نام پژوهشگر: فاطمه چروی

استفاده از اکسیدهای فلزی در سنتز ترکیبات آلی
thesis دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده علوم پایه 1388
  فاطمه چروی   رضا طیبی

الکل ها و فنل ها از ترکیبات پر اهمیت و پر استفاده در شیمی هستند و اغلب در طی مراحل گوناگون یک روش سنتزی، محافظت از گروه عاملی این ترکیبات ضرورت پیدا می کند. در میان انواع روش هایی که برای محافظت گروه هیدروکسیل استفاده شده اند، استریفیکاسیون رایج ترین روش است، به این علت که گروه استری در شرایط واکنش اسیدی پایدار است و بعد از واکنش به آسانی از طریق هیدرولیز محافظت زدایی می شود. محافظت گروه هیدروکسیل الکل ها و فنل ها برای تبدیل آن ها به استرها به طور کلی با استفاده از واکنش گرهای آسیله کننده مثل اسید انیدریدها و اسید کلریدها، در حضور کاتالیزورهای بازی، اسیدهای لوئیس و برونشتد، و نمک های فلزی انجام می شود. اما اغلب روش هایی که تا کنون گزارش شده اند، چندین ایراد دارند. به عنوان مثال برخی از واکنش گرها بوی نامطبوعی دارند که به راحتی برطرف نمی شود،برخی سمیت بالایی دارند یا قابل اشتعال هستند. بعضی واکنش گرها از نظر تجاری در دسترس نبوده و گران هستند یا حساس به رطوبت هستند. نیاز به زمان طولانی برای واکنش، استفاده از حلال های هالوژنه و نیاز به استفاده زیاد از عامل آسیله کننده از دیگر معایب این روش ها می باشد. به علاوه در اغلب موارد روش های گزارش شده فقط برای الکل های نوع اول و دوم خوب عمل می کنند و برای الکل های نوع سوم یا فنل ها کارایی ندارند. تعدادی از این کاتالیزورها، انجام واکنش های جانبی مثل دهیدراسیون و نوآرایی را نیز ترغیب می کنند. هم چنین استفاده صنعتی از اسیدهای معدنی مایع به عنوان کاتالیزور همگن منجر به یک سری مشکلات زیست محیطی ناشی از بخارات شدیداً اسیدی آن ها می شود. به علاوه این اسیدها به شدت خورنده اند و اشکال اصلی آ ن ها این است که نمی توانند به راحتی از مخلوط واکنش جدا شوند. بنابراین اخیراً استفاده از اکسیدهای فلزی به عنوان کاتالیزور در این سرس از واکنش ها توجه زیادی را به خود جلب کرده است. به این خاطر که این کاتالیزورها به راحتی تهیه می شوند، غیر سمی و سازگار با طبیعت هستند و به علاوه واکنش های انجام شده با آنها از راندمان بالایی برخوردار است و فاقد محصول جانبی می باشد. ما نیز در این پایان نامه از اکسیدهای فلزی مانند اکسید روی و هم چنین دسته ای از این اکسیدها به نام هتروپلی اکسومتال ها استفاده کردیم که منجر به یکسری نتایج قابل توجه شد.