چکیده این آزمایش برای مطالعه تأثیر نمره وضعیت بدنی و وزن بدن در زمان جفت گیری بر عملکرد تولید مثلی میش های افشاری انجام شد. در این پژوهش از تعداد 162 رأس میش افشاری 2 تا 8 ساله در واحد گوسفند داری دانشگاه زنجان استفاده شد. میش ها از نظر نمره وضعیت بدنی به چهار گروه (2، 5/2، 3، 5/3 و بیشتر) و از نظر وزن بدن به چهار گروه (با اختلاف 6 کیلوگرم) تقسیم شدند. اطلاعات مربوط به بره های متولد شده به میش های آمیزش کرده ، کیلوگرم بره متولد شده به میش های آمیزش کرده ، نرخ زایش میش ها (نسبت تعداد میش های زایمان کرده به میش های جفت گیری کرده) و نرخ پُرزایی میش ها (تعداد بره های متولد شده در هر زایش) و طول دوره آبستنی، وزن تولد، وزن شیرگیری و متابولیت های خون از قبیل گلوکز، کل پروتئین، آلبومین و گلوبولین مورد بررسی قرار گرفتند. نمره و وضعیت بدنی تأثیر معنی داری (045/0p=) روی بره های متولد شده به میش های آمیزش کرده داشت. با افزایش نمره وضعیت بدنی تا 3 بره های متولد شده به میش های آمیزش کرده افزایش یافت. همچنین با افزایش نمره وضعیت بدنی تا 3 نرخ زایش میش ها افزایش یافت ولی در میش های با نمره بدنی 5/3 و بیشتر نرخ زایش میش ها کاهش یافت . وزن و سن میش تأثیر معنی داری روی بره های متولد شده به میش های آمیزش کرده و نرخ زایش میش ها نداشت. نرخ پُرزایی به وسیله نمره وضعیت بدنی، وزن میش و سن میش تحت تأثیر قرار نگرفت، اما علیرغم وجود تفاوت غیرمعنی دار، نرخ پرزایی در میش های با وزن 74 تا 80 کیلوگرم بیشتر بود. اثر نمره وضعیت بدنی، وزن و سن میش بر وزن تولد غیر معنی دار بود. اثر وزن میش بر وزن شیرگیری بسیار معنی دار (001/0p= ) بود و با افزایش وزن میش، وزن شیرگیری بره ها افزایش یافت. اثر سن میش بر طول دوره آبستنی معنی دار بود. میش های 2 ساله کمترین و میش های 8 ساله بیشترین طول دوره آبستنی را داشتند. اثر نمره وضعیت بدنی، وزن و سن میش بر متابولیت های خون غیر معنی دار بود. نتایج این تحقیق بیانگر اهمیت تأثیر نمره و وضعیت بدنی بر بره های متولد شده به میش های آمیزش کرده و نرخ زایش میش ها و نیز تأثیر مثبت وزن میش بر نرخ پرزایی میش ها می باشد. کلمات کلیدی: میش افشاری – عملکرد تولید مثلی- امتیاز وضعیت بدنی – وزن بدن

هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر متقابل سطوح و روش‏های مختلف تزریق هورمون ecg روی فعالیت تخمدان و عملکرد تولیدمثلی در میش‏های افشاری بود. در این پژوهش 60 رأس میش 2 تا 4 ساله افشاری با میانگین وزنی 5/2±70 کیلوگرم در آبان 1390 انتخاب شده و به مدت 14 روز، سیدرهای پروژسترونی را دریافت کردند. در زمان برداشت سیدر، میش‏ها به طور تصادفی به پنج گروه مساوی (12n=) تقسیم شدند. تیمارهای 1 و 2، 400 واحد بین‏المللی هورمون ecg را به‏ترتیب به صورت عضلانی و زیرجلدی دریافت کردند و در تیمارهای 3 و 4، نیز 600 واحد بین‏المللی هورمون ecg به‏ترتیب به روش عضلانی و زیرجلدی تزریق شد. در تیمار شاهد تزریقی صورت نگرفت. سپس جهت شناسایی میش‏های فحل، 16 ساعت پس از سیدربرداری و تزریق هورمون ecg، قوچ‏های فحل‏یاب وارد گله شدند. 36 ساعت پس از سیدربرداری، جهت شمارش فولیکول‏ها از سونوگرافی مقعدی استفاده شد و سپس قوچ اندازی انجام شد. در روزهای 35 و 70 پس از قوچ‏اندازی، نمونه‏های خونی برای اندازه‏گیری پروژسترون در طول آبستنی از میش‏ها اخذ شد. نتایج نشان داد میش‏های گروه 2 و 4 که هورمون را به روش زیرجلدی دریافت کرده بودند علایم فحلی را سریع‏تر از تیمارهای گروه عضلانی و نیز گروه کنترل نشان دادند، همچنین در این تیمارها طول مدت فحلی از سایر گروه‏های تیماری بیشتر بود (05/0 > p). بررسی‏های سونوگرافی نشان داد که شمار فولیکول‏های بزرگ (بزرگ‏تر از 5/4 میلی‏متر) در تیمارهای 2 و 4، نسبت به گروه 1، 3 و نیز تیمار شاهد بیشتر بود (05/0 > p). نرخ بره‏زایی در تیمارهای 2 (8/81 درصد) نسبت به تیمارهای 1، 3، 4 و شاهد (3/58، 50،50، 40 درصد) بیشتر بود (05/0 > p). نرخ‏دوقلوزایی به طور معنی‏داری در تیمارهای 2 و 4 (به‏ترتیب 78 و 84 درصد) نسبت به تیمارهای 1، 3 و تیمار شاهد (به‏ترتیب 57، 67، 25 درصد) بیشتر بود (05/0 > p). تعداد بره به ازای هر میش در تیمارهای 2 و 4 نسبت به سایر گروه‏های تیماری، به صورت معنی‏داری بالاتر بود (05/0 > p). به طور کلی، نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‏دهد تزریق 400 واحد زیرجلدی هورمون ecg تاثیر به سزایی روی عملکرد تخمدان و افزایش عملکرد تولیدمثلی در میش‏های نژاد افشاری دارد. کلمات کلیدی: تزریق زیرجلدی، تزریق عضلانی، نرخ ‏بره‏زایی، تعداد بره به ازای هر میش، ecg

به منظور ارزیابی اقتصادی پارامترهای صفات تولیدی و تولید مثلی گله تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، این تحقیق طراحی گردید. در این مطالعه از مدل زیست اقتصادی استفاده می شود تا تعدادی از صفات تولید مثلی و تولیدی را مورد ارزیابی قرار دهد. ورودی گله شامل پرورش گوسفندان و تغذیه دام ها و خروجی گله وزن زنده گوسفندان نر و ماده که جایگزین نمی شوند، می باشد. گله مورد نظر در شرایط نیمه متمرکز پروش داده می شود. بطوریکه در فصول مناسب سال از مراتع دانشگاه تعلیف شده و در فصول سرد سال در داخل جایگاه بصورت دستی تعلیف می شود. ترکیب گله از 150 راس میش افشاری، 50 راس بره جایگزین و 20 راس قوچ تشکیل شده است و بصورت یکبار زایش در سال نگهداری می شود. سالانه حدود 250 راس بره تولید می شود که تعدادی از بره های نره و ماده جایگزین دام های حذفی و مسن شده و بقیه فروخته می شود. میش ها از اوایل آبان قوچ اندازی و در اوایل فصل بهار زایمان می کنند. .بره ها به مدت یک ماه بعد از تولد در کنار مادر نگهداری شده و سپس از مادر جدا وروزانه سه بار اجازه مصرف شیر داده می شود در طی این مدت سه بار تغذیه دستی (با ترکیبی از یونجه مرغوب، آرد جو، مکمل ویتامینی و معدنی) می شود. بره ها در سن حدود 120 روزگی از شیر گرفته می شود. بره ها بطور متوسط در سن 6 الی 7 ماهگی روانه بازار می شود. صفات تولید مثلی مورد بررسی شامل (باروری ( تعداد میش های زایمان کرده به تعداد میش های آمیزش کرده)، بره زایی (تعداد بره های متولد شده به تعداد میش های زایمان کرده) و تعداد بره های شیرگیری شده به تعداد میش های آمیزش کرده می باشد). صفات تولیدی شامل وزن تولد، افزایش وزن رزوزانه از تولد تا شیرگیری، وزن از شیر گیری، وزن 6 ماهگی و وزن زنده دام در موقع فروش می باشد. درآمدها شامل: فروش بره های نر و ماده، میش و قوچ های حذفی، پشم تولیدی و ارزش ریالی کود می باشد. هزینه ها گله شامل: خوراک، اقلام و وسایل مصرفی و پرسنلی می باشد. خوراک مصرفی شامل: یونجه، دانه جو و مکمل ویتامینی و معدنی است. هزینه پرسنلی شامل 5 نفر کارگر تمام وقت، دامپزشک پاره وقت و کارشناس تمام وقت می باشد. هزینه های متفرقه شامل: دارو، آب وبرق، واکسیناسیون و اقلام مصرفی است. سالانه تعدادی از میش ها و قوچ های مسن حذف و بره های نر وماده جایگزین آنها می شود. داده های این تحقیق طی یکسال از شهریور 90 تا شهریور 91 بطور مرتب جمع آوری گردید. در این تحقیق از یک مدل ثابت و قطعی که فرض می کند، تنوعی در میان حیوانات برای صفات مورد استفاده در محاسبه ارزیابی اقتصادی وجود ندارد، استفاده می شود. سود سالانه ی کل گله از اختلاف بین هزینه ها و درآمدهای سیستم استخراج می گردد. tp= [n × (r-c)] که tp سودکل، n، تعداد میش های موجود در گله (اندازه گله)، r متوسط درآمد کل به ازای هر رأس میش در هر سال و c، متوسط هزینه های کل به ازای هر رأس میش در هر سال است. در این قسمت همه هزینه ها وقیمت ها به ریال است. ترکیب گله: دام ها در دو گروه سنی :s1 یک شکم زا و s2: چند شکم زا تقسیم می شوند. nmw + nfw= /5 × [ns1× (2 – stillm1- stillf1) + ns2 × fert × (2 – stillm2 – stillf2)] × (1 - mortw) nmwو nfw: تعداد بره های نر و ماده از شیر گرفته شده در هر سال می باشد. fert: بره های تولید شده بعد از جفت گیری می باشد. still: نسبت مرگ و میر بره ها به دام ها یک شکم زا و چند شکم زا می باشد. mort: نسبت مرگ و میر بره ها به بره های از شیر گرفته شده باقی مانده می باشد. سه کلاس سنی برای بره ها در نظر گرفته می شود. از تولد تا قبل از شیر گیری،از شیر گیری تا شش ماهگی و از شش ماهگی تا یک سالگی. تعدادی از دام ها نیاز به جایگزینی دارند که از فرمول زیر پیروی می کند: nr= ns1 / (1 - rr)3 :rrضریب درصد جایگزینی در طول دوره پرورش ( اثر تلفات بره ها از شیر گیری تا اول زایش) می باشد. ضریب درصد جایگزینی در طول دوره پرورش برای بره های ماده ثابت در نظر گرفته می شود. nfi= nr× (1- rr)i دام های پرواری شامل بره ها، میش ها و قوچ های حذفی می باشند. تعداد بره ها از رابطه زیر به دست می آید. nms= nmw × (1 – mortf) mortf: درصد باقی مانده ی بره های از شیر گیری شده در طول دوره پرورشی می باشد. میش های حذفی قبل از آبستنی با تعدادی از بره های ماده جایگزین می شوند. تعداد آن ها از رابطه زیر محاسبه می شود. nfs= (nfw- nr) × (1 - mortf) + nfs12 nfs12 تعداد بره های ماده حذفی در گروه سنی s2و s1 میش های حذفی در کلاس سنی nfs3 پس از تمام شدن دوره فروخته می شوند. nfs1s2= n × disp + n ×(1 –rr) × disp nfs3=n × (1 - rr) × disp ncs1 + ncs2= ns1 × culls1+ns2 × n ×culls2 culls1 و :culls2درصد میش های حذفی گروه سنی یک شکم زا و چند شکم زا s1) وs2) می باشد. معادله سود: ( (pسود در هر سال از مدل زیر پیروی می کند: p= rf + rc + r0 - cf – cs - cfx rf: درآمد فروش بره های ماده و نر است. rc: درآمد فروش میش های حذفی حاصل می باشد. r0: از دیگر در آمد ها (فروش پشم و ارزش ریالی کود) در طول دوره پرورش بدست می آید . cf: هزینه پرورش بره های نر و ماده از تولد تا قبل از شیر گیری است. cs: هزینه پرورش بره های از شیر گیری تا شش ماهگی می باشد. cfx: هزینه های ثابت می باشد. rf سالیانه به این صورت محاسبه می شود: rf= nmso × weightmso × pricemso + nfso × weightfso + pricefso nmso و nfso: تعداد نر وماده هایی که فروخته می شود. :price قیمت هر کیلو وزن زنده هر دام می باشد. weight وزن زنده دام ها می باشد. rc= nfs3 × weightfs3 × price fs3 + ncs1 × weightcs1 × price cs1 + ncs2 × weightcs2 × price cs2 weightcs1 و weightcs2 و weightfs3 به ترتیب وزن بره های ماده، نر و میش های حذفی می باشد. cf= feedms + feedfs + fxdmms × lfms + fxdmfs × lffs+fxs feedms و feedfsهزینه ی خوراک بره های نر وماده می باشد. fxdmfs و fxdmms: هزینه ثابت بره های نر ماده در هر روز می باشد. lffs و lfms (هزینه بره ها در طول دوره پرورش) و) fxsهزینه ی ثابت در طول دوره پرورشی می باشد). cc= feeds + feedf + feedy + feedcull + dyst + fxs + fxf هزینه میش ها شامل: feeds، feedf، feedy، feedcull، dyst، fxs و fxf به ترتیب (هزینه های خوراک میش های یک شکم و چند شکم زا، بره های ماده جوان و میش های حذفی، هزینه سقط بره و هزینه های ثابت میش های یک شکم و چند شکم زا) می باشد ( (albera et al., 2003. اطلاعات وداده ها پس از جمع آوری از برنامه رایانه ای اکسل استخراج می شود و مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد.

برای مطالعه اثر عادت دهی سرمایی میش آبستن بر صفات رشد و مقاومت به تنش بره¬ها، تعداد 40 راس میش آمیخته افشاری × مرینو انتخاب و میش ها به یک گروه شاهد و سه گروه تیمار بطور مساوی (10n=) و به صورت تصادفی تقسیم شدند. میش های گروه یک به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد. در روز 30 آبستنی، میش¬های گروه 2 به سالنی با دمای حداقل 10درجه سانتی گراد سردتر از سالن گروه شاهد منتقل و در معرض تنش سرمایی (میانگین5- درجه سانتی گراد )به مدت یک هفته قرار گرفتند. میش های گروه 3 در روز 70 آبستنی به مدت یک هفته در معرض تنش سرمایی با شدت فوق قرار گرفتند و در نهایت، میش های گروه 4 در روز 110 آبستنی به مدت یک هفته در معرض تنش سرمایی قرار گرفتند. برای اندازه گیری غلظت هورمون های تیروئیدی وگلوگز، خون گیری از تمامی میش ها قبل و بعد از اعمال تنش صورت گرفت. در مجموع نتایج نشان داد که با اعمال تنش سرمایی در میش های آبستن می توان وزن تولد و صفات رشدی بره ها را بهبود داد.