نام پژوهشگر: ژاله علیمرادی
ژاله علیمرادی حسین شیرازی
معماری سازمانی عبارت است از مجموعه ای از ارائه های توصیفی در ارتباط با تشریح یک سازمان بگونه ای که قابل مدیریت بوده و در دوره حیات مفیدش قابل نگهداشت باشد. چارچوب معماری زکمن که به نوعی جدول مندلیف مدل های معماری سازمانی به حساب می آید، چارچوب مرجعی است که شش جنبه اطلاعات، فرآیندها، مکان ها، افراد، رویدادها و اهداف را تحت پوشش قرار می دهد. چالش های عمده پیش روی چارچوب زکمن، چالش مدلسازی و متدولوژی می باشد. سازمان های مختلف به ویژه سازمان های متلاطم و پر تغییر برای اجرای فرایند معماری سازمانی دچار مشکلاتی هستند. فرایند معماری سازمانی بسیار کند و فرسایشی است و در نتیجه موجب شکست پروژه ها می شود. هنگامی که در مساله ای آشفتگی و تلاطم وجود داشته باشد چابکی یکی از کلیدهای حل مساله است. چابکی به توانایی پاسخگویی به تغییرات محیط گسترده و متلاطم کسب و کار گفته می شود. چابکی یک پارادایم جدید است که بر سرعت، تطبیق پذیری در مقابل تغییرات، پویایی و پاسخگویی تاکید دارد. متدهای چابک با استفاده از مستندات کم و مفید، ساختاری بازگشتی و تمرکز بر همکاری تمامی افراد پروژه می توانند در معماری سازمانی مورد استفاده قرار گیرند. با بکارگیری آنها و متناسب با نیازهای سازمان می توان یک چارچوب کاری طرح ریزی کرد که در آن ضمن افزایش درصد موفقیت در اجرای پروژه، برگشت هر چه سریعتر سرمایه به سهامداران تضمین شود. در چابکی روش یا ابزار خاصی مطرح نیست و تاکید بر کم کردن حجم مدل ها، ایجاد تکاملی مدل ها و بکارگیری نوآوری و خلاقیت و تاکید بر نتیجه گرا بودن مدل ها دارد. متدولوژی ها و چارچوب های چابک تطبیق پذیر هستند. استفاده از چارچوب های چابک یا چابک کردن چارچوب های رایج مانند زکمن یکی از این روش ها است. چابک سازی چارچوب زکمن می تواند چالش متدولوژی و تا حدودی چالش مدلسازی این چارچوب را رفع نماید. هم اکنون بسیاری از سازمان ها در حال برنامه ریزی و یا اجرای سطحی از معماری سرویس گرا در درون سازمان خود هستند زیرا سرویس گرایی ساختاری را برای مدل های فرآیند کسب و کار ارائه می دهد که می تواند انعطاف پذیری و چابکی فرآیندهایی که در مقابل تغییرات می بایست دوباره مدلسازی شوند، را به صورت چشمگیری افزایش دهد. متاسفانه تا به حال هیچ روش قطعی برای چابکی چارچوب زکمن ارائه نشده است. در تحقیق حاضر سعی شده است که با نمایش تاثیر رویکرد معماری سازمانی سرویس گرا در لایه های کسب و کار چارچوب زکمن در واقع نمایی از چابکی در چارچوب زکمن نمایش داده شود. برای این منظور با استفاده از معماری سازمانی سرویس گرا و اصول چابکی در سه سطر اول چارچوب زکمن به توصیف و تعریف مجدد مفاهیم و مدل های این سطرها با توجه به نقش سرویس و متدهای چابکی در تمامی ستون ها پرداخته ایم. در نهایت به منظور بررسی صحت مدل های پیشنهاد شده، راه حل مذکور در یک مطالعه موردی واقعی مورد ارزیابی قرار گرفت. کلمات کلیدی : معماری سازمانی، معماری سازمانی سرویس گرا، چارچوب زکمن، چابکی