxysporum به دو روش تلقیح هم زمان با قارچ بیمارگر و تلقیح به فاصله یک هفته قبل از بیمارگر، بر روی فاکتور های رشد گیاه و نیز بر شاخص بیماری در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از تاثیر معنی دار جدایه آنتاگونیست بر افزایش طول بوته و وزن خشک در مقایسه با شاهد آلوده و نیز کاهش معنی دار شاخص وقوع بیماری و شدت بیماری بود، ولی بین روش-های به کارگیری جدایه غیربیماری زا اختلاف معنی دار وجود نداشت. نتایج کاربرد t. harzianum در شرایط گلخانه، به-طور معنی دار سبب افزایش ارتفاع و وزن خشک بوته گوجه فرنگی در مقایسه با شاهد سالم و شاهد آلوده گردید. در-عین حال بین روش های کاربرد این قارچ آنتاگونیست (محلول پاشی سوسپانسیون قارچ به خاک و آغشته سازی نشا) اختلاف معنی دار مشاهده نشد. تلفیق قارچ کش رورال تی اس با جدایه های آنتاگونیست قارچی، به دو روش محلول پاشی خاک و آغشته سازی نشای سه برگی گوجه فرنگی با مخلوط سوسپانسیون اسپور قارچ و قارچ کش صورت گرفت، به دلیل اجتناب از اثر سوء غلظت بالاتر قارچ کش بر روی جدایه های آنتاگونیست، قارچ کش تنها با غلظت 100 پی پی ام به کار رفت. نتایج آزمایش حاکی از تاثیر کنترل کنندگی تیمار های تلفیقی بر روی شدت و وقوع بیماری پژمردگی در مقایسه با شاهد آلوده بود، ولی این بازدارندگی در مقایسه با کاربرد تنهای قارچ کش، اختلاف معنی داری از نظر آماری نداشته-است، شاید علت این مشاهده ناشی از کاربرد غلظت پایین تر قارچ کش باشد که به دلیل ذکر شده در فوق، امری اجتناب-ناپذیر می باشد. هم چنین تاحدودی می تواند به دلیل اثر بازدارندگی قارچ کش فوق در غلظت 100 پی پی ام بر روی جدایه های آنتاگونیست قارچی باشد.