سالانه مبالغ هنگفتی از درآمد خانواده ها و جوامع صرف آموزش ،پیشگیری ،درمان و کنترل عوارض فردی و اجتماعی ناشی از سوء مصرف مواد مخدر می گردد و عدم توجه همه جانبه به عوامل و مولفه های موثر بر ترک ،محققان را بر آن داشته تا در جستجوی روشهای موثر و کارا در درمان سوء مصرف مواد مخدر باشند. هدف از این پژوهش بررسی مقایسه ای اثربخشی درمان مبتنی بر الگوی فرانظری گروهی بر سوء مصرف مواد مخدر(تریاک)در دو شکل دو مرحله ای و پنج مرحله ای وتحلیل مراحل تغییراین الگو در معتادان مراکز دولتی وخصوصی شهر سنندج در سال 87 استجامعه آماری شامل کلیه مردان 30تا 40ساله معتاد مراکز درمان اعتیاد خصوصی و دولتی شهر سنندج می شد که دارای سابقه سوء مصرف مواد مخدر(تریاک) بودند.پژوهشگر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 24 نفر از مردان دارای سوء مصرف تریاک را با توجه به عامل سابقه اعتیاد (12 نفر با سن اعتیاد کمتر از سه سال و 12 نفر با سن اعتیاد سه تا ده سال) را انتخاب نمود و آنها را به صورت تصادفی در دو گروه درمان الگوهای فرانظری گروهی(فرم پنج مرحله ای ) والگوی فرانظری گروهی (فرم دو مرحله ای) جایگزین کرده است. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل مصاحبه بالینی ساخت دار برای تشخیص وابستگی به مواد مخدر بر اساسdsmiv-tr،پرسشنامه محقق ساخته تشخیص سوء مصرف مواد مخدر و مقیاس خود کارآمدی بوده است. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که روش درمان مبتنی بر الگوی فرانظری گروهی (فرم پنج مرحله ای) بر عدم مصرف مواد مخدر، کاهش وسوسه مصرف مواد و افزایش خودکارآمدی در مردان سوء مصرف کننده مواد مخدر موثر است .همچنین روش درمان مبتنی بر الگوی فرانظری گروهی (فرم دو مرحله ای) بر عدم مصرف مواد مخدر،کاهش وسوسه مصرف و افزایش خودکارآمدی مواد (تریاک) در مردان سوء مصرف کننده مواد مخدر موثر است. نتایج مقایسه دو شکل درمان الگوی فرا نظری نشان داد که تاثیر فرم پنج مرحله ای در مان در عدم مصرف مواد مخدر ، کاهش وسوسه مصرف و افزایش خود کار آمدی بیشتر از فرم دو مرحله ای بوده است . سابقه اعتیاد تاثیری در نتایج حاصل شده نداشته است و افراد با سوابق متفاوت اعتیاد به شکل همسانی از درمان بهره برده اند.

مقدمه: خودمهارگری به عنوان توانایی پیروی از درخواست ، تعدیل رفتار مطابق با موقعیت، به تاخیر انداختن ارضای یک خواسته یا یک کار و به طور کلی رفتار در چارچوب قابل قبول اجتماعی، بدون مداخله و هدایت مستقیم فردی دیگر تعریف شده است. هدف: هدف از انجام پژوهش، بررسی تأثیر آموزش خودمهارگری بر روی کاهش میزان پرخاشگری و افزایش میزان مهارت های اجتماعی دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی بود. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت از تمامی دانش آموزان پسر دوره راهنمایی در سال تحصیلی92 - 1391 بود. تعداد 20 نفر از این دانش آموزان که بیشترین میزان پرخاشگری و کمترین میزان مهارت های اجتماعی را داشته اند به تصادف انتخاب شده و به صورت تصادفی به دو گروه 10 نفره آزمایش و کنترل جایدهی شدند. سپس برای گروه آزمایش، به مدت یک ماه و هر هفته 3 جلسه، خودمهارگری، آموزش داده شد. نتایج به دست آمده از پس-آزمون با روش تحلیل کوواریانس، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج به دست آمده نشان داد که پس از مرحله آموزش خودمهارگری، دانش آموزان در گروه آزمایش، در تمامی چهار خرده مقیاس پرسشنامه پرخاشگری (خشم ، پرخاشگری بدنی و کلامی ، رنجش ، بدگمانی) نمره ای پایین تر از پیش آزمون به دست آوردند؛ به این معنی که نمره پرخاشگری آنها، کاهش قابل ملاحظه ای یافت و همچنین در تمامی خرده مقیاس های پرسشنامه مهارت های اجتماعی (مهارت های اجتماعی مناسب، جسارت نامناسب، تکانشی عمل کردن، اطمینان زیاد به خود، حسادت) نمرات به مراتب بالاتری در پس آزمون به دست آوردند. تحلیل کوواریانس نیز نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل از لحاظ میزان پرخاشگری و مهارت های اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد که حاکی از تأثیر برنامه آموزش خودمهارگری در این دانش آموزان است. بحث: به همین سبب پیشنهاد می شود تا مسوولان آموزش و پرورش نسبت به تهیه بسته آموزشی و آموزش خودمهارگری، در برنامه های رسمی و غیررسمی مدارس اقدام کنند.

با توجه به نقش عوامل شخصیتی و بعضی از اختلالات روانی در گرایش افراد به مصرف مواد، پژوهش حاضر با هدف مقایسه بین هیجان خواهی، اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه و تاب آوری در افراد معتاد و غیر معتاد صورت گرفت. در این مطالعه ی همبستگی، تعداد 100 نفر معتاد و 100 نفر غیر معتاد به روش نمونه گیری در دسترس در سال1392 که مراجعه کننده به مراکز وابسته به بهزیستی اصفهان بودند، انتخاب شدند و برای گردآوری داده ها، پرسشنامه های هیجان خواهی آرنت، پرسشنامه ی تشخیصی اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه کانرز فرم کوتاه و تاب آوری کونور- دیویدسون را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از آزمون t و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سه متغیر هیجان خواهی، اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه و تاب آوری بین دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که در افراد معتاد، اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه قابلیت پیش بینی تاب آوری و هیجان خواهی را به صورت معناداردارد ولی این قابلیت در مورد هیجان خواهی و تاب آوری دیده نشد. یافته های این پژوهش بیان می کند که هیجان خواهی، اختلال بیش فعالی/نارسایی توجه و تاب آوری می توانند در گرایش افراد به مصرف مواد نقش مهمی را ایفا نمایند که می توان از این یافته در مداخلات پیش گیرانه و درمانی استفاده کرد.