سقوط رژیم بعث صدام حسین در آوریل 2003 و به دست گیری قدرت توسط شیعیان در این کشور پس از بیش از 8 دهه تسلط حکام سنی ترک تبار و عرب تبار باعث ظهور انواع و اقسام ایده ها و نظریات در خصوص آینده این کشور و حتی آینده خاورمیانه شد. عراق که در بستر طرح خاورمیانه جدید یا خاورمیانه بزرگ توسط آمریکا اشغال شد بسیاری از معادلات قدرت در خاورمیانه را به هم ریخت و این منطقه به طور سنتی پرچالش را آبستن تحولات جدیدی کرد. تاثیرپذیری متقابل همسایگان عراق از تحولات این کشور، ورود نفت این کشور به بازار جهانی، احیای حوزه نجف و. از متغیرهای مهم عراق جدیدند که تحولات این کشور را شایسته غور و مداقه بیشتری می کنند. در این میان نقش علما و مجتهدین و به ویژه مرجعیت اعلای نجف در تحولات این کشور در عصر پس از اشغال از موضوعات جذابی است که بسیاری از ناظران به ویژه غربی را در این سال ها مشغول خود کرده است. با توجه به نقش ویژه مرجعیت اعلای عراق در تحولات این کشور در رساله حاضر پس از نگاهی تاریخی به سیر تحولات سیاسی و اجتماعی مرجعیت عراق به بررسی آرا فکری و نیز تحرکات سیاسی و اجتماعی دو نفر از برجسته ترین مراجع معاصر یعنی شهید سیدمحمد باقر صدر و آیت الله سیدعلی آیت الله سیستانی پرداخته ایم. درک درست از نحوه کنش مراجع عراقی از دید نگارنده یکی از راه های فهم مناسبات قدرت در عراق جدید است.