نام پژوهشگر: مریم مصلحی جویباری
مریم مصلحی جویباری فرهاد خرمالی
بازگشت عناصر شامل انتقال مواد غذایی از بیومس و نکرومس در سطح و زیر زمین به خاک جنگل از طریق آبشویی و تجزیه بقایای آلی است. بازگشت عناصر از طریق آبشویی کوتاه مدت میباشد که برخلاف تجزیه مواد آلی، عناصر غذایی را بصورت محلول و مستقیم، بدون دخالت عوامل موثر بر فرایند تجزیه وارد خاک مینماید که در همان لحظه قابلیت جذب توسط گیاهان را دارد. بنابراین آبشویی عناصر به عنوان یک مسیر مهم در چرخه عناصر غذایی در جنگل به شمار میرود. بدین منظور در این تحقیق تاثیر آبشویی تاج، پوشش کف و فضای ریشهای راش بر تغییرات کاتیونهای بازی بررسی شد. دینامیک کاتیونهای بازی (سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) در آبشویی تاج، پوشش کف، افق سطحی (10-0 سانتیمتر) و عمقی (50-10 سانتیمتر) گونه راش در توده آمیخته راش جنگل پژوهشی دکتر بهرامنیا طی یک سال بررسی شد. 33 بارش در طی یک سال به ارتفاع 97/969 میلیمتر اندازهگیری شد که میزان آبشویی لایههای تاج، پوشش کف، افق سطحی و عمقی بترتیب 65/708، 55/315، 23/438 و 20/371 میلیمتر و سهم آبشویی افق سطحی و عمقی فضای باز 9/326 و 43/238 میلیمتر بود. کاتیونهای آبشویی شده از لایههای تاج و پوشش کف با کاتیونهای موجود در آب باران و کاتیونهای موجود در افقهای سطحی و عمقی جنگل با کاتیونهای موجود در افقهای فضای باز با استفاده از آزمون تی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که کاتیونهای آبشویی شده از تاج در سطح 5 درصد بیشتر از آب باران است. همچنین کاتیونهای آبشویی شده از پوشش کف بجز سدیم در سطح 5 درصد بطور معنیداری بیشتر از کاتیونهای موجود در آب باران بود و آبشویی عناصر به جز کلسیم در افقهای خاک جنگل بطور معنیداری بیشتر از فضای باز بود. همچنین تغییرات کاتیونها لایههای خاک در ماههای مختلف در سطح 5 درصد اختلاف معنیداری را نشان داد. همبستگی بین ضخامت افقهای خاک و آبشویی کاتیونها برای عنصر پتاسیم در سطح 95 درصد معنیدار بود. این تحقیق نشان داد کاتیونهای آبشویی شده از گونه راش سبب افزایش غلظت عناصرغذایی و حاصلخیزی خاک میگردد. بنابراین درخت راش در توده آمیخته راش-ممرز از طریق آبشویی در کوتاه مدت به عنوان یک گونه اصلاح کننده میباشد.