چکیده: یکی از مشخصه های بارز توسعه فضایی در ایران ، وجود نابرابری های منطقه ای و عدم تعادل و توازن منطقه ای می باشد ، این عدم تعادل و شکاف بین مناطق که از موانع رشد و توسعه متوازن مناطق به شمار می رود ، همراه با گسترش شهرنشینی و افزایش تعداد شهرها به شکل گیری نظام شهری ناکارآمد و از هم گسیخته ای منجر شده ،که از مشخصه های اصلی آن نخست شهری(کلانشهر تهران) در سطح ملی و وجود چند شهر بزرگ در برخی از مناطق و تعداد بسیار زیادی از شهرهای کوچک و روستاها در کشور می باشد . این نظام شهری ناکارآمد همراه با گسیختگی سلسله مراتب شهری منجر به عدم هماهنگی در توزیع خدمات در کشور شده و نظام توزیع خدمات را در تمامی استان ها دچار مشکل کرده است . برهم خوردن تعادل و توازن منطقه ای در کشور یکی از موانع اصلی بر سر راه توسعه ملی به شمار می رود . این روند همراه با گسترش شهرنشینی و فزونی تعداد شهرها در فرایند توسعه ملی موجب تغییرات قابل توجهی در شبکه شهری و توزیع فضایی شهرها در کشور شده است . استان آذربایجانشرقی نیز از این قاعده مستثنی نیست یک شهر برتر در سطح فوقانی هرم شهری ، چند شهر ناهمگون در فاصله ای زیاد از آن و انبوهی از روستا شهرهای کوچک با عملکردهای ضعیف که توان رقابت با شهر برتر از آنها گرفته شده است . در این تحقیق از روش ها و تکنیک های مختلفی به تناسب موضوع های مورد بحث استفاده شده است . شیوه جمع آوری مطالب عمدتاً متکی بر روش اسنادی بوده و سعی شده است تا حد امکان از روش های آماری برای تحلیل داده های جمع آوری شده استفاده شود . در این پژوهش با استفاده از مدل ها و تکنیک های رایج ، نظام شهری استان آذربایجانشرقی را طی یک دوره زمانی 50 ساله ( 1335 – 1385)مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و از نرم افزارهای آماری مانند exel و spss برای پردازش و تحلیل اطلاعات و از نرم افزارهای gis برای نمایش یافته ها و اطلاعات فضایی تحقیق استفاده شده است ، نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که استقرار جمعیت در کانون های شهری به صورت متعادل و همگون توزیع نشده اند . علل چنین پیامدی پیدایش شهرهای کوچک و کم اهمیت در شبکه شهری استان و تمرکز شدید جمعیت در کلانشهر تبریز می باشد. بطوریکه متروپل تبریز بیش از 58 درصد از کل جمعیت شهری استان را بر اساس سرشماری سال 1385 در خود جای داده است . لذا به نظر می رسد انتخاب قطبهای رشد از میان سیستم کنونی شهرهای استان به منظور متعادل سازی توزیع فضای جمعیت شهری آن و با تاکید بر تمرکززدایی سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی ، اقدامی منطقی ، منصفانه و صرفه جویانه خواهد بود. واژگان کلیدی: تعادل فضایی ، سازماندهی فضایی ، نظام شهری ، استان آذربایجانشرقی .

چکیده مسئله بافت های فرسوده ، که قسمت هایی از شهر تهران را به خود اختصاص داده است اگر نوسازی شده و دوباره وارد چرخه زنده و پویای آن شود این بافت ها فرصت های بی بدیلی فراروی شهر است . مسئله ای که در اینجا حائز اهمیت است اینکه بسیاری از مردم در واحد هایی زندگی می کنند که امروزه از استانداردهای نوین ساختمان فاصله زیادی دارد و به دلیل عدم توانایی مالی ساکنان درمحدوده های فرسوده ، نوسازی اماکن مسکونی به کندی صورت می گیرد . و به تناسب ناکارآمدی کالبدی ، ابعاد غیر کالبدی نیز آسیب پذیر است . بزرگترین مشکل موجود بر سر راه نوسازی با فت های فرسوده ، صاحبان این بافت ها هستند. میزان همکاری ساکنین و دستگاههای اجرائی درنوسازی بافت های فرسوده شهری و نسبت مشارکت هر یک به بهترین وجه می تواند به نوسازی و احیاء بافت های فرسوده شهری منجر شود و نهایتا نوسازی این بافت ها بدون مشارکت فعال و زنده مردم امکان پذیر نیست. در راستای تحلیل مسئله فوق و دستیابی به اهداف تحقیق ، تحلیل مشارکت مردمی در نوسازی بافت فرسوده محله 20 منطقه 17 تهران که از فرسوده ترین محلات منطقه 17 می باشد ، نمونه ی موردی پژوهش حاضر را تشکیل می دهد . یافته های تحقیق حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از شیوه پیمایش میدانی ( مشاهده و پرسشنامه ) انجام شده است . نتایج حاصل از تحقیق ، بیانگر این واقعیت است . که 66 ? از مالکان ، تمایل به مشارکت داشته اند. 13.7 % تمایل به تجمیع و 52.3% متمایل به استفاده از سایر روش های نوسازی در محله بوده اند . با توجه به این مطلب که بیش از نیمی از نمونه ها متمایل به مشارکت در نوسازی واحد مسکونی هستند ، اما تمایل کافی برای درخواست به شیوه تجمیع وجود ندارد ، ومی باید توجه کافی برای استقبال از این شیوه فراهم گردد. همچنین ارتباط متغیرهای میزان ارتباط مسئولین با مردم ، میزان اعتماد مردم به سازمان متولی ، با متغیر مشارکت مردمی ، در محله موصوف ضعیف می باشد و ارتباط دو متغیر علاقه مندی به زندگی آپارتمانی و روابط همسایگی ، با متغیر مشارکت مردمی که برای اهمیت نوسازی به روش تجمیع آورده شده است ، نسبت به دو متغیر اول وضعیت بهتری دارد و توجه مسئولین مربوطه را می طلبد . کلید واژه ها : نوسازی ، مشارکت شهروند ، تجمیع اراضی ، ساختمان های مسکونی ، بافت فرسوده ، محله 20 منطقه 17 تهران .

در این تحقیق که به تحلیل امکانات و تنگناهای محیط طبیعی در توسعه فیزیکی مشکین شهر اختصاص دارد به بررسی عوامل محیط طبیعی در مکان گزینی، گسترش و توسعه فیزیکی و مورفولوژی شهری پرداخته شد. هدف اصلی این پایان نامه، شناسایی فرصت ها و محدودیت های طبیعی و پیشنهاد مکان های مناسب جهت تعیین سمت توسعه ی فیزیکی مشکین شهر می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده است، لذا از هر دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در فصول اولیه و چارچوب نظری، مراجعه به کتابخانه و مطالعه و جمع آوری اطلاعات از طریق فیش برداری صورت پذیرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات نیز از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، کاربری اراضی، داده های هواشناسی بهره گرفته شده است. سپس از طریق نرم افزار arcgis 9.3 به رقومی سازی نقشه ها، خطا گیری و تهیه ی توپولوژی پرداخته شد و از طریق سامانه ی اطلاعات جغرافیایی(gis)، پایگاه اطلاعاتی نقشه ها تهیه گردید. طی این فرایند ابتدا فاکتورهای مورد نیاز و تأثیر گذار در قالب 9 شاخص( ارتفاع، شیب، جهت شیب، زمین شناسی، قابلیت خاک، کاربری اراضی، مقاومت سازندها، گسل، زمین لغزش، رود) شناسایی، تهیه و ویرایش شدند. سپس با استفاده از مدل ها و توابع تحلیلی سیستم اطلاعات جغرافیایی( همسایگی، حریم، هم-پوشانی)، محدوده ی مورد مطالعه در هر یک از معیارها و شاخص ها ایجاد و نقشه ی جهات بهینه ی گسترش فیزیکی در هر لایه، تعیین گردید. پس از این مرحله، عملیات استاندارد سازی و تلفیق لایه ها با استفاده از روش های هم پوشانی و ترکیب نقشه ای و وزن دهی به روش رتبه ای انجام شد. در نهایت پس از تلفیق نقشه های به دست آمده، نقشه ی نهایی و پیشنهادی جهات مناسب گسترش آتی مشکین شهر بهینه گزینی و ارائه شد.

شهرها در هر مکانی که ایجاد و گسترش پیدا کنند از واحدها و پدیده های ژئومورفیک تاثیر می پذیرند. در این میان هر چقدر بر وسعت و ایجاد آن افزوده شود با عوارض متنوع تری درگیر خواهند بود. بررسی این ویژگی ها و تأثیر آن بر شهر ماکو علاوه بر اینکه می تواند نقش این پدیده ها را در سیمای فضایی آن روشن کند، فرصتها و تهدیدهای احتمالی را نیز برجسته خواهد نمود. محدوده مورد مطالعه در موقعیت مطلق در مشخصات جغرافیایی ?19 ?44 تا ?39 ?44 طول شرقی و َ8 ?39 تا ?25 ?39 عرض شمالی با وسعتی حدود 360 کیلومتر مربع و ارتفاع متوسط 1850متر از سطح دریا قرار گرفته است. موقعیت طبیعی شهر نسبت به ارتفاعات اطراف دارای خصوصیات ویژه ای است. شهر در دره عمیق گسلی قرار گرفته که سرتاسر بخش شمالی و جنوبی آن توسط سلسله جبال مرتفع و بصورت پرتگاه در بخش مرکزی، آن را به صورت یک تنگه عمیق در آورده است و شهر بصورت خطی در داخل این تنگه ساخته شده است که هر آن خطر سقوط سنگ های حجیم در امتداد خط گسل آن را تهدید می نماید. لذا در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از مطالعات میدانی، تفسیر نقشه های توپوگرافی 1:50,000 و زمین شناسی 1:100,000 و عوارض و پدیده های ژئومورفولوژیکی محدوده ای که ماکو بر آنها واقع شده، شناسایی و با ترسیم نقشه ها و تهیه تصاویر، تاثیرپذیری شهر مورد مطالعه را از پدیده های ژئومورفولوژیک و تاثیر هریک از آنها را در توسعه فیزیکی شهر مشخص گردد. پارامترهای در نظر گرفته شده جهت بررسی توسعه فیزیکی شهر عبارتند از: شیب، توپوگرافی، فاصله از گسل، لیتولوژی، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی و جهت شیب می باشد. برای تهیه نقشه های هریک از پارامترهای در نظرگرفته شده از نرم افزارهای gis استفاده شده است. مدل بکار گرفته شده در این پژوهش مدل سلسله مراتبی(ahp) می باشد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که عامل شیب با بالاترین وزن(435/0) و عامل جهت شیب با کمترین وزن(026/0) به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را در توسعه فیزیکی شهر دارند. منطقه مورد مطالعه از نظر پدیده های ژئومورفولوژی بسیار متنوع می باشند. مهمترین مشکل توسعه فیزیکی کنونی و آتی شهر ماکو، قرار گرفتن در مسیر گسل فعال، شیب تند اسکارپ گسل، ریزش و سقوط سنگ ها و سیلاب های ناگهانی است. با محاسبه شاخص vf که برابر با 15/1 بدست آمده است نشان دهنده فعال بودن منطقه به لحاظ فعالیت های تکتونیکی می باشد. عامل فاصله از گسل با وزن (122/0)، بعد از پارامترهای شیب و توپوگرافی، مهمترین مانع توسعه فیزیکی شهر محسوب می شود و به دلیل فعال بودن، سازندهای سطحی، هیدرولوژی، توپوگرافی و فعالیت های تکتونیکی و دینامیکیِ منطقه را تحت الشعاع قرار می دهد.

وجود ناپایداری های بارز میان مناطق همواره محققّین را بر آن داشته تا با استفاده از آمار و اطلاعات موجود و اتخاذ روش ها و تکنیک های مناسب به تحلیل این عدم تعادل فضایی و ناپایداری پرداخته و روشنگر میزان ناپایداری ها و همچنین سطح بندی وضعیت پایداری مناطق از حیث برخورداری ها و نهایتاً شناخت علل تفاوت ها باشند. بر همین اساس پژوهش حاضر بر آن بوده است، که با روش توصیفی- تحلیلی و کمی جهت شناسای وضعیّت پایداری توسعه در شهرستان های استان لرستان با استفاده از آخرین آمار موجود در دسترس، شاخص های گوناگون را در قالب 5 مولفه اصلی توسعه پایدار (اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیربنایی) مورد مطالعه قرارداده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها و معیارهای مورد مطالعه، از مدل تحلیل چند معیاره vikor استفاده شده است. نتایج بدست آمده از تحلیل حاکی از این است که شهرستان های استان، ارقام متمایزی را کسب نموده اند (ارقامی بین 0 و 1). نتایج نشان می دهد که در مجموع شاخص های مورد مطالعه شهرستان خرم آباد در سطح اول دارای وضعیت پایدار، شهرستان بروجرد در مقام دوم و با فاصله اندکی از شهرستان خرم آباد نسبت به دیگر شهرستان ها در سطح وضعیت خیز به سمت پایداری (پایدار بالقوه)، شهرستان سلسله در جایگاه سوم استان و در وضعیت نیمه پایدار یا پایداری متوسط و شهرستان های ازنا، دورود، کوهدشت، الیگودرز، پل دختر و دلفان به ترتیب در جایگاه چهارم، پنجم، ششم، هفتم، هشتم و نهم استان قرار دارد که این شهرستان ها نیز با موقعیّت مشابه در وضعیت خیز به سمت نیمه پایداری هستند (هیچ شهرستانی در سطح ناپایدار در مجموع شاخص ها وجود ندارد). از بعد دیگر با بررسی شاخص ها و نماگرهای پایداری در سطح استان مشاهده می شود که وضعیت شاخص اقتصادی و زیربنایی-زیرساختی در سطح خیز به سمت نیمه پایداری یا حالت نیمه پایدار بالقوه، شاخص های اجتماعی و فرهنگی در سطح نیمه پایدار یا حالت پایدار متوسط و شاخص اکولوژیک در سطح خیز به سمت پایداری یا پایدار بالقوه قرار دارند، در بعد استانی و در مجموع شاخص ها، کل استان با ارزش 4120/. مقدار vikor در وضعیت نیمه پایدار (پایدار متوسط) و وضعیت ci در حال توسعه قرار دارد. در انتها با مشخص شدن میزان تفاوت در سطوح پایداری توسعه و جایگاه هر یک از شهرستان ها در سطح استان، بایستی با اتخاذ برنامه های توسعه ای نسبت به بهبود وضعیت شهرستان های محروم اقدام شود. برای شهرستان هایی که خیز به سمت نیمه پایداراند برنامه های ضربتی و کوتاه مدت برای خروج از مشکلات و ناپایداری ضروری است، در این برنامه ریزی ها شهرستان های دلفان، پل دختر، الیگودرز، کوهدشت، دورود و ازنا به ترتیب در اولویّت قرار می گیرد. شهرستان های نیمه پایدار (سلسله) و خیز به سمت پایداری (بروجرد) نیازمند برنامه های میان مدت اند و شهرستان هایی پایدار نیازمند برنامه های بلندمدت که در اولویت بندی برنامه ریزی ها در ردیف آخر قرار می گیرند، که این امر نیازمند توجه جدّی مدیران محلی و ملی به برنامه ریزی های منسجم، ترفیع نماگرهای توسعه با تاکید بر ابعاد پایداری و حرکت در جهت نیل به برنامه ریزی منطقه ای متناسب با پتانسیل ها، امکانات و محدویت های هر منطقه در سطح استان می باشد.

: بازارها مهم ترین محور و شاهراه ارتباطی در شهرهای قدیم بود و بیشترین آمدوشد شهروندان در آن صورت می گرفت.بازار به عنوان جزئی از شهر یکی از ارکان اصلی شهر می باشدو همیشه قلب تپنده ای برای مردم شهر بوده و مورد استفاده بوده است. ضرورت این پژوهش، مشخص کردن اهمیت این مراکز و نقش آن ها در توسعه اقتصادی است.در خصوص هدف، دو رکن اصلی بازار همدان(ساختار و عملکرد) مدنظر است. در نگاهی به بازار سنتی دو مفهوم در نظر گرفته می شود یکی خود اثر بازار است که مجموعه تاریخی- معماری و هنری است که با تاکید به ارزش های تاریخی بافت باید حفظ شود؛ و دیگری نوسازی –بازسازی، احیاء و بهسازی سراهای با ارزش و مهم که نیازهای ساکنین را در قالب یک بازار سنتی برطرف کند.روش پژوهش حاضر، توصیفی–تحلیلی، تاریخیاست. از نتایج آن می توان در مطالعات کاربردی استفاده نمود. برایجمع آوریداده ها از روش مطالعات کتابخانه ای، برداشت های میدانی، مراجعه به سازمان ها، استفاده شد. در این پژوهش برایتهیه نقشه و کاربری مغازه ها، از نرم افزارarcgis وبرای تعداد و درصد کاربری ها از نرم افزارexcelاستفاده گردید.همچنین مدل راهبردی swotبرای نقاط قوت و صعف و ساماندهی بازار استفاده شد.یافته های حاکی از آن است، که تعداد واحدهایتجاری محدوده پژوهشی بازار 1617 واحد است. کارکرد اصلی بازار تجاری است. بیشترین و اصلی ترین کاربری در بازار مربوط به گروه پوشاک می باشد، که چهل ویک درصد کاربری بازار را به خود اختصاص داده است. بیشترین شیوه مالکیت در بازار، از نوع ملکی با تعداد 741 واحد تجاری می باشد. بررسی نشان می دهد، که 807 واحد تجاری بازار حدود 50./. فرسوده و تخریب شده اند. این فرسودگی در کل بناهای بازار به وضوح دیده می شود. نتایج نشان داد که نقاط ضعف بازار بیشتر از نقاط قوت آن است. پتانسیل و فرصت های که در بازار وجوددارد میتواند در جهت نقاط قوت و مثبت در ساماندهی بازار بکار برد.

شهرهای ایران خصوصاً در سال های اخیر رشد شتابان و ناموزونی را تجربه کرده اند. با توجه به این رشد شتابان شهرنشینی و همچنین عدم وجود سیستم مدیریتی کارآمد چه در گذشته و چه در حال به نظر می رسد وجود سیستم مدیریتی جدید که نگرشی پویاتر به شهر و شهروندان داشته باشد، لازم است. اگر مجموعه نظریه ها و پژوهش های تجربی ارائه شده بیانگر ترکیب علی برای تحقق حکمرانی خوب باشند، یک نقطه مشترک در همه نظریه های مورد بحث وجود دارد و آن نقطه اشتراک این است که برای تحقق حکمرانی خوب، وجود سرمایه اجتماعی ضروری است. در کلامی دیگر سرمایه اجتماعی زمینه ای مناسب برای دستیابی به یک مدیریت و حکمرانی شهری مطلوب در راستای رسیدن به یک زندگی اجتماعی یکپارچه و امن می باشد. لذا در این پایان نامه با توجه به مطالب گفته شده به بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و حکمرانی مطلوب شهری پرداخته شده است. روش انجام تحقیق به صورت توصیفی – پیمایشی بوده و داده های موردنیاز به صورت کتابخانه ای و میدانی (روش پرسشنامه ای) جمع آوری شده است. از آنجایی که جامعه آماری تحقیق گسترده بوده، لذا با استفاده از فرمول کوکران 399 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزار spss مورد استفاده قرار گرفت و فرضیات مطرح شده با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسن، خی دو و t-test مورد آزمون قرار گرفتند. در نهایت نتایج به دست آمده از آزمون این فرضیات بیانگر وجود همبستگی مثبت بین دو متغیر سرمایه اجتماعی و حکمرانی مطلوب شهری می باشد.

چکیده: کیفیت زندگی به عنوان یکی از مباحث جذاب در ادبیات برنامه ریزی شهری است که بررسی های اولیه و مطالعات نخستین در این زمینه ابتدا در کشورهای غربی توسط عالمان اجتماعی صورت پذیرفت. امروزه با طرح بحران های مختلف در ابعاد مختلف زندگی شهری و با توجه به چند رشته ای بودن برنامه ریزی شهری، متخصصان علوم مختلف پا در عرصه بررسی شاخص های کیفیت زندگی بر اساس تخصص خود نهاده اند. در این رابطه جغرافی دانان در دهه1970 با طرح مباحث جغرافیای اجتماعی، ابعاد کالبدی را در مطالعات کیفیت زندگی شهری وارد نموده اند. با توجه به اهمیت مطالعه کیفیت زندگی در سطوح مختلف جغرافیایی در این پایان نامه سعی شده است تا با دیدگاهی جامع منطقه 8 شهر تبریز بر اساس شاخص های تعریف شده مورد ارزیابی قرار گیرد. روش به کار رفته در این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که در عین حال تعداد 319 پرسشنامه در سطح منطقه 8 شهر تبریز توزیع شده که در این پرسشنامه ابعاد مختلفی چون ارتباطات، دسترسی، امنیت، مشارکت اجتماعی، گذران اوقات فراغت، تامین نیازهای روزمره و تسهیلات شهری مورد بررسی قرار گرفته است. برای تعیین حجم نمونه پرسشنامه فرمول کوکران مورد استفاده قرار گرفت. برای تحلیل از نرم افزار spss ، و آزمون هایی چون آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است بین گویه های مختلف کیفیت زندگی با یکدیگر ارتباط معنی داری وجود دارد و رابطه معنی داری بین تحصیلات، تاهل، اشتغال با کیفیت زندگی وجود دارد، درآمد و جنسیت رابطه ای با کیفیت زندگی ندارند.

بررسی پراکنش فضای سبز شهری و ارائه الگوی بهینه با رویکرد توسعه پایدار شهری مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری تبریز

با افزایش روند مهاجرت به شهرها در جوامع امروزی، شهرها نسبت به سال های قبل از رشد فیزیکی و توسعه فضایی سریع تری برخوردارند وجود مشکلات و معضلات موجود در کلان شهرها اعم از گرانی زمین و مسکن به عنوان عوامل دافعه و ارزانی زمین و مسکن و آسانی دسترسی به خدمات شهر مرکزی به عنوان عوامل جاذبه در روستاهای پیرامون گروه های کم درآمد را به خود جذب می کند. هدف کلی این تحقیق تبیین روندهای مهاجرتی گروه های کم درآمد شهری به روستاهای پیرامون غرب و شمال غرب شهر تبریز می باشد. در این تحقیق سعی بر آن بوده که ضمن بیان مفاهیم مهاجرت و ارتباط شهر با پیرامون خود و دیدگاه ها و نظریات مختلف مربوط به آن، دسترسی روستاهای پیرامون به شهر مرکزی، قیمت زمین و تأثیر آن بر جذب مهاجران شهری تبیین گردد. که در این راستا پس از تهیه کلیات و چارچوب نظری تحقیق اقدام به جمع آوری اطلاعات مختلف در این رابطه گردید و همواره سعی بر آن بوده که علاوه بر کلیات مربوطه، بیشتر اطلاعاتی را که مربوط به فرضیات و سوالات تحقیق بوده مطرح شوند. به این منظور از روش های مختلف کتابخانه ای، پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده و ... برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر استفاده شده، سپس با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار تحلیلی با استفاده از نرم افزار spss و همبستگی پیرسون اطلاعات جمع آوری شده تجزیه و تحلیل شد فرضیات مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین مهاجرت با فاصله از شهر تبریز، قیمت زمین و دسترسی به خدمات رابطه معنا داری وجود دارد.

در برنامه ریزی های توسعه در سطح منطقه ای، شناخت و درک تفاوت های موجود میان مناطق از حیث برخورداری آن ها از امکانات و زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. یکی از روش های ارزیابی، تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه است که برای سنجش، ارزیابی و اولویت گذاری چندگزینه ای به کار گرفته می شود. در این راستا، پژوهش هدف حاضر سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان خوزستان با استفاده از روش کپ لند می باشد. روش تحقیق، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –تحلیلی است. گستره مکانی تحقیق، 24 شهرستان استان خوزستان با قلمرو اداری سیاسی سال 1390 است. در این تحقیق، تعداد 71 متغیر در شش شاخص فرهنگی، زیربنایی - زیرساختی، بهزیستی - اجتماعی، آموزشی، بهداشت- درمانی و توسعه اقتصادی استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 استان استخراج و با بهره گیری از مدل های تصمیم گیری چند شاخصه الکتر، تاکسونومی عددی، ویکور و تاپسیس، saw و ادغام نتایج آن به وسیله روش کپ لند به تحلیل و سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان خوزستان پرداخته است با توجه به نتایج به دست آمده از روش کپ لند، 24 شهرستان استان در سه سطح، نسبتاً توسعه یافته (7 شهرستان)، درحال توسعه (10 شهرستان)، نسبتاً محروم (7 شهرستان) طبقه بندی شده اند. طبق این طبقه بندی، شهرستان رامهرمز با 23 امتیاز در رتبه اول و شهرستان باوی با 22- امتیاز در رتبه آخر (رتبه 20) قرار دارد که این امر نشان دهنده وجود ناهماهنگی و عدم تعادل در بین شهرستان های استان می باشد.

یکی از مهمترین فضاهایی که در میان مقصدهای گوناگون مورد توجه و بازدید گردشگران قرار میگیرد، شهرها می باشند. در این میان شهرهای پرجمعیت و تاریخی جاذب گردشگران بیشتری هستند. فضاهای شهری از دیرباز جذابترین فضاها به شمار می روند، زیرا شهرها پیشرفته ترین وکامل ترین سکونتگاههای انسانی بوده و دربردارنده مراکز مهم اقتصادی، علمی، تفریحی، پزشکی وغیره هستند. به طور ویژه شهرهای تاریخی - فرهنگی فرصتهای بسیاری برای گردشگران براساس منابع موروثی و باستانی دارند، به همین جهت مهمترین کانون های جذب گردشگران هستند.روش این تحقیق پیمایشی، توصیفی و براساس تحلیل محتوا بوده، و هدف آن بررسی فضاهای تاریخی - فرهنگی شهر اردبیل و پتانسیل ها و محدودیت های موجود در این بخش از شهر است که با استفاده از مدل gis مورد ارزیابی قرار گرفته است، که میتواند نقش موثری در برنامه ریزی وتوسعه پایدار گردشگری این شهر داشته باشد.

مفهوم کیفیت زندگی را می توان از جمله مفاهیم گسترده¬ای دانست که اهمیت آن به طور روز افزونی در بسیاری از عرصه¬های مطالعاتی، رشته¬های مختلف علمی و دانشگاهی در حال گسترش است. امروزه کیفیت زندگی شهری به عنوان کلیدی¬ترین مفهوم در برنامه ریزی شهری است. هر جامعه زمانی از پویایی و نشاط لازم برخودار خواهد بود که شهروندان آن از کیفیت زندگی کافی و مطلوب برخودار باشند. طی برنامه های اخیر اکثر برنامه ریزان بـر ایجاد رفـاه اجتمـاعی و بهبـود اسـتانداردهای زنـدگی پافشاری می کنند، و بهبود کیفیت زندگی، هدف اصلی تمام برنامه ریزی هایی است که از سوی برنامه ریزان و دولت مردان ارائه می شود، کیفیت زندگی به روش های گوناگونی تعریف شده است، بعضی آن را مترداف با خوشحالی و رضایت از زندگی و برخی نیز هم¬معنی با بهزیستی می دانند و در برخی مطالعات کیفیت زندگی را به توانایی سازگاری، شیوه زندگی و اعتماد به نفس نیز تعریف کرد¬ه¬اند. هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت زندگی منطقه دو شهر اردبیل می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی – تحلیلی می باشد. جمع آوری داده ها و اطلاعات به صورت ¬کتابخانه¬ای و میدانی ¬صورت گرفته است. جامعه آماری مورد نظر کل جمعیت منطقه دو شهر اردبیل می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند برای تعیین روایی محتوایی پرسشنامه در این رابطه با استاد راهنما، اساتید دیگر و کارشناسان مشورت شد و میزان پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 88/0 بدست آمده است، برای تحلیل پرسشنامه از مدل electre و نرم¬افزار spss (آزمون کروسکال- والیس) استفاده شده است. نتایج مدل electre نشان می دهد میان ناحیه های منطقه دو از لحاظ کیفیت زندگی تفاوت وجود دارد ناحیه یک که نزدیک مرکز شهر قرار دارد با 2 امتیاز برخوردار، ناحیه دو با 0 امتیاز نیمه برخوردار و ناحیه سه با 2- امتیاز محروم می باشند. نتایج حاصل از آزمون کروسکال- والیس حاکی از تفاوت معنادار بین محلات از لحاظ شاخص های کیفیت زندگی می باشد.

اسکان غیررسمی که در پی مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی از قبیل جریان سریع شهرنشینی و مهاجرت روستائیان و ساکنان شهرهای کوچک به کلانشهرها به وجود می آید، باعث شکل گیری بسیاری از مشکلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می گردد، به گونه ای که در حال حاضر یکی از مسائل بغرنج شهرهای ایران از جمله بجنورد محسوب می شود. در چند دهه اخیر در شهر بجنورد همانند سایر شهرهای کشور سکونتگاه های غیررسمی زیادی شکل گرفته است. یکی از این سکونتگاه ها، باغ نجاتی می باشد که از دهه 1360 به بعد شکل گرفته است و از حداقل خدمات شهری نیز محروم می باشد. هدف تحقیق ارائه راهکارهایی جهت ساماندهی وضعیت موجود باغ نجاتی برای اصلاح و رسمیت بخشیدن به وجوه کالبدی و حقوقی محله و جلوگیری از رشد بی برنامه آن است. نوع تحقیق براساس هدف پژوهش کاربردی و براساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای (استفاده از کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها و...) و میدانی (استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) بوده و جامعه آماری تمام 193 خانوار ساکن در محله بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار excel، outo cad، gis ، مدل swto و همچنین استانداردهای کمی و کیفی صورت گرفته است. از آنجایی که راهبرد مورد نظر جهت ساماندهی باغ نجاتی، راهبرد بهسازی و توانمندسازی بوده و این راهبرد خود ابعاد و وجوه مختلفی دارد که از حوصله این تحقیق خارج است، فقط به ارائه راهکار از جنبه کالبدی و بعد کاربری اراضی اکتفا شده است. یافته های تحقیق نشانگر بالا بودن تراکم نفر در واحد مسکونی، وجود معابر خاکی و نامطلوب، نداشتن سند رسمی و پروانه ساخت از شهرداری، نداشتن امکانات تفریحی و رفاهی، عدم دسترسی تمام ساکنان به آب لوله کشی، دسترسی نداشتن به وسایل نقلیه عمومی و بیکار بودن و نداشتن تخصص و مهارت اکثر ساکنان است. در بررسی وضعیت موجود کاربری اراضی محله کمبود در بخش های بهداشتی - درمانی، تجاری، فضای سبز، کاربری ورزشی، آموزشی و فرهنگی مشخص است. لذا با توجه به وضعیت موجود با توجه به جمعیت محله و استاندارهای کمی و کیفی اقدام به پیشنهاد برای کاربری های موردنیاز در باغ نجاتی شده است.

با توجه به مفهوم "عدالت فضایی" که به لحاظ جغرافیایی و فضایی، توزیع خدمات عمومی با سیاست¬ها و خط¬مشی¬های اجتماعی و جغرافیایی می باشد و اهمیت تحقق "عدالت توزیعی" در مادرشهر تبریز با توجه به اهمیت منطقه¬ای روز¬افزون این شهر و نیز در جهت پاسخ به فطرت عدالت طلبی انسان از یک سو و ملاحظات سیاسی – اجتماعی در لزوم ایجاد انسجام اجتماعی از سوی دیگر، شتاب روز-افزون دو¬قطبی شدن مناطق و گروه¬های اجتماعی شهر تبریز، لزوم توجه همه محققان و برنامه¬ریزان شهری به "عدالت فضایی" در توزیع خدمات عمومی را طلب می کند. مادرشهر تبریز علاوه بر اینکه از تبعیض طبقاتی در بین گروه های اجتماعی – اقتصادی رنج می برد، از تبعیض فضایی ناشی از توزیع نامناسب خدمات شهری نیز تهدید می شود بنابراین مسئله اصلی این پژوهش کنکاش و تعمق نظری و تجربی درباره موضوع حساس عدالت فضایی در بهره¬مندی خدمات شهری در سطح مادرشهر تبریز است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روش¬های توصیفی– تحلیلی می¬باشد و در گردآوری داده¬ها از شیوه¬ی کتابخانه¬ای و اسنادی استفاده شده است. مناطق ده¬گانه تبریز به عنوان واحد¬های جغرافیایی در سنجش "عدالت فضایی" و 15 شاخص تعیین کننده خدمات عمومی برای نیل به این هدف انتخاب شده¬اند. برای وزن¬دهی به شاخص¬های مورد مطالعه از مدل تحلیل شبکه¬ای anp و برای تحلیل و رتبه¬بندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی از مدل¬های تصمیم¬گیری چند¬معیاره شامل تاپسیس، ویکور و الکتر و برای رسیدن به یک نتیجه¬ی واحد از تحلیل داده¬ها در مدل¬های مختلف، از مدل تلفیقی کپلند استفاده شده است. تجزیه و تحلیل شاخص¬ها بیانگر آن است که مناطق 1 و 10 در همه مدل¬های مورد استفاده در تحلیل داده¬ها، از خدمات عمومی شهری برخورداری کامل را دارند، در حالی که مناطق 6 و 8 از این لحاظ فاقد حداقل برخورداری می¬باشند. بر این اساس منطقه 4 به عنوان منطقه برخوردار و مناطق 7، 2، 3 و 5 نیز به عنوان مناطق نیمه برخوردار نشان داده شده¬اند. یافته های حاصل از این پژوهش، عدم انطباق توزیع خدمات عمومی در سطح مناطق مادرشهر تبریز، حتی با کمترین سطح عدالت فضایی را نشان می¬دهد. بنابراین مدیریت شهری مادرشهر تبریز، نیازمند توجه به مناطق نابرخوردار از شاخص¬های خدمات عمومی است.

امروزه گردشگری مفهومی کاملاً متفاوت با گذشته پیداکرده است و زمینه اقتصادی آن بیش ازپیش افزایش یافته است. اکنون به گردشگری به عنوان یک امر اقتصادی نگریسته می شود. استان اردبیل و شهر اردبیل از طبیعت زیبا و بکری برخوردار است که دارای توانمندی های گردشگری در سطح ملی و بین المللی می باشد. شهر اردبیل دارای اقتصادی نوپا و در حال رشد می باشد که صنعت گردشگری بهترین گزینه جهت رشد و توسعه اقتصادی این شهر می باشد. بر این اساسهدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی نقش صنعت توریسم در اقتصاد شهری اردبیل می باشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. پس از بررسی این عوامل، میزان درآمد و اشتغال حاصل از صنعت گردشگری شهر اردبیل در چهار بخش اقامت، جاذبه های دیدنی، ایاب و ذهاب و خرید سوغات به دست آورده شد. در راستای تعیین آثار مثبت و منفی گردشگری بر اقتصاد، از فرایند تحلیل شبکه ای (anp) بهره گرفته شد. جهت پیاده سازی این مدل، چهار مرحله طی گردید سپس اهمیت و اولویت معیارها و زیرمعیارها و درنهایت استراتژی های تحقیق از دید کارشناسان و خبرگان گردشگری تعیین شد. پس از تجزیه وتحلیل اطلاعات مشخص شد که در بین معیارها: معیار 1-cو2-c(اشتغال و درآمد) با مقادیر همسان و در بین زیر معیارها 1-p (افزایش درآمدزایی ارزی) در بین عوامل مثبت تأثیرگذار گردشگری بر اقتصاد و زیر معیار 1-n (مشاغل فصلی و بیکاری) در بین عوامل منفی تأثیرگذار گردشگری بر اقتصاد از بیشترین اولویت برخوردار شدند. در مرحله بعد با توجه به اولویت بندی انجام شده؛ مهم ترین استراتژی های توسعه اقتصاد گردشگری شهر اردبیل تدوین شد. درنهایت بین استراتژی های تعیین شده بر اساس زیرمعیارها مقایسه زوجی برقرار شد و استراتژی4a (بهره گیری هدفمند از جذب گردشگران خارجی در جهت بهره برداری از جاذبه های توریستی و امکانات ارائه شده در زمینه ی گردشگری)به عنوان بهترین استراتژی انتخاب گردید. در ادامه نیز راهکارها و پیشنهاداتی در خصوص توسعه اقتصاد گردشگری در شهر اردبیل ارائه گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که صنعت گردشگری یکی از مولفه های بسیار موثر در توسعه اقتصادی شهر اردبیل می باشد و با سرمایه گذاری در این زمینه و با برنامه ریزی هدفمند، منسجم و تقویت و بهبود جنبه های مثبت گردشگری و کاهش آثار منفی آن، توسعه اقتصادی این شهر را تضمین نمود.

شهر به عنوان یکی از مهم ترین دستاورد¬های فرهنگ و تمدن بشری و از فراگیرترین پدیده¬های اجتماعی عصر حاضر است. بر حسب این گستردگی، هرکس به فراخور ظن و فن خود به آن می¬نگرد. نگاه کردن از منظر عدالت اجتماعی به شهر، شاید یکی از نگرش¬های بسیار کمیاب و بنیادین محسوب شود. عدالت نوعی سلوک مساوی با افراد است و عدالت فضایی برگرفته از آن یعنی اینکه با ساکنین در هر مکانی باید به صورت برابر رفتار شود و هیچ فرد یا جایی بر افراد و جاهای دیگری برتری نداشته باشد بنابراین؛ خدمات عمومی شهر به عنوان مهم ترین ابزار در دستمدیریت شهری، برای برقراری عدالت فضایی است. با توزیع مناسب این خدمات، شهر می¬تواند به عنوان بستر تحقق عدالت فضایی مطرح گردد. در این پژوهش شهر مراغهکه همانند سایر شهر-های کشور بستر نابرابری فضایی نواحی در بهره¬مندی از خدمات عمومی شهری است با هدف ارزیابی چگونگی توزیع این خدمات در نواحی شهری مراغه بر اساس جمعیت نواحیو همچنین سطح بندی این نواحی شهریاز نظر میزان بهره¬مندی از خدمات عمومی شهری مورد بررسی و سطح بندی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است، در این راستا پس از تعیین شاخص¬های تحقیق (آموزشی، فرهنگی، ورزشی، مذهبی، جاذبه¬های فرهنگی، بهداشتی، درمانی، گورستان، تأسیسات شهری، حمل ونقل، اداری، انتظامی و فضای سبز) و محاسبه سرانه آن ها، با استفاده از مدل¬های تاپسیس، ویکور و الکتر در چهار سطح؛کاملاً برخوردار، برخوردار، نیمه برخوردار و محروم، از لحاظ میزان برخورداری از خدمات عمومی شهری مورد سطح بندی قرار گرفتند و در پایان از مدل تلفیقی کاندرست، برای دست یافتن به یک سطح بندی واحد استفاده گردید.

توجه به توسعه کالبدی شهر، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه های توسعه شهری محسوب می شود. در ایران گسترش سریع فیزیکی شهرها در قالب رشد بدون برنامه و ناموزون در راستای علل مختلف ازجمله شهرنشینی شتابان یکی از مشکلات اساسی شهرها محسوب شده که پدیده ای تحت عنوان رشد پراکنده شهری از نتایج رشد این گونه می باشد. پراکنده رویی مناطق شهری و آثار متعدد اقتصادی و زیست محیطی آن، صاحب نظران مسائل شهری را به کنکاش جهت یافتن راهبردهایی برای مقابله با این امر واداشت. یکی از عوامل موثر بر رشد پراکنده شهری، تراکم های شهری و شاخص های مختلف در این زمینه می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مفاهیم رشد و توسعه شهری و سنجش پراکنده رویی منطقه 1شهر تهران است. از میان نظریات و مکاتب مطرح شده در رابطه با مسئله پراکنده رویی؛ نظریه رشد هوشمند شهری به عنوان نظریه پایه ای و هدایت گر تحقیق انتخاب شده و با توجه به گستردگی موضوع رشد هوشمند شهری، تصمیم بر این شد تا از میان ابعاد مختلفی که می توان این الگو را موردبحث و تحلیل قرارداد، شاخص های تراکمی انتخاب و به عنوان مسیر مشخص گردید. جهت سنجش الگوی رشد پراکنده ی شهری در منطقه 1 تهران از مدل و روش های متناسب در این زمینه استفاده گردید که نتایج حاصل نشان داد گسترش فیزیکی منطقه دارای الگوی رشد پراکنده ی شهری می باشد که این امر در ساختار فضایی منطقه نارسایی هایی را ایجاد کرده است. اما با پیاده سازی شاخص های تراکمی رشد هوشمند مشخص گردید که با به کارگیری سیاست های افزایش تراکم در سال های اخیر در منطقه 1 تهران، فرایند رشد پراکنده ی شهری در محدوده موردمطالعه اندکی کاهش یافته و حرکت به سوی رشد هوشمند تا حدی عملی گردیده است. درنهایت با مشخص شدن نوع الگوی توسعه منطقه 1 تهران، در زمینه کاهش رشد پراکنده ی شهری این منطقه و جهت دهی رشد منطقه به سمت رشد هوشمند، پیشنهادهایی ارائه گردیده است.

بحث عدالت فضایی یکی از مهمترین موضوعات در برنامه ریزی شهری است که توزیع و تخصیص متعادل و عادلانه خدمات را برای تمام ساکنین جدای از ویژگی¬های اقتصادی اجتماعی آنها، شامل می¬گردد. امروزه برای نیل به توسعه و عمران ناحیه¬ای مناسب در هر منطقه¬ای، توجه به برقراری عدالت¬فضایی در برخورداری مطلوب از خدمات مختلف شهری، بیش از هر دوره¬ی دیگری، ضروری شناخته شده است. در این میان، خدمات رسانی و برخورداری نامناسب و گاه متناقض مناطق مختلف شهرها از خدمات عمومی، با مفهوم عدالت فضایی در تضاد است، بطوری که کاستی های موجود در تأمین این خدمات از اساسی ترین چالش¬های پیش روی شهرهای جهان به خصوص در کشورهای درحال توسعه بوده است. از این رو هدف این پژوهش بررسی میزان برخورداری نواحی دوازده¬گانه¬ی شهر اردبیل از خدمات شهری، با هدف شناسایی نابرابری ها و عدم تعادل ها بین نواحی و تعیین سطوح توسعه¬یافتگی آن¬ها می¬باشد. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است، که با بهره¬گیری از مدل تحلیل شبکه ای (anp) جهت وزن دهی به معیارها، از مدل¬های تصمیم¬گیری چند معیاره ویکور، الکتر، تاپسیس، پرومته، فولر، saw و روش ادغام کاندرست، برای رتبه بندی نواحی و از نرم افزار arcgis جهت نمایش نتایج نهایی استفاده شده است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که بین نواحی شهر اردبیل به لحاظ برخورداری از خدمات عمومی عدم تعادل و ناهماهنگی وجود دارد، به طوری که ناحیه 1 از لحاظ برخورداری از شاخص های مورد نظر برخوردارترین ناحیه و نواحی 5 و 9 در پایین¬ترین سطح توسعه قرار دارند و بر اساس نتایج همبستگی اسپرمن مشخص شد که توزیع خدمات متناسب با جمعیت نواحی صورت نگرفته است که در پایان در راستای بهبود وضعیت موجود و کاهش نابرابری و عدم تعادل بین نواحی راهکارهایی ارائه گردیده است.

توزیع متعادل امکانات و خدمات برای از بین بردن تفاوت های منطقه ای و ایجاد تعادل در سطح منطقه، از اصول قابل توجه در ادبیات برنامه ریزی منطقه ای است. از طرفی، در کنار توسعه ملی و همه جانبه، توسعه مناطق به منظور استفاده از قابلیت ها و امکانات آن ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. پایان نامه حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی با هدف تحلیل و سطح بندی درجه توسعه یافتگی شهرستان های کلان منطقه ای آذربایجان انجام یافته است. دادههای ااین پژوهش از روش اسنادی و استفاده از سالنامه های آماری کشوری و استانی آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل بدست آمده است. شهرستان های کلان منطقه ای آذربایجان، در 8 شاخص مختلف بر اساس آمار سال 1390 (با تأکید بر شاخص های زیربنایی، کشاورزی، آموزشی، بهداشتی- درمانی، خدمات عمومی، اقتصادی، فرهنگی و حمل و نقل) انتخاب شده و با استفاده از مدل چند معیار تاپسیس از لحاظ توسعه یافتگی مورد بررسی و رتبه بندی شده و برای هرکدام از شاخص ها یک نقشه خروجی برای مشخص کردن وضعیت سطوح توسعه یافتگی شهرستان های کلان منطقه آذربایجان با استفاده از نرم افزارarc gis ترسیم شده بدست آمده است. نتیجه حاکی از آن است که در پنج معیار توسعه یافته، نسبتاً توسعه یافته، در حال توسعه، نسبتاً محروم و محروم تقسیم بندی شده است، در این میان در شاخص زیربنایی شهرستان های نیر توسعه یافته ترین و شهرستان چاراویماق محرومترین در شاخص کشاورزی بوکان توسعه یافته و خداآفرین محروم در شاخص آموزشی شهرستان تبریز توسعه یافته و شهرستان خداآفرین محروم در شاخص بهداشتی – درمانی شهرستان ماکو توسعه یافته و شهرستان خداآفرین محروم در شاخص خدمات عمومی شهرستان تبریز توسعه یافته ترین و شهرستان نمین محروم ترین در شاخص اقتصادی شهرستان اردبیل توسعه یافته و چایپارا محروم در شاخص فرهنگی شهرستان تبریز توسعه یافته ترین و شوط محروم ترین در شاخص حمل و نقل شهرستان گرمی توسعه یافته و شهرستان میاندوآب محروم ترین شاخته شده اند. بر اساس یافته های این پژوهش، عدم تعادل و نابرابری شهرستان های منطقه ای آذربایجان، از لحاظ برخورداری در همه شاخص ها مشاهده می شود و این نیازمند توجه بیش از حد در کلان منطقه ای آذربایجان را نشان می دهد.

چکیده: همه روزه با ورود خودروهای جدید به ناوگان حمل ونقل شخصی در سراسر شهرها بر حجم ترافیک، اتلاف زمان، آلودگی هوا، تنش و استرس در رانندگی و وقوع تخلفات و تصادفات افزوده می شود. در این راستا روان‏تر کردن ترافیک با حذف پارک‏های حاشیه‏ای و ایجاد پارکینگ‏های جدید از مهم ترین راهکارها به حساب می‏آید. پارکینگ های عمومی به عنوان یکی از مهم ترین زیرساخت های سیستم حمل ونقل شهری نقش عمده ای در کاهش پارک های حاشیه ای و روانی ترافیک ایفا می کند. مشکل نبود پارکینگ های مناسب و کافی در تمامی شهرها به ویژه در نقاط پرتراکم که از کاربری های چندگانه اداری، تجاری، درمانی و گذران اوقات فراقت برخوردارند خود را به شکل حادی نمایان می سازد. این پژوهش ضمن بررسی وضع موجود پارکینگ ها، به مکان یابی بهینه آن ها در شهر اردبیل می پردازد. هدف اصلی پژوهش تعیین مکان های مناسب برای تأسیس پارکینگ های عمومی است. برای دستیابی به این هدف پارامترهایی همچون فاصله از مراکز جذب سفر،دسترسی به شبکه معابر، ویژگی قطعه، سازگاری و ناسازگاری کاربری زمین و سایر پارامترها به کار گرفته شدند. به دلیل اهمیت متفاوت معیارها در مکان یابی برای وزن دهی آن ها از فرایند تحلیل شبکه ایanpاستفاده گردید. سپس جهت انجام تحلیل های مکانی این وزن ها به لایه های ساخته شده از معیارها، در نرم افزار gis با اعمال روش های همپوشانی و روش های فازی مکان های مناسب جهت احداث پارکینگ مشخص شدند. این مکان ها بیشتر در اطراف راه های ارتباطی و محدوده های پر ترافیک شهر مکان یابی شدند.

وسعت بالای بافت های فرسوده شهری و آسیب پذیر بودن این بافت ها از یک سو و نوسازی آن ها از سوی دیگر، بحث مشارکت شهروندان را به یکی از مسائل اساسی در حوزه شهرسازی تبدیل کرده است. نقش مشارکت مردمی و رابطه متقابل دولت و مردم در توسعه، از عوامل بسیار مهمی است که باید در هر برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. به تجربه ثابت شده که هرگاه مردم در اجرای فعالیت ها، پروژه ها و برنامه های توسعه، مشارکت داشته باشند، اهداف این پروژه ها بیشتر مورد حمایت واقع می شود و دسترسی به آن ها آسان تر می گردد. عدم مشارکت مردم در پروژه ها و طرح های شهری از مسائل عمده ای است که کشور ما از آن رنج می برد. به این معنی که در فرآیند برنامه ریزی، تصمیم گیری و اجرای یک طرح، مردم یا اصلاً نقشی ندارند یا نقش ایشان بسیار کمرنگ است. بنابراین این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی آن می باشد تا به بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردمی جهت ساماندهی بافت فرسوده شهر ملارد بپردازد. به منظور دستیابی به این هدف ابتدا پرسشنامه ای که در برگیرنده متغیرهای سرمایه اجتماعی ( مشارکت، رضایتمندی، انسجام اجتماعی) و متغیرهای اقتصادی بوده، تنظیم گردید. سپس روایی آن از طریق نظر کارشناسان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کورنباخ مورد سنجش قرار گرفت. سپس از طریق نمونه گیری( روش کوکران) 384 پرسشنامه برای پاسخگویی به فرضیات تحقیق بین اهالی پخش گردید. در نهایت برای تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده از پرسشنامه از نرم¬افزارهای excel و spss استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن می باشد که بیشتر افراد سرپرست خانوار در این محله مرد می باشند و مدت اقامت آن ها در محله شان بیش از 20 سال می باشدکه این مسئله خود می تواند نتیجه تعلق خاطر ساکنین باشد. همچنین بین اکثر متغیرهای اقتصادی به جز دو متغیر( نوع شغل و مشارکت در حل مشکلات محله) و ( تعداد افراد شاغل و شرکت در حل مشکلات)، متغیرهای رضایتمندی و متغیرهای انسجام اجتماعی با متغیرهای مشارکت مردمی در ساماندهی بافت فرسوده شهر ملارد رابطه معناداری وجود دارد.

اقتصاد ایران، اقتصادی وابسته به نفت می باشد و درآمدهای نفتی حجم وسیعی از بودجه ی دولت را تشکیل می دهد. بیماری هلندی در بخش های مختلف جغرافیایی و اقتصادی به ویژه مسکن تأثیر به سزایی دارد. یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت مسکن افزایش درآمدهای نفتی کشور می باشد. به دلیل تأثیر در آمدهای نفتی کشور بر میزان تقاضای کالاهای مختلف از جمله مسکن، یکی از آثار سوء افزایش این درآمدها رشد قیمت مسکن می باشد. این تحقیق به منظور بررسی پدیده ی بیماری هلندی و نقش آن بر بخش مسکن به عمل آمد. در این تحقیق به منظور بررسی اثرات بیماری هلندی بر بخش مسکن از اثرات پارامترهای دیگری نظیر نرخ رشد نقدینگی، نرخ رشد جمعیت، نرخ رشد سکه، نرخ رشد تورم و نرخ رشد تسهیلات پرداختی بانک مسکن بر بخش مسکن استفاده شده است. داده های هر یک از پارامترهای فوق در نرم افزار eviews تخمین، و با استفاده از مدل رگرسیون ساده ی خطی همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته بررسی شده است. نتایج نهایی به دست آمده از این تحقیق بدین صورت است که درطی سال های 1391-1361 اثر متغیرهای نرخ رشد جمعیت، نرخ رشد نقدینگی و شوک های نفتی بر رشد قیمت مسکن معنادار و نرخ رشد تورم، نرخ رشد سکه و نرخ رشد تسهیلات پرداختی بر نرخ رشد قیمت مسکن بی معنی بوده است.

با توجه به نقش فضای سبز به عنوان یکی از مهم ترین کلاس های کاربری اراضی در اکوسیستم شهری، مطالعه تغییرات آن بسیار مهم است مدیریت فضای سبز شهری به عنوان مهم ترین عنصر زیست محیطی شهرها نیاز به اطلاعات جامع و به هنگام دارد. یکی از ابزارهای نوینی که می تواند کمک شایانی به برنامه ریزان شهری در این بخش نماید، علم سنجش از دور و تکنیک های gis است. در این مطالعه بعد از اخذ تصاویر ماهواره ای سال های 1366، 1377، 1388 از سایت زمین شناسی آمریکا و انجام پردازش های لازم بر روی تصاویر، جهت ایجاد نقشه های فضای سبز سال های 1366، 1377 و 1388 و بررسی تغییرات فضای سبز در شهر تبریز، از شاخص ndvi استفاده گردید و دقت نقشه های ایجاد شده با استفاده از ماتریس خطا و شاخص کاپا، به ترتیب 86/0 ، 92/0 و 94/0 بدست آمد. در ادامه شبیه سازی تغییرات فضای سبز شهر تبریز در نرم افزار idrisi selva انجام گرفت. از نقشه های فضای سبز سالهای 1366 و 1377 برای پیش بینی فضای سبز در سال 1388 استفاده گردید و از نقشه های فضای سبز سال های 1377 و 1388 برای پیش بینی فضای سبز سال های 1399 و 1410 استفاده شد. دقت کلی و مقدار شاخص کاپا بین نقشه شبیه سازی شده و نقشه واقعی ایجاد شده سال 1388 با استفاده از شاخص ndvi، به ترتیب برابر با 8053/0 و 6045/0 بدست آمد که نشان دهنده دقت خوب مدل سلول های خودکار مارکوف در شبیه سازی تغییرات آینده است. نتایج نشان داد که تا سال 1399، کلاس فضای سبز ضعیف و خوب به ترتیب 224 و 5 هکتار کاهش و کلاس های بدون فضای سبز و متوسط به ترتیب 227 و 2 هکتار با افزایش مواجه خواهند بود و تا سال 1410 نیز کلاس فضای سبز ضعیف و متوسط و خوب به ترتیب291، 14و 14هکتار کاهش و کلاس بدون فضای سبز ، 318 هکتار افزایش خواهند داشت. همچنین با توجه به ماتریس احتمال انتقال مدل ca-مارکوف نتیجه می گیریم که کلاس فضای سبز ضعیف با احتمال 90/46 درصد در سال 1399 و احتمال 15/61 درصد در سال 1410 تخریب شده و به کلاس بدون فضای سبز تبدیل خواهد شد که این موضوع به برنامه ریزی هرچه بهتر در زمینه حفظ و گسترش فضای سبز در شهر تبریز کمک می کند.