نام پژوهشگر: مرضیه حسینی رکن آبادی

بررسی نوستالژی و حسرت و دلتنگی عارفانه در اشعار دهه هفتاد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1389
  مرضیه حسینی رکن آبادی   محمود مهرآوران

نوستالژی موضوعی است که در ادب غنایی مطرح می گردد. احساس غم غربت یا نوستالژی رفتاری ناخودآگاه است که با دگرگونی اوضاع اجتماعی رخ می دهد و شخص را دچار آشفتگی روحی می نماید، این تغییر ناگهانی باعث مرور خاطرات می گردد. یادآوری گذشته ارزشمند که در اثر تناقض میان دو موقعیت زمانی ایجاد می شود، گویای محرومیت از منافع گذشته است که به حسرت و اندوه می انجامد. عوامل ایجاد این حس، غم فقدان عزیزان، حبس، اندیشیدن به مرگ دوری از محل تولد، تجمل گرایی و پشت کردن به ارزش ها، و از دست دادن فرصت های معنوی است. تجلی این حس، شاعر را در خود فرو برده، دچار حس نوستالژیک می نماید. با بررسی نوستالژی در اشعار قیصر امین پور، محمدحسین جعفریان، سیدحسن حسینی، قادر طهماسبی(فرید)، محمدرضا عبدالملکیان، علیرضا قزوه، عبدالجبار کاکایی، سیدحسن ثابت محمودی (سهیل) این نتایج حاصل گردید: بالاترین بسامد مضمون مورد نظر در اشعار علیرضا قزوه مشاهده گردید. بهترین اشعار با این مضمون در قالب غزل، مثنوی، دو بیتی و رباعی سروده شده اند. در شعر دهه هفتاد، شاعر نگاه نوستالژیک، عاطفی و خوداتهامی دارد. گرایش شاعر از نظر صور خیال، رمانتیسم است و از عرفان نیز بهره مند می باشد. اما در اواخر دهه هفتاد، به علت همراه بودن شاعران با اجتماع و حوادث آن و محدود بودن دایره واژگانی شعر دفاع مقدس، به موضوعات جدیدی ازجمله جانبازان شیمیایی، کاروان راهیان نور و اشعار اجتماعی پرداخته می شود.