نام پژوهشگر: زینب فرقانی

بررسی تطبیقی حقوق کودک در اسلام و کنوانسیون بین المللی حقوق کودک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1388
  زینب فرقانی   محمدجواد وزیری فرد

طبق دیدگاه فقه، کودک کسی است که به حد بلوغ نرسیده باشد، گرچه بین فقها در مورد مسئله بلوغ اختلاف نظر وجود دارد. این در حالی است که کنوانسیون بدون اشاره به آغاز کودکی، افراد انسانی زیر هجده سال را کودک خوانده است. کودکان به دلیل ضعف قوای فکری-جسمی و ضریب آسیب پذیری بالا به خصوص در برابر مصائب و خطرات عصر حاضر، از حقوقی دو چندان برخوردارند که این حقوق در کنوانسیون، پس از ولادت کودک لحاظ شده و مواردی مانند:حق حیات، حق ابراز عقیده، حق تابعیت و مالکیت و... از جمله مصادیق آن است. کنوانسیون حقوق کودک ضمن تکرار بسیار مضمون حقوق در سیاق متفاوت، دولت و موسسات مر بوط به امور کودکان را مخاطب اصلی خود قرار می دهد در حالیکه طبق بررسی انجام شده، کودک در دیدگاه ژرف نگر اسلام، قبل از ولادت نیز دارای حقوق بسیاری است و چیدمان حقوق کودک به حقوق مالی و غیر مالی نیز در این مذهب در نوع خود بی نظیر است. فقها در تربیت کودک و ترسیم مسیر زندگی وی بر مبنای تعالیم الهی با بهره گیری از زبان وحی، هدف حقیقی انسان یعنی عبودیت و نزدیکی به خدا را متذکر شده اند. کنوانسیون حقوق کودک به عنوان اولین توافق نامه بین المللی در خصوص حمایت از کودکان که دارای ضمانت اجرایی است، در سال 1989م تصویب شد و جمهوری اسلامی ایران در اسفندماه 1372ه ش با اعلام حق تحفظ بر شش ماده، بدان ملحق شد. قوانین ایران به دلیل ابنتای به موازین شرع مقدس قابل انطباق با مصوباتِ مغایر با موازین شرعی نیست. از سوی دیگر تبعیت از اصول و معیارهای جهانی و بین المللی که مدعی تأمین حقوق و آزادی برای همگان هستند، از اهمیت برخوردار است از این روست که همچنان برخی، شناسایی برتری حقوق داخلی و اسلامی و اعلام حق تحفظ کلی نه منجّز ایران را صحیح ارزیابی نمی کنند. در نهایت به نظر رسیده است که جامعه به مرجعی صالح در جهت ارزیابی دستورالعمل ها و قوانین بین المللی و جهانی قبل از عرضه و اجرا نیازمند باشد، ضمن آنکه پیشنهاد شده احکام و حقوق کودکان نیز به صورت بسته های آموزشی، دستورالعمل و آیین نامه به خانواده ها و مراکز مربوط به امور کودکان ابلاغ و عرضه گردد.