بافت­های کهن شهری یکی از ارزشمندترین و گران­بهاترین آثار فرهنگی محسوب می­شود که گواهی بر یک تمدن با شکوه و افتخارآمیز دارد و شناسنامه واقعی شهرها محسوب می­شود. علیرغم شکوه و عظمت مثال زدنی خویش به سبب عدم توجه دقیق و مناسب، چندی است دچار فرسودگی و ضعف شده و در آستانه تهدیدهای مختلف قرار گرفته که ادامه حیاتشان را دچار مشکل کرده و باید برای آن چاره­ای اندیشید. این پژوهش مبادرت به بررسی بافت قدیم شهر آران و بیدگل نموده و سپس راهبردهایی جهت ساماندهی و توانمندسازی آن ارائه گردیده است. فرضیه­های تحقیق بر پایه مولفه­های کالبدی و اجتماعی بوده است. نوع تحقیق کاربردی- توسعه­ای و روش انجام آن پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق 3433 نفر از سرپرستان خانوار ساکن در بافت قدیم شهر آران و بیدگل بوده که 350 نفر از آن­ها با روش تصادفی انتخاب و با بهره­گیری از ابزار پرسشنامه مبادرت به بررسی از آن­ها مطابق متغیرهای لازم در فرضیه­های تحقیق گردیده است. به منظور بررسی و تحلیل داده­ها از روش تحلیل عاملی با بهره­گیری از نرم افزار spss استفاده شد. مجموع واریانس 8 عامل بارگذاری شده24/69 درصد می­باشد که بیشترین آن با 81/12 درصد در عامل اول بوده و به عنوان عامل کالبدی- خدماتی نام­گذاری شده است. شاخص­های خشونت اجتماعی در اولویت دوم، بزهکاری، اعتماد اجتماعی، مفاسد، هویت اجتماعی، تخلف و اعتماد دولتی در اولویت­های بعدی ساماندهی و توانمندسازی بافت قدیم آران و بیدگل بارگذاری شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است از یک سو راه حل­های کالبدی به خودی خود، مشکلات و مسائل اجتماعی و اقتصادی را بر طرف نمی­کنند و از سوی دیگر، رونق و ثبات اجتماعی و سلامت محیطی بدون یک چارچوب منسجم کالبدی میسر نمی­شود. بنابراین ما باید مدافع یک شهروند محوری فراگیر که ترکیبی از رهبران بخش دولتی و خصوصی، فعالان اجتماعی و متخصصان چند رشته­ای باشیم.