آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در کَرکَج در دو سال به صورت هیدروپونیک و با استفاده از یک رقم حساس (مصر557) و یک رقم مقاوم (ترکیه 506) به شوری گندم دوروم بهاره انجام گرفت. بخش اول پژوهش، در سال 1384 در مزرعه و قسمت دوم در سال 1385 در گلخانه به اجرا گذاشته شد. با توجه به ماهیت آزمایش که شامل اندازهگیری متغیرهای زراعی در مزرعه و متغیرهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و زراعی در گلخانه بود، طرح آماری در سال اول به صورت اسپلیت پلات (سطوح شوری شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مول نمک کلرید سدیم در کرتهای اصلی و ارقام در کرتهای فرعی) و در سال دوم به صورت اسپلیت اسپلیت پلات (زمان نمونه برداری شامل چهارمین، هفتمین و شانزدهمین روز بعد از اعمال تنش در کرتهای اصلی، سطوح شوری در کرتهای فرعی و ارقام در کرتهای فرعی- فرعی) بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار پیاده گردید. در این بررسی، تنش شوری از درصد پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم، مقدار نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا، میزان کلروفیل های a، b و کل، کارآیی فتوسیستم ii و مقدار کاروتنوئید در هر دو رقم کاست، هرچند میزان کاهش در این متغیرها در رقم ترکیه 506 کمتر از رقم مصر 557 بود. با بالا رفتن غلظت نمک، میزان تجمع سدیم، مقدار تولید پراکسید هیدروژن و میزان پراکسیداسیون لیپیدی در هر دو رقم افزایش یافت، ولی رقم مصر 557 تغییرات بیشتری نسبت به رقم ترکیه 506 نشان داد. با زیاد شدن سطوح شوری بر میزان تولید پرولین و قندهای محلول، نسبت کلروفیل a به b و میزان فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات ردوکتاز و گلوتاتیون ردوکتاز در هر دو رقم افزوده شد، هرچند میزان این افزایش در رقم ترکیه 506 بیشتر از رقم مصر 557 بود. تنش شوری مقدار آسکوربات و گلوتاتیون کل را در رقم ترکیه 506 افزایش و در رقم مصر 557 کاهش داد. با افزایش غلظت نمک از ارتفاع بوته، طول سنبله اصلی، تعداد پنجه های بارور، تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن صد دانه، عملکرد اقتصادی تک بوته، عملکرد بیولوژیک تک بوته، شاخص برداشت و تعداد روز تا رسیدگی در هر دو رقم در هر دو محیط مزرعه و گلخانه کاسته شد، ولی رقم ترکیه 506 کاهش کمتری در مقایسه با رقم مصر 557 نشان داد. نگهداری مقدار پتاسیم در حد بالا، تولید زیاد تنظیم کننده های اسمزی و جلوگیری از کاهش پتانسیل آبی برگ در رقم ترکیه 506 باعث شد تا این رقم بتواند با ممانعت از اثرات اسمزی و یونی نمک، شاخص پایداری غشا، میزان انواع کلروفیل و کارایی فتوسیستم ii را در سطوح بالاتری نسبت به رقم مصر 557 حفظ نماید. فعالیت زیاد آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز همراه با تولید آنتی اکسیدان های آسکوربات و گلوتاتیون در رقم ترکیه 506، حکایت از کارایی بالای سیستم آنتی اکسیدانی این رقم و توانایی بالای آن در جمع آوری رادیکالهای آزاد اکسیژن از جمله سوپراکسید و پراکسید هیدروژن و ممانعت از تولید رادیکال هیدروکسیل دارد به طوری که توانسته است شاخص پایداری غشا را در حد بالا نگه دارد. در این رقم، آنزیم کاتالاز و چرخه آسکوربات- گلوتاتیون، هر دو در سمیت زدایی پراکسید هیدروژن حائز اهمیت هستند. در مقابل در رقم مصر 557، با وجود این که بر میزان فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی افزوده شد ولی مقدار این افزایش به حدی نبود که بتواند مانع از اثرات مخرب مولکول های فعال اکسیژن شود به طوری که افزایش پراکسیداسیون لیپیدی به خوبی این موضوع را تأیید می کند. ضمن آن که از مقادیر آسکوربات و گلوتاتیون در رقم مصر 557 کاسته شد و نشان داد که چرخه آسکوربات-گلوتاتیون که به طور ویژه در کلروپلاست فعال است در این رقم از کارایی پایینی در مقایسه بارقم ترکیه 506 برخوردار است و لذا تخریب بیشتر غشاهای تیلاکوئیدی، کاهش مقدار کلروفیل و کم شدن کارایی فتوسیستم ii در این رقم را به همراه داشته است. بالا بودن ویژگی های زراعی رقم ترکیه 506 در مقایسه با رقم مصر 557 را میتوان به برتر بودن ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آن نسبت داد.

کاروتنوئیدها یکی از گسترده ترین دسته های ترکیبات غذایی از لحاظ تنوع غذایی هستند. نقش کاربردی کاروتنوئیدها در تغذیه انسان به عنوان آنتی اکسیدان و پیش ماده ویتامین a سبب شده که مصرف پیوسته آنها موجب ایمنی در برابر برخی از بیماریها گردد. بنابراین به خاطر اهمیت کاروتنوئیدها، دستکاری ژن های رمزکننده ی آنزیم های مسیر سنتز این مواد از اهمیت فوق العاده ای برخور می باشد. این طرح به منظور بررسی پتانسیل گیاه خوراکی کاهو برای افزایش میزان کاروتنوئیدها از طریق بیان بیشینه ی کلیدی-ترین آنزیم مسیر سنتز کاروتنوئیدها، یعنی فایتوئین سنتاز، انجام گرفت. برای اینکار ابتدا cdnaی ژن فایتوئین سنتاز که از گیاه نرگس جداسازی گردیده بود، سعی شد تا در وکتور مخصوص انتقال ژن به هسته کلون گردد . با توجه به اینکه محل فعالیت psy (محل سنتز کاروتنوئیدها) در کلروپلاست می باشد، کارآیی مناسب تری در افزایش میزان کاروتنوئید خواهد داشت، برای این منظور باتوجه به محدودیت سایت های برشی برای کلون کردن ژن در یک وکتور پلاستیدی آماده به نام phk20 (xbai,ndei)، مناسب ترین استراتژی این بود که ابتدا باید psy در یک وکتور مناسب کلون می شد تا این دو سایت برشی ایجاد شود. لذا psy از وکتور pma4 جدا و در سایت ecori وکتور پایه pmcs5 کلون شد. باتوجه به امکان ایجاد لیگاسیون زیاد، از سیستم گزینشی blue-white برای گزینش کلون های نوترکیب استفاده شد. در مرحله بعدی psy با استفاده از آنزیم های xbai و ndeiجدا شده و با ژن nptii در وکتور phk20 جایگزین گردید. از آنجا که کشت بافت و اندام زایی اساس موفقیت در هر آزمایش انتقال ژن و به ویژه در انتقال ژن به کلروپلاست می باشد، بنابراین جهت افزایش کارآیی لازم است تا پارامتر-های مختلف جهت انتقال ژن بهینه سازی شود. از پارامترهای مهم در انتقال ژن به روش ریز پرتابی، نوع ذرات مورداستفاده، فشار پرتاب، فاصله ی آداپتور تا بافت های هدف و تفاوت در نوع کاشت و پرورش گیاه می باشد که در این تحقیق مورد ارزیابی قرارگرفت. با بررسی بیان موقت ژن gus در برگ های شلیک شده پس از یک روز، ذرات طلا و فشار psi 1350 در فاصله cm 5/3 آداپتور از بافت برگی گیاهان کاهوی کشت شده در محیط in vitro به عنوان بهترین تیمارها شناخته شدند. بهینه سازی پارامترهای موجود در این روش می تواند موجب افزایش کارآیی این روش شده و احتمال موفقیت در انتقال ژن به کلروپلاست گیاه کاهو را افزایش دهد.

این کار پژوهشی در سال 1391 در آزمایشگاه های تحقیقاتی گروه شیمی و گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان انجام گرفت. برگ های گیاه سنجد از درختان محوطه دانشگاه جمع آوری، در سایه خشک، آسیاب و در نهایت توسط توسط دستگاه سوکسله به ترتیب با حلالهای هگزان، اتیل استات و متانول عصاره گیری شد. مطالعه بیشتر روی عصاره متانولی برگ های این گیاه منجر به جداسازی گالیک اسید شد. ساختار این ترکیب با روشهای اسپکتروسکوپی تأیید شد. در ادامه مشتق وینیله گالیک اسید با وینیل استات در حضور مرکوریک استات به عنوان یک کاتالیست سنتز شد. این ترکیب با مونومرهای متاآکریلیک اسید، اکریلیک اسید و استایرن در حضور آغازگر aibn پلیمریزه شد و نحوه آزاد شدن داروی گالیک اسید از کوپلیمرها به طور جداگانه در هر دو شرایط شبیه سازی شده آنزیم گاستریک و شرایط روده ای در محیط های بافر 1ph= و 7/4 ph=مورد ارزیابی قرار گرفت. محتوای فنولی، محتوای فلاونوئیدی و همچنین خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی اندازه گیری شد. در نهایت میزان تأثیر عصاره آبی سنجد از طریق ترکیبات آللوپاتیک بر درصد جوانه زنی و رشد گیاهچه سه نوع علف هرز شبدر سفید، تاج خروس و سلمه تره مورد ارزیابی قرار گرفت.

مطالعه حاضر در سال 1391 و به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد شاهدانه، در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده¬ کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، در قالب بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار و در سه تاریخ کاشت شامل دهم، بیستم و سی¬ام اردیبهشت ماه به اجرا در آمد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که در مورد متغیر¬های ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در متر مربع، وزن دانه در بوته، وزن دانه در متر مربع، بیشترین عدد از تاریخ کاشت دوم و در مورد متغیر¬های وزن هزار¬ دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن در بوته و عملکرد روغن در متر مربع، بیشترین مقدار از تاریخ کاشت اول به دست آمد. به غیر از شاخص برداشت، ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک که کمترین مقدار آن در تاریخ کاشت اول حاصل شد. در مورد مابقی متغیرها کمترین عدد از تاریخ کاشت سوم به دست آمد. در مجموع به نظر می¬رسد که اواسط اردیبهشت ماه بهترین تاریخ کاشت شاهدانه در منطقه آذرشهر می¬باشد.

به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر شاخص های زراعی سیاهدانه، آزمایشی در دو مرحله، یکی به صورت طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار جهت انجام آزمون جوانه¬زنی در آزمایشگاه و دیگری به صورت بلوک¬های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار، به منظور اعمال تنش شوری به گیاه در گلخانه، ترتیب داده شد. تیمارها شامل غلظت¬های صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مول نمک کلرید سدیم بود. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری، درصد سدیم افزایش ولی درصد جوانه¬زنی بذر، طول گیاهچه، وزن گیاهچه، مقدار نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا، طول ریشه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه¬های فرعی، تعداد برگ، وزن خشک اندام¬های هوایی، عملکرد بیولوژیک تک بوته، تعداد گل در هر بوته، تعداد بذر در هر کپسول، تعداد بذر در هر بوته، عملکرد اقتصادی تک بوته، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و طول دوره رشد کاهش یافت. مقدار این کاهش در غلظت 100 میلی¬مولار نمک، بیشتر از غلظت 50 میلی¬مولار بود. اگرچه بوته¬های سیاهدانه در تیمارهای 150 و 200 میلی¬مولار نمک از بین رفتند ولی این گیاه قادر است تا سطح شوری 100 میلی¬مولار نمک را تحمل کند و حتی عملکرد اقتصادی تولید نماید.

تنش شوری فرایند های فیزیولوژیکی متعددی را در گیاهان تحت تاثیر قرار می دهد، برخی از این آثار شامل آسیب اکسیداتیو اجزای سلولی می باشد که توسط گونه های فعال اکسیژن ایجاد می شود. در مقابل، آنزیم های آنتی اکسیدان باعث جلوگیری از این آثار مخرب می شوند. در پژوهش حاضر به منظور مطالعه برخی صفات فیزیولوژیکی و مولکولی نظیر میزان بیان ژن کاتالاز (catalase: cat1) و آسکوربات پراکسیداز (ascorbate peroxidase:apx1) در دو رقم فلات سی اچ ((ch-falat و ریوگراند اس(rio grande s) گیاه گوجه فرنگی (solanum lycopersicum l.) تحت تیمارهای شوری آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. مشاهده شد که بیان نسبی ژن apx1 در رقم ریوگراند اس تا سطح شوری 50 میلی مولار کاهش و در سطح شوری 75 و 100 میلی مولار افزایش یافت و در رقم فلات سی اچ فقط تا سطح شوری 50 میلی مولار افزایش داشت. برخی صفات فیزیولوژیکی در تیمارهای شوری نیز موردبررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که در هر دو رقم با افزایش غلظت nacl از صفر تا 100 میلی مولار مقدار سدیم، پرولین و قندهای محلول افزایش و مقدار پتاسیم و k/na کاهش یافت. همچنین مقدار کلروفیل a، b و a/b تغییر معنی داری در تیمارهای شوری نداشت. میزان شاخص پایداری غشا در تیمارهای شوری نسبت به شاهد کاهش نشان داد.

به منظور بررسی ویژگی های زراعی دو گیاه بامیه و شنبلیله در کشت مخلوط آنها با هم، آزمایشی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار شامل تیمار 1: 100 درصد شنبلیله، تیمار 2: 100 درصد بامیه، تیمار 3: 50 درصد بامیه و 50 درصد شنبلیله، تیمار 4: 35 درصد بامیه و 65 درصد شنبلیله، تیمار 5: 25 درصد بامیه و 75 درصد شنبلیله، تیمار 6: 35 درصد شنبلیله و 65 درصد بامیه و تیمار 7: 25 درصد شنبلیله و 75 درصد بامیه در سه تکرار به اجرا درآمد

آزمایشی به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر برخی شاخص های فیزیولوژیکی شاهی، صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار شامل غلظت های صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مول نمک کلرید سدیم در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری، درصد سدیم، مقدار پرولین، مقدار قندهای محلول و مقدار کاروتنوئیدها افزایش و درصد پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم، میزان کلروفیل a و میزان کلروفیل b کاهش یافت. تنش شوری تأثیر معنی داری بر مقدار نسبی آب برگ، مقدار کلروفیلa+b و نسبت کلروفیل a به b نداشت.

این آزمایش در سال 1379 به منظور بررسی اثرات تراکم بر روی زمان برداشت (درصد زودرسی) ، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم پنبه در منطقه ورامین ، انجام گردید.