نام پژوهشگر: فاطمه قادر
فاطمه قادر محمد زارع
سفرههای ساحلی منبع اصلی و گرانبهای آب شیرین در بسیاری از مناطق دنیا میباشند. مسئله نفوذ آب شور بصورت یک زبانه ازطرف دریا به زیر آب شیرین سفره باعث تخریب کیفیت این منابع میگردد. از آنجائیکه آب شیرین به سمت دریا حرکت میکند و زبانه آب شور به سمت سفره ساحلی نفوذ میکند،بخشی از سفره در نزدیکی ساحل شور شده ویک تعادل دینامیکی بین آب شور وشیرین برقرار می شود. برداشت آب از طریق چاههای پمپاژباعث بر هم زدن این تعادل میگردد. دریاچه مهارلو یک دریاچه آب شور است که در 27 کیلومتری جنوب شرق شیراز واقع شده است. تعدادی سفره ساحلی آب شیرین دراطراف این دریاچه وجود دارد که عمدتاًاز منابع آب کارستی طاقدیس های مجاور تغذیه میگردند.در نتیجه پمپاژبیش از حد تغذیه و در نتیجه افت سطح آب، تعادل هیدرودینامیکی بهم خورده، آب شور دریاچه مهارلو که ec آن در فصل تابستان به حدود ms/cm300 میرسد به طرف سفره آب شیرین نفوذ مینماید. شوری بیش از حد آب این دریاچه در مقایسه با آب دریای آزاد باعث میگردد حتی اگر این عدم تعادل بمقدار کمی هم اتفاق افتد، شوری آب سفره ها بمقدار زیاد تغییر نماید. از این رو مدیریت و بهره برداری از این سفره بسیار حساس است. این تحقیق راجع به تهیه مدل تداخل اب شور وشیرین در ساحل شمال غربی دریاچه مهارلو می باشد. آب زیرزمینی به عنوان تنها منبع آب مورد استفاده در این منطقه می باشد و پدیده نفوذ آب شور باعث کاهش کیفیت آب زیرزمینی در این منطقه گردیده است . جهت بررسی مکانیسم تداخل وشناخت سیستم آب زیرزمینی، مدل ریاضی جریان وانتقال نمک برای این آبخوان با استفاده از نرم افزارکامپیوتری sea wat تهیه شده که یک مدل سه بعدی است و جهت تهیه مدل جریان با چگالی متغیر مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق پس از انجام عملیات صحرایی و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز شامل داده های کمی وکیفی آبخوان، اطلاعات زمین شناسی و هیدروژئولوژی منطقه اقدام به تهیه مدل تفهیمی جهت مدلسازی گردید. بر اساس اطلاعات موجود شرایط آبخوان در اسفند ماه 86 به عنوان شرایط اولیه در نظر گرفته شد ه است. طول دوره واسنجی از اسفند86 به مدت 150 روز و طول دوره صحت سنجی 121 روز در نظر گرفته شد. پس از واسنجی وصحت سنجی مدل، از آن جهت بررسی وضعیت نفوذ آب شور در دو استراتژی درنظر گرفته شد، اول تعیین شرایط آبخوان تا یک سال آینده باثابت درنظر گرفتن وضعیت موجود و دراستراتژی دوم تعیین شرایط آبخوان با درنظر گرفتن بالا رفتن سطح آب دریاچه بررسی گردید با این مدل میتوان استراتژیهای دیگری بر اساس شرایط واقعی آزمایش شود.